Wet toezicht financiële verslaggeving

De Wet toezicht financiële verslaggeving is van kracht voor jaarrekeningen van effectenuitgevende instellingen.

De doelstellingen van deze wet zijn:

  1. verbeteren van de toepassing van financiële verslaggevingsvoorschriften (IFRS) van effectenuitgevende instellingen door onafhankelijk toezicht;
  2. bevorderen van het herstel van vertrouwen in de naleving van verslaggevingsvoorschriften van effectenuitgevende instellingen door vergroting van de mogelijkheden tot handhaving van die voorschriften door actief en publiek toezicht door de AFM; en
  3. bijdragen aan de internationale erkenning van verslaggevingsvoorschriften die gelden voor effectenuitgevende instellingen.

Rol AFM

Vanuit efficiency-overwegingen is gekozen om de AFM, naast de toezichthoudende taken, ook een zelfstandige procesbevoegdheid bij de Ondernemingskamer toe te kennen.

De AFM geeft geen Nederlandse interpretatie van IFRS. De AFM overlegt wel over de toepassing van IFRS met andere EU-toezichthouders in ESMA-verband of op mondiaal niveau via de IOSCO.

De AFM onderzoekt of jaarlijkse en halfjaarlijkse financiële verslaggeving voldoet aan de van toepassing zijnde verslaggevingsvoorschriften. Is dat niet het geval dan kan de AFM daar handhavend tegen optreden.

Wat houdt het toezicht op financiële verslaggeving in?

De AFM:

  • selecteert op basis van een combinatie van risicoanalyse en rotatie elk jaar de financiële verslaggeving van een aantal beursvennootschappen;
  • onderzoekt of de geselecteerde financiële verslaggeving voldoet aan de geldende verslaggevingsvoorschriften; en
  • verricht thematisch onderzoek, gericht
    • op de wijze waarop de voorschriften met betrekking tot bepaalde onderdelen van de financiële verslaggeving zijn toegepast of
    • op het vergelijken van de toepassing van verslaggevingvoorschriften binnen een bepaalde branche.

Werkwijze AFM

  • De AFM kan om een nadere toelichting verzoeken bij de beursvennootschap. Hiervoor geldt een standaard reactietermijn van twintig dagen. De beursvennootschap is verplicht binnen de door de toezichthouder gestelde redelijke termijn alle medewerking te verlenen die redelijkerwijs kan worden gevorderd bij de uitoefening van zijn bevoegdheden. Indien de beursvennootschap hieraan onvoldoende gevolg geeft, dan kan de AFM de Ondernemingskamer verzoeken om de beursvennootschap de verzochte nadere toelichting te laten verstrekken. Ook zijn overtredingen van de medewerkingsplicht beboetbaar.
  • Nadat de nadere toelichting is verkregen kan de AFM de beursvennootschap schriftelijk meedelen dat de verslaggevingsvoorschriften niet juist zijn toegepast. De AFM kan de beursvennootschap daarbij aanbevelen een schriftelijke mededeling aan het publiek te doen. Weigert de beursvennootschap mee te werken aan dit verzoek, dan kan de AFM de Ondernemingskamer verzoeken om de beursvennootschap de verzochte schriftelijke mededeling te laten verstrekken of de financiële verslaggeving te herzien.
  • Ook kan de AFM na een mededeling aan de beursvennootschap dat deze niet aan de verslaggevingsvoorschriften heeft voldaan en zonder een verzoek om een schriftelijke mededeling aan het publiek direct een verzoek bij de Ondernemingskamer indienen tot herziening van de financiële verslaggeving. Het feit dat de AFM een verzoek heeft gedaan aan de Ondernemingskamer wordt ter openbare kennis gebracht. Een zaak wordt met gesloten deuren behandeld. De uitspraak geschiedt in het openbaar en de afschriften van de beschikkingen van de Ondernemingskamer worden opgenomen in een register.
  • Jaarlijks publiceert de AFM in oktober haar rapport “In Balans”. In dit jaarlijkse rapport publiceert de AFM de bevindingen met betrekking tot financiële verslaggeving over het afgelopen jaar, inclusief de resultaten van de thematische onderzoeken en de aandachtspunten voor het nieuwe jaarrekeningseizoen.

Juridische grondslag

Enige relevante wetsbepalingen:

  • voorafgaand aan het starten van een procedure bij de Ondernemingskamer dient de AFM aan de instelling mee te delen dat de verslaggevingsvoorschriften niet juist zijn toegepast;
  • de AFM heeft niet de mogelijkheid om zelf gedetailleerde mededelingen en gevraagde toelichtingen omtrent tekortkomingen in de financiële verslaggeving aan het publiek te verstrekken;
  • het indienen van een verzoek door de AFM om een procedure bij de Ondernemingskamer is openbaar; het hieraan voorafgaande traject van communicatie tussen de AFM en de beursvennootschap is niet openbaar;
  • de reikwijdte van het toezicht omvat de jaarrekening, halfjaarrekening, het jaarverslag, het halfjaarverslag, ‘getrouw beeld’-verklaringen van het bestuur en de overige gegevens, exclusief de accountantsverklaring.
  • de termijn waarbinnen een verzoek door de AFM bij de Ondernemingskamer kan worden ingediend tot het verstrekken van nadere toelichtingen, schriftelijke mededelingen aan het publiek of herziening van de jaarrekening is negen maanden na de dag van toezending van jaarstukken aan de AFM, openbaarmaking van de jaarstukken of vaststelling van de jaarrekening door de algemene vergadering, afhankelijk van het soort verzoek;
  • de Ondernemingskamer dient voor de beslissing op een verzoek tot een schriftelijke mededeling aan het publiek of een herziening van de jaarrekening de betrokken accountant te horen (artikel 2:450 lid 5 BW).

Internationaal toezicht

De ESMA (European Securities and Markets Authority) coördineert het toezicht op financiële verslaggeving in Europees verband en bevordert de consistente handhaving van de verslaggevingsvoorschriften in de Europese Economische Ruimte. In dit kader publiceert ESMA in oktober/november de European Common Enforcement  Priorities. Deze prioriteiten moeten door alle Europese toezichthouders, waaronder de AFM, in acht worden genomen. Ook zijn de Europese Toezichthouders verplicht om bij het toezicht op de financiële verslaggeving de op 28 oktober 2014 in alle officiële EU talen gepubliceerde ESMA-richtsnoeren over het toezicht op de naleving van voorschriften voor financiële informatie, in acht te nemen. Tot slot publiceert ESMA  regelmatig samenvattingen van uitkomsten van haar ‘enforcement decisions’ en in het voorjaar het rapport “IFRS Enforcement in Europe”.

De rol van de NBA

Een van de kerndoelstellingen van de NBA is het bevorderen van een kwalitatief goede beroepsuitoefening door haar leden. Een goede toepassing van de geldende IFRS en overige verslaggevingsregels in door accountants gecontroleerde jaarrekeningen is hierbij van groot belang. De NBA brengt de bevindingen van de AFM onder de aandacht van haar leden en bespreekt deze zonodig met de AFM.

Publicaties AFM financiële verslaggeving

De AFM publiceert regelmatig over de financiële verslaggeving en de diverse onderzoeken hierover.