Ontwikkelthema's

Werkveld Samenstel & Advies

Maatschappelijke ontwikkeling: AI

AI-toepassingen zijn (en worden) steeds vaker geïntegreerd in software, bijvoorbeeld voor zoekfuncties, samenvattingen en bedrijfsanalyses. De technologie biedt kansen voor efficiënter en effectiever werken, maar vraagt ook om een professionele en zorgvuldige aanpak.

Als accountant beoordeel je of het gebruik van AI past binnen de beroepsregels. Dat betekent oog hebben voor vertrouwelijkheid, privacy, auteursrechten en integriteit. Ook moet je kritisch kijken naar de kwaliteit en objectiviteit van AI-output en weten hoe tekortkomingen te ondervangen.

Op teamniveau vraagt dit om begeleiding in het gebruik van AI en zorgen voor een lerende cultuur waarin evaluatie en verbetering centraal staan.

Op organisatieniveau spelen bredere strategische vragen: hoe benut je AI voor een toekomstbestendig verdienmodel? Welke investeringen zijn nodig, welke risico's zijn er op langere termijn en hoe borg je kwaliteitsbeheersing en verantwoord gebruik van data en technologie?

Kortom: AI raakt de kern van het samenstel- en advieswerk – van dagelijkse toepassing tot strategische keuzes. Hoe geef jij daar vorm aan in jouw praktijk en organisatie?

Leeruitkomst AI

Het leerresultaat voor dit thema binnen het werkveld Samenstel & Advies is:

Je begrijpt de invloed van AI op eigen werkzaamheden én klantprocessen, en maakt onderbouwde keuzes in lijn met (beroeps)regel- en wetgeving. Je bent bekend met toepassingsmogelijkheden, beperkingen en ethische aandachtspunten rondom AI.

Ontwikkelmatrix en leerdoelsuggesties AI

De ontwikkelmatrix biedt suggesties voor leerdoelen. Wellicht niet volledig, we willen je vooral ondersteunen met mogelijke leerdoelen. Jij kiest zelf of en aan welke leerdoelen je wilt werken en hoe je die passend maakt bij jouw leerbehoefte. Dat kan ook een leerdoel zijn dat niet in de ontwikkelmatrix staat vermeld.

Per domein vind je vijf suggesties voor leerdoelen. De drie ontwikkeldomeinen zijn: die van de individuele beroepsbeoefenaar, je verantwoordelijkheid binnen het team en – indien van toepassing – je verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Competenties AI

Voor het werkveld Samenstel & Advies worden de volgende drie DNA-kerncompetenties als meest dominant of relevant voor het thema AI beschouwd:

1. Professionele oordeels- en besluitvorming
   AI biedt snelheid en efficiëntie, maar roept ook vragen op over betrouwbaarheid, privacy en risico's. Deze competentie helpt financieel professionals en bestuurders om zorgvuldig te blijven afwegen: wanneer is inzet van AI passend en verantwoord? En wanneer is terughoudendheid nodig? Goed oordeelsvermogen zorgt voor transparante keuzes, ook in situaties waarin de technologie verleidelijk makkelijk lijkt.
2. Leiderschap en verantwoordelijkheid
   Het gebruik van AI vraagt om richting geven: zowel aan processen als aan mensen. Leiderschap betekent hier niet alles zelf weten, maar wél zorgen voor duidelijke kaders, ruimte voor reflectie en een cultuur waarin leren van toepassing centraal staat. Zo neem je verantwoordelijkheid voor technologie die steeds vaker impact heeft op besluitvorming en bedrijfsvoering.
3. Ethisch handelen
   Bij AI draait het niet alleen om wat technisch kan, maar vooral om wat wenselijk is. Ethisch handelen vraagt om alertheid op risico's voor privacy, transparantie, afhankelijkheid of bias. Deze competentie helpt om AI-keuzes te toetsen aan bredere waarden – niet alleen binnen de organisatie, maar ook met oog voor maatschappelijke belangen (waaronder duurzaamheidsvraagstuk) en publieke verantwoording.

Ondersteunende informatie/leeractiviteiten AI

Voor je ontwikkeling op dit thema kunnen de ondersteunende informatie en leeractiviteiten hieronder je helpen. Ook hierin zijn we wellicht niet volledig. Ondersteunende informatie vanuit de NBA werken we periodiek bij.

Persoonlijke ontwikkeling: DNA van de accountant

Het DNA bestaat uit verschillende competenties die de accountant in staat stelt om effectief te functioneren en te voldoen aan de eisen die de maatschappij en de wet- en regelgeving voor accountants aan de uitoefening van het beroep stelt. Een competentie beschrijft een specifieke verzameling van kennis, inzichten, vaardigheden en gedrag. Tijdens de opleiding worden accountants doordrongen van het belang van deze competenties.

Het ontwikkelthema DNA van de accountant is gekozen omdat het als nieuw element in de Verordening op de Beroepsprofielen 2025 is opgenomen. De NBA wil met de keuze van het DNA van de accountant als ontwikkelthema de doorlopende leerlijn en een leven lang leren onderstrepen.

Leeruitkomst DNA

Het leerresultaat voor dit thema binnen het werkveld Samenstel & Advies is:

De accountant reflecteert op de samenhang en invulling van de kerncompetenties in de eigen professionele ontwikkeling. Waar nodig worden leerdoelen geformuleerd om het beroeps-DNA te versterken en in lijn te brengen met de maatschappelijke en professionele eisen van het vak. Deze leerdoelen worden vertaald naar passende ontwikkelactiviteiten binnen het persoonlijk PE-plan.

Ontwikkelmatrix en leerdoelsuggesties DNA

De ontwikkelmatrix biedt suggesties voor leerdoelen. Wellicht niet volledig, we willen je vooral ondersteunen met mogelijke leerdoelen. Jij kiest zelf of en aan welke leerdoelen je wilt werken en hoe je die passend maakt bij jouw leerbehoefte. Dat kan ook een leerdoel zijn dat niet in de ontwikkelmatrix staat vermeld.

Per domein vind je vijf suggesties voor leerdoelen. De drie ontwikkeldomeinen zijn: die van de individuele beroepsbeoefenaar, je verantwoordelijkheid binnen het team en – indien van toepassing – je verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Competenties DNA

Voor het werkveld Samenstel & Advies zien we de volgende drie DNA-kerncompetenties als meest dominant of relevant voor het thema DNA van de accountant:

1. Ethisch handelen
   Door langdurige klantrelaties kunnen onafhankelijkheid en objectiviteit onder druk komen te staan. Ethisch handelen vraagt daarom om alertheid op morele dilemma's, trouw aan de fundamentele beginselen en het vermogen om keuzes transparant te verantwoorden – richting cliënt én samenleving.
2. Onderzoekende geest
   De samenstelpraktijk verandert snel door digitalisering, veranderende klantvragen en maatschappelijke verwachtingen. Een onderzoekende houding helpt om niet op routine te vertrouwen, maar om ontwikkelingen actief te verkennen en kritisch te blijven op aannames. Deze competentie is nodig om blijvend waarde toe te voegen in een context die steeds minder voorspelbaar is.
3. Multidisciplinair samenwerken
   De vraagstukken van cliënten zijn zelden nog puur financieel. Ze raken ook IT, duurzaamheid, privacy of juridische kaders. Voor de accountant betekent dit: samenwerken met andere disciplines is geen luxe, maar noodzaak. Deze competentie helpt om verschillende perspectieven in te brengen, af te stemmen en ruimte te creëren voor kritische vragen – wat de kwaliteit en betrouwbaarheid van het advies versterkt.

Ondersteunende informatie/leeractiviteiten DNA

Voor je ontwikkeling op dit thema kunnen de ondersteunende informatie en leeractiviteiten hieronder je helpen. Ook hierin zijn we wellicht niet volledig. Ondersteunende informatie vanuit de NBA werken we periodiek bij.

Vaktechnische kennis en kunde: Risicoanalyse cliëntacceptatie en -continuatie 
en rol poortwachter

Hoewel geen actieve opsporing van fraude aan de orde is, kan de accountant er wel tegenaan lopen en moet de accountant op dat moment weten hoe te handelen vanuit NVCOS 4410, de VGBA en Nadere Voorschriften NOCLAR. De NVKM vraagt een risicogerichte benadering van accountantskantoren, en regelmatig zijn er raakvlakken met de Wwft.

Accountants in dit werkveld vervullen een cruciale rol als poortwachter binnen het financieel systeem. De druk op naleving van Wwft-verplichtingen, cliëntenonderzoek en meldplicht neemt toe, mede door maatschappelijke zorgen over witwassen en integriteit.

De relevantie en urgentie van dit thema voor dit werkveld wordt onderschreven door faculties, toetsingen door de Raad voor Toezicht, aankomende wijzigingen in wet- en regelgeving rondom de Wwft.

Leeruitkomst Risico

Het leerresultaat voor dit thema binnen het werkveld Samenstel & Advies is:

Je versterkt je kennis en handelingsvaardigheid rondom het hanteren van de fraudelens, gericht op het herkennen en handelen bij vermoede fraude (inclusief corruptie). In het kader van de Wwft-poortwachtersrol, herken je signalen van ongebruikelijke transacties en weet je wanneer en hoe te handelen conform de Wwft en beroepsregels.

Ontwikkelmatrix en leerdoelsuggesties Risico

De ontwikkelmatrix biedt suggesties voor leerdoelen. Wellicht niet volledig, we willen je vooral ondersteunen met mogelijke leerdoelen. Jij kiest zelf of en aan welke leerdoelen je wilt werken en hoe je die passend maakt bij jouw leerbehoefte. Dat kan ook een leerdoel zijn dat niet in de ontwikkelmatrix staat vermeld.

Per domein vind je vijf suggesties voor leerdoelen. De drie ontwikkeldomeinen zijn: die van de individuele beroepsbeoefenaar, je verantwoordelijkheid binnen het team en – indien van toepassing – je verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Competenties Risico

Voor het werkveld Samenstel & Advies worden de volgende drie DNA-kerncompetenties als meest dominant of relevant beschouwd voor het thema risicoanalyse cliëntacceptatie en -continuatie en de rol van poortwachter:

1. Vaktechnische kennis en kunde
   De accountant moet beschikken over actuele kennis van regelgeving zoals de NVKM, Wwft, NOCLAR en NVCOS 4410. Nieuwe en veranderende verplichtingen vragen om vakinhoudelijke scherpte om cliëntenonderzoek zorgvuldig uit te voeren, risico's te onderbouwen en meldplichten correct toe te passen en zo de rol van poortwachter in te vullen.
2. Ethisch handelen
   Als accountant moet je signalen van fraude of niet-integer gedrag kunnen herkennen, wat een sterk moreel kompas vereist. Je moet kunnen inschatten wanneer handelen geboden is en hoe je navigeert tussen belangen, vertrouwelijkheid en meldplichten.
3. Onderzoekende geest
   Bij cliëntacceptatie en -continuering is alertheid cruciaal. Als accountant moet je risico's signaleren, doorvragen en informatie kritisch beoordelen. Deze onderzoekende houding maakt het mogelijk om ongebruikelijke structuren of transacties te herkennen en zorgt voor een actieve invulling van de signaleringsfunctie binnen het financieel systeem.

Ondersteunende informatie/leeractiviteiten Risico

Voor je ontwikkeling op dit thema kunnen de ondersteunende informatie en leeractiviteiten hieronder je helpen. Ook hierin zijn we wellicht niet volledig. Ondersteunende informatie vanuit de NBA werken we periodiek bij.