IFRS for SMEs

Wat is IFRS for SMEs?

IFRS for SMEs is een in juli 2009 gepubliceerde verslaggevingsstandaard voor jaarrekeningen (general purpose financial statements) en andere vormen van financiële rapportering door SMEs (small and medium-sized entities). De IASB (International Accounting Standards Board) laat het aan de jurisdicties van de landen over om te bepalen voor welke ondernemingen IFRS for SMEs wordt toegestaan of verplicht moet worden toegepast. De IASB (International Accounting Standards Board) bedacht een definitie van SMEs om aan te geven voor welke ondernemingen IFRS for SMEs is bedoeld.

SMEs zijn ondernemingen die:

• geen public accountability hebben (zie hierna);
• jaarrekeningen publiceren voor externe gebruikers, zoals aandeelhouders zonder managementfunctie, crediteuren en ‘credit agencies’.

'Publicly accountable ondernemingen' zijn ondernemingen:

• die beursgenoteerd zijn of bezig zijn met introductie van financiële instrumenten op een beurs;
• aan wie door een brede groep van outsiders activa zijn toevertrouwd, zoals banken, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen.

Indien 'publicly accountable ondernemingen' toch IFRS for SMEs zouden toepassen, wordt het niet toegestaan te vermelden dat hun jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met IFRS for SMEs.

Waar vind ik de IFRS for SMEs-standaard?

De IFRS for SMEs-standaard is kostenloos te downloaden van de website van de IASB en bevat implementation guidance, de basis for conclusions, een model van een IFRS for SMEs-jaarrekening en een disclosure checklist. De IASB-website bevat ook een ruim aanbod van trainingsmateriaal over IFRS for SMEs.

Een factsheet d.d. juli 2013 van de IASB-staf geeft beknopt inzicht in alle aspecten van IFRS for SMEs, zoals onder meer:

• de adoptie
• het beschikbare trainingsmateriaal
• de SME Implementation Group (SMEIG)
• het geplande reviewproces 2012-2014
• het voornemen om een boekje met guidance te publiceren voor kleine ondernemingen (maximaal tien werknemers) die IFRS for SMEs willen toepassen.

De factsheet bevat tevens links naar de relevante onderdelen van de website van de IASB die betrekking hebben op IFRS for SMEs.

Mogen Nederlandse rechtspersonen IFRS for SMEs toepassen?

Dit is alleen toegestaan voorzover er in de desbetreffende jaarrekening geen materiële afwijkingen zijn met BW2 Titel 9 en de stellige uitspraken van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ).

Zie voor meer informatie over de verschillen tussen IFRS for SMEs en Dutch GAAP de volgende publicaties.

Wat zijn de verschillen tussen IFRS for SMEs en full IFRS?

De IASB staf heeft naar aanleiding van de definitieve IFRS for SMEs standaard een factsheet opgesteld, waarin onder andere de belangrijkste vereenvoudigingen ten opzichte van full IFRS zijn vermeld. Daarnaast is een meer gedetailleerde verschillenanalyse opgesteld door PwC in haar publicatie Similarities and differences, a comparison of ‘full IFRS’ and ‘IFRS for SMEs’.

Is er een voorbeeldtekst voor een controleverklaring bij een op basis van IFRS for SMEs opgestelde jaarrekening beschikbaar?

Jazeker, deze vindt u in HRA deel 3, sectie II, paragraaf 1.1.3

Het IFRS for SMEs-framework in hoofdlijnen

IFRS for SMEs kent een eigen framework en is een zelfstandige (stand alone) standaard. De doelstelling van SME-jaarrekeningen is om informatie te geven over de financiële positie, de prestaties en de kasstromen van de onderneming, die van belang is voor de economische besluitvorming van een brede groep van gebruikers, die niet de mogelijkheid hebben om anderszins de door hen gewenste specifieke informatie te verkrijgen. Deze informatie moet voldoen aan kwaliteitskenmerken, zoals begrijpelijkheid, relevantie, materialiteit, betrouwbaarheid, substance over form, voorzichtigheid, volledigheid, vergelijkbaarheid, tijdigheid en kosteneffectiviteit.

De financiële positie bevat de elementen activa, passiva en eigen vermogen. De prestaties van de onderneming zijn terug te vinden in de winst-en-verliesrekening. Er zijn algemene criteria benoemd voor de opname van de posten in de balans en in de winst-en-verliesrekening. Deze criteria betreffen de waarschijnlijkheid van de in- of uitstroom van economische voordelen en de mate waarin de omvang van de kostprijs of de waarde betrouwbaar kan worden vastgesteld.

IFRS for SMEs bevat twee mogelijke waarderingsgrondslagen:

1. de historische kostprijs en
2. de reële waarde.

In het algemeen dient de waardering van activa en passiva bij de eerste verwerking plaats te vinden tegen historische kosten. 
Na eerste verwerking dienen:

• de monetaire activa en passiva tegen kostprijs te worden gewaardeerd, tenzij IFRS for SMEs een andere waarderingsgrondslag vereist of toestaat;
• sommige niet-monetaire activa, bijvoorbeeld materiële vaste activa, tegen de laagste van de boekwaarde en de netto reële waarde te worden gewaardeerd;
• andere niet-monetaire activa, zoals bijvoorbeeld vastgoedbeleggingen, tegen reële waarde te worden gewaardeerd, tenzij deze niet betrouwbaar is vast te stellen.

Presentatie en uitgangspunten van een IFRS for SMEs-jaarrekening

Verondersteld wordt dat een IFRS for SMEs-jaarrekening een getrouwe weergave geeft van de transacties en gebeurtenissen, die zij pretendeert weer te geven. Zo nodig zullen alsdan in de jaarrekening meer toelichtingen dienen te worden opgenomen dan op grond van IFRS for SMEs minimaal is vereist. Alleen als jaarrekeningen volledig in overeenstemming zijn met IFRS for SMEs dient dit als zodanig in de toelichting te worden vermeld. 

Afwijkingen van de IFRS fos SMEs-standaard zullen alleen bij hoge uitzondering aan de orde zijn, bijvoorbeeld indien de toepassing van IFRS for SMEs zou leiden tot misleidende informatie. Indien dit mocht  voorkomen, dienen afwijkingen van IFRS for SMEs adequaat te worden toegelicht.

Een IFRS for SMEs-jaarrekening bestaat uit een:

• balans
• winst-en-verliesrekening
• overzicht van de mutaties in het eigen vermogen
• kasstroomoverzicht
• toelichtingen

Indien de mutaties in het eigen vermogen alleen bestaan uit winst of verlies, betaling van dividend, correcties van fundamentele fouten en stelselwijzigingen mag de onderneming één overzicht opstellen, genaamd statement of income and retained earnings ter vervanging van de winst-en-verliesrekening en het overzicht van de mutaties in het eigen vermogