Op weg naar een transparanter en uniformer beeld van de accountancysector op het gebied van cultuur, is er een inventarisatie gedaan van wat 'kwaliteitsgerichte cultuur' precies inhoudt. Drie bouwstenen vormen het fundament. Lees hier wat deze bouwstenen inhouden, en hoe we hiermee tot een duurzame verankering van de kwaliteitsgerichte cultuur in de beroepsgroep willen komen.

Bouwstenen van een kwaliteitsgerichte cultuur

Om kwaliteitsgerichte cultuur te verankeren zijn er drie 'bouwstenen' gedefinieerd: welke rol heb ik zelf? (Individueel gedrag en mindset),  hoe werkt de teamdynamiek en welke signalen geven we af? (Symbolen en beslissingen) en hoe ondersteunen de processen en structuren ons? (Structuren en processen).

Individuele mindset en gedrag (jijzelf, eigen invloedssfeer)

  • Ik ben me bewust van mijn rol als professional, de toegevoegde waarde en verantwoordelijkheid binnen de maatschappij, de (financiële) keten, de sector, de eigen organisatie.
  • Ik neem mijn verantwoordelijkheid voor mijn bijdrage aan het proces en de keten.
  • Ik neem mijn verantwoordelijkheid voor de rol die ik als accountant vervul, conform de beroepseed.
  • Ik heb een groeimindset en ben gefocust op leren en ontwikkelen. Ik wil het beste uit mezelf halen.
  • Ik ben nieuwsgierig en heb de drang om zaken echt te doorgronden.
  • Ik betrek mijn collega’s en andere betrokkenen actief. Dilemma’s en scenario’s verkennen en doorgronden we met elkaar. We dagen elkaar uit en houden elkaar de spiegel voor; binnen de organisatie en ook daarbuiten, bijvoorbeeld in klantsituaties.
  • Ik sta klaar voor anderen binnen de organisatie. We behoeden elkaar voor fouten; stappen, acties en ontwikkelingen die de kwaliteit niet ten goede komen.

Symbolen en beslissingen (onze uitstraling, rolmodellen)

  • Samen vinden we kwaliteit belangrijk. Dit geldt in alle disciplines.
  • De leiding van de organisatie stemt de missie, visie en het beleid af op de gewenste kwaliteitsgerichte cultuur binnen de organisatie. Dat doet zij samen met de medewerkers.
  • Samen nemen we besluiten op basis van het maatschappelijk belang, gebaseerd op het stakeholderveld van de klant(en).
  • Samen komen we tot goed onderbouwde besluiten.
  • Samen stemmen we onze werkzaamheden af op wat nodig is in de situatie.
  • Samen tonen we inspirerend, motiverend, divers en oprecht betrokken leiderschap. Dit stelt iedereen in de organisatie in staat zelf af te wegen wat ‘goed’ is en wat niet.
  • Taal en houding binnen de organisatie ondersteunen de verankering van kernwaarden en visie: walk the talk.

Structuren en processen (de kaders, randvoorwaarden)

  • In onze organisatie staat psychologische veiligheid centraal. Dit merk je concreet doordat iedereen zijn of haar rol vervult in het volgende:
    • We hebben oprecht interesse en vertrouwen in elkaar;
    • We hebben oog voor elkaars kracht en kwaliteiten en zetten die in effectief in;
    • We kunnen alles bespreken met elkaar, inclusief dilemma’s en integriteitskwesties;
    • We mogen fouten maken; dat zijn kansen die we gebruiken om onszelf te blijven ontwikkelen;
    • We kunnen onszelf kwetsbaar opstellen en durven dit ook;
    • We delen informatie met elkaar en luisteren respectvol naar elkaars perceptie en perspectieven. Ieders mening is van belang en wordt meegewogen in onze gezamenlijke besluitvorming.
  • In onze klantcontacten bestaat de ruimte om nee te zeggen en gaan we uit van fair pricing.
  • In onze organisatie ondersteunt het beloningssysteem en leiderschapsmodel het maatschappelijk - en groepsbelang.
  • In onze organisatie staat leren en ontwikkeling voorop. We geven en omarmen feedback in alle lagen binnen de organisatie. De leiding van onze organisatie heeft hierbij een voortrekkersrol.
  • In onze organisatie en binnen teams geven we gericht vorm aan diversiteit en inclusie. Hiermee betrekken we verschillende invalshoeken in onze besluitvorming.
  • Ook bij veranderende omstandigheden houden wij vast aan onze kwaliteitsgerichte cultuur.

