Ontwikkelthema's

Werkveld Finance & Control

Maatschappelijke ontwikkeling: AI

AI-toepassingen zitten al in veel (finance-)toepassingen (ERP, BI, RPA) en is in toenemende mate onderdeel van bedrijfsprocessen. Mogelijke vragen en dilemma's zijn: in welke mate is vertrouwelijkheid geborgd voor zowel onderneming als data van andere stakeholders; in hoeverre is de betrouwbaarheid van processen gewaarborgd waar AI een grote rol speelt; wanneer is gebruik professioneel en zorgvuldig met inachtneming van privacy en auteursrechten?

Professioneel werken met AI vraagt een kritische, reflectieve houding: ethische dilemma's, bias en technische beperkingen horen bij het dagelijks werk. Je deelt kennis, bespreekt casuïstiek en bewaakt wanneer automatisering ondersteunend is en wanneer de menselijke maat leidend blijft.

Bestuurders, CFO's en MT-leden verkennen daarnaast de strategische impact van AI: investeringskeuzes, governance, datakwaliteit en eigendom, afhankelijkheid van leveranciers, en de effecten op mensen, duurzaamheid en toekomstige AI-regelgeving.

Centrale vraag is: hoe richt jij verantwoorde AI-governance in én neem je jouw organisatie mee in dit leerproces?

Leeruitkomst AI

Het leerresultaat voor dit thema binnen het werkveld Finance & Control is:

De accountant beoordeelt de impact van AI op risicobeheersing, besluitvorming, governance en kwaliteitsbewaking binnen de organisatie.

Ontwikkelmatrix en leerdoelsuggesties AI

De ontwikkelmatrix biedt suggesties voor leerdoelen. Wellicht niet volledig, we willen je vooral ondersteunen met mogelijke leerdoelen. Jij kiest zelf of en aan welke leerdoelen je wilt werken en hoe je die passend maakt bij jouw leerbehoefte. Dat kan ook een leerdoel zijn dat niet in de ontwikkelmatrix staat vermeld.

Per domein vind je vijf suggesties voor leerdoelen. De drie ontwikkeldomeinen zijn: die van de individuele beroepsbeoefenaar, je verantwoordelijkheid binnen het team en – indien van toepassing – je verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Competenties AI

Voor het werkveld Finance & Control zien we de volgende drie DNA-kerncompetenties als meest dominant of relevant voor het thema AI:

1. Professionele oordeels- en besluitvorming
   AI biedt snelheid en efficiëntie, maar roept ook vragen op over betrouwbaarheid, privacy en risico's. Deze competentie helpt financieel professionals en bestuurders om zorgvuldig te blijven afwegen: wanneer is inzet van AI passend en verantwoord? En wanneer is terughoudendheid nodig? Goed oordeelsvermogen zorgt voor transparante keuzes, ook in situaties waarin de technologie verleidelijk makkelijk lijkt.
2. Leiderschap en verantwoordelijkheid
   Het gebruik van AI vraagt om richting geven: zowel aan processen als aan mensen. Leiderschap betekent hier niet alles zelf weten, maar wél zorgen voor duidelijke kaders, ruimte voor reflectie en een cultuur waarin leren van toepassing centraal staat. Zo neem je verantwoordelijkheid voor technologie die steeds vaker impact heeft op besluitvorming en bedrijfsvoering.
3. Ethisch handelen
   Bij AI draait het niet alleen om wat technisch kan, maar vooral om wat wenselijk is. Ethisch handelen vraagt om alertheid op risico's voor privacy, transparantie, afhankelijkheid of bias. Deze competentie helpt om AI-keuzes te toetsen aan bredere waarden – niet alleen binnen de organisatie, maar ook met oog voor maatschappelijke belangen (waaronder duurzaamheidsvraagstuk) en publieke verantwoording.

Ondersteunende informatie/leeractiviteiten AI

Voor je ontwikkeling op dit thema kunnen de ondersteunende informatie en leeractiviteiten hieronder je helpen. Ook hierin zijn we wellicht niet volledig. Leeractiviteiten vanuit de NBA werken we periodiek bij.

Persoonlijke ontwikkeling: DNA van de accountant

Het DNA bestaat uit verschillende competenties die de accountant in staat stelt om effectief te functioneren en te voldoen aan de eisen die de maatschappij en de wet- en regelgeving voor accountants aan de uitoefening van het beroep stelt. Een competentie beschrijft een specifieke verzameling van kennis, inzichten, vaardigheden en gedrag. Tijdens de opleiding worden accountants doordrongen van het belang van deze competenties.

Het ontwikkelthema DNA van de accountant is gekozen omdat het als nieuw element in de Verordening op de Beroepsprofielen 2025 is opgenomen. De NBA wil met de keuze van het DNA van de accountant als ontwikkelthema de doorlopende leerlijn en een leven lang leren onderstrepen.

Leeruitkomst DNA

Het leerresultaat voor dit thema binnen het werkveld Finance & Control is:

De accountant reflecteert op de samenhang en invulling van de kerncompetenties in de eigen professionele ontwikkeling. Waar nodig worden leerdoelen geformuleerd om het beroeps-DNA te versterken en in lijn te brengen met de maatschappelijke en professionele eisen van het vak. Deze leerdoelen worden vertaald naar passende ontwikkelactiviteiten binnen het persoonlijk PE-plan.