Over de bouwstenen

De Werkgroep Kwaliteitsgerichte Cultuur is verantwoordelijk voor de uitwerking van dit thema. Deze werkgroep is een samenwerking tussen de NBA, SRA en accountantsorganisaties, maar ook experts van buiten de sector nemen deel. 

Het doel was aanvankelijk te komen tot een definitie van kwaliteitsgerichte cultuur, maar gaandeweg bleek een definitie te beperkend. De werkgroep heeft toen besloten met bouwstenen te werken, om zo te voorkomen dat er één cryptische zin is die in de praktijk weinig nut heeft. Om echt tot verdieping te komen acht de werkgroep het beter met een aantal elementen te werken, die samen bijdragen aan de juiste cultuur.

Zo zijn de bouwstenen tot stand gekomen

Om tot bouwstenen te komen is gestart met een inventarisatie om de vraag te beantwoorden welk gedrag en welke mindset ondersteunend is aan kwaliteit. Uit verschillende onderzoeken en root cause analyses (bij oob’s, niet oob’s, young professionals en de werkgroep Continuïteit) is een duidelijk beeld opgehaald van de huidige situatie.

Om een kwaliteitsgerichte cultuur nu én in de toekomst te kunnen garanderen, is echter het beeld van de huidige situatie niet voldoende. Daarom heeft de werkgroep ook onderzoek gedaan naar toekomstige ontwikkelingen en het effect daarvan op de gecontroleerde, de werkzaamheden van de accountant en hoe de accountant de kwaliteit kan borgen. Daarbij is gekeken naar technologische en sociaal maatschappelijke ontwikkelingen, met aandacht voor ethiek, moreel kompas, ESG, het bestaansrecht van organisaties en de keten.

De bouwstenen die hieruit voortkwamen zijn uitvoerig getoetst bij zowel accountants als stakeholders. In de bouwstenen onderscheidt de werkgroep drie niveaus: Individuele Mindset en Gedrag, Symbolen en Beslissingen, en Structuren en Processen. De bouwstenen grijpen in op de personen zelf, het grotere geheel van organisatie en maatschappij, en de psychologische processen die aan alles ten grondslag liggen. De werkgroep leunt daarbij ook sterk op psychologische inzichten van onder meer buiten de sector.

“Alleen wanneer het op het diepste, onbewuste niveau is verankerd, bestaat niet langer het risico dat de verandering (onbewust) wordt ‘teruggedraaid’.”
- CTA


Vervolgstappen

Een definitie van kwaliteitsgerichte cultuur is mooi, maar tegelijkertijd gaat het erom dat we hier samen ook dagelijks aan werken. Daarom zal de werkgroep de komende tijd handvatten aanreiken, die accountants kunnen helpen bij het vormgeven van de bouwstenen in de eigen praktijk. Een voorbeeld hiervan is de rubriek ‘in gesprek met’, waarin de werkgroep mailcontact heeft met diverse collega’s en externen over hoe we samen kunnen bouwen aan een kwaliteitsgerichte cultuur.

Reageren

De werkgroep Kwaliteitsgerichte Cultuur verwelkomt feedback op de bouwstenen en ziet kwaliteitsgerichte cultuur als een iteratief proces, waarbij nieuwe inzichten en ontwikkelingen steeds verwerkt worden, onder meer door toetsing in de praktijk. Reageren op de bouwstenen kan via cultuur@nba.nl.

Werkgroep Kwaliteitsgerichte Cultuur

Het thema kwaliteitsgerichte cultuur wordt uitgewerkt door de werkgroep Kwaliteitsgerichte cultuur.