Ontwikkelmatrix en leerdoelsuggesties DNA

De ontwikkelmatrix biedt suggesties voor leerdoelen. Wellicht niet volledig, we willen je vooral ondersteunen met mogelijke leerdoelen. Jij kiest zelf of en aan welke leerdoelen je wilt werken en hoe je die passend maakt bij jouw leerbehoefte. Dat kan ook een leerdoel zijn dat niet in de ontwikkelmatrix staat vermeld.

Per domein vind je vijf suggesties voor leerdoelen. De drie ontwikkeldomeinen zijn: die van de individuele beroepsbeoefenaar, je verantwoordelijkheid binnen het team en – indien van toepassing – je verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Competenties DNA

Voor het werkveld Finance & Control zien we de volgende drie DNA-kerncompetenties als meest dominant of relevant voor het thema DNA:

1. Onderzoekende geest
   Binnen Finance & Control draait het om meer dan getallen. Deze competentie ondersteunt het kritisch analyseren van cijfers in hun context, het verifiëren van bronnen en het herkennen van onderliggende patronen of afwijkingen. Zo draagt de accountant bij aan onderbouwde inzichten die management en besluitvorming versterken.
2. Multidisciplinair samenwerken
   Financiële sturing raakt steeds vaker HR, IT, duurzaamheid en strategie. Deze competentie helpt om effectief samen te werken met collega's uit andere disciplines, verschillende perspectieven te integreren en financiële inzichten te verbinden aan bredere organisatievraagstukken.
3. Professioneel communicatief
   Heldere communicatie is cruciaal om financiële en niet-financiële informatie toegankelijk en bruikbaar te maken. Deze competentie ondersteunt het afstemmen van de boodschap op de doelgroep, het toelichten van keuzes en het bevorderen van samenwerking en gedragen besluitvorming binnen de organisatie.

Ondersteunende informatie/leeractiviteiten DNA

Voor je ontwikkeling op dit thema kunnen de ondersteunende informatie en leeractiviteiten hieronder je helpen. Ook hierin zijn we wellicht niet volledig. Leeractiviteiten vanuit de NBA werken we periodiek bij.

Vaktechnische kennis en kunde: Risicomanagement en -beleid

In een dynamische omgeving met geopolitieke, economische en technologische onzekerheden wordt van dit werkveld verwacht dat zij scherp de strategische, operationele, compliance- en verslaggevingsrisico's signaleren, opvolgen en monitoren, communiceren en rapporteren.

Dit vraagt een actieve bijdrage aan risicobeheersing en scenariodenken.

Nieuw is het (fraude)risicomanagement ten aanzien van duurzaamheidsinformatie en de communicatie en rapportering daarover.

Leeruitkomst Risico

Het leerresultaat voor dit thema binnen het werkveld Finance & Control is:

De accountant verdiept zijn inzicht in risicomanagementmethodieken, leert risico's in kaart te brengen, te duiden en hier proactief over te adviseren en te communiceren.

Ontwikkelmatrix en leerdoelsuggesties Risico

De ontwikkelmatrix biedt suggesties voor leerdoelen. Wellicht niet volledig, we willen je vooral ondersteunen met mogelijke leerdoelen. Jij kiest zelf of en aan welke leerdoelen je wilt werken en hoe je die passend maakt bij jouw leerbehoefte. Dat kan ook een leerdoel zijn dat niet in de ontwikkelmatrix staat vermeld.

Per domein vind je vijf suggesties voor leerdoelen. De drie ontwikkeldomeinen zijn: die van de individuele beroepsbeoefenaar, je verantwoordelijkheid binnen het team en – indien van toepassing – je verantwoordelijkheid voor de organisatie.

Competenties Risico

Voor het werkveld Finance & Control zien we de volgende drie DNA-kerncompetenties als meest dominant of relevant voor het thema Risicomanagement en -beleid:

1. Vaktechnische kennis en kunde
   De controller moet uiteenlopende risico's (strategisch, operationeel gerelateerd) kunnen analyseren, duiden en vertalen naar effectief risicobeleid. Dit vereist actuele en brede kennis van finance & control, verslaggeving, governance, compliance en integriteit. Zonder diepgaande vaktechnische expertise is geen doordachte beoordeling of onderbouwing van risico's mogelijk, wat essentieel is in een adviserende en signalerende rol.
2. Onderzoekende geest
   Een onderzoekende houding helpt de controller om onzekerheden, signalen en trends tijdig te herkennen. Door nieuwsgierigheid, doorvragen en alertheid ontwikkelt hij inzicht in risico's, onderzoekt hij alternatieven en draagt hij bij aan scenariodenken. Deze grondhouding is essentieel voor het continu monitoren, bijsturen en onderbouwen van risicobeheersing.
3. Professioneel communicatief
   De rol van controller vereist heldere en overtuigende communicatie over risico's, onzekerheden en beheersmaatregelen. Het vermogen om begrijpelijk, kritisch en transparant te communiceren, ook bij complexe of gevoelige onderwerpen, versterkt de impact van risicorapportages en advies. Professionele communicatie is essentieel voor het mobiliseren van betrokkenheid en draagvlak binnen de organisatie.

Ondersteunende informatie/leeractiviteiten Risico

Voor je ontwikkeling op dit thema kunnen de ondersteunende informatie en leeractiviteiten hieronder je helpen. Ook hierin zijn we wellicht niet volledig. Leeractiviteiten vanuit de NBA werken we periodiek bij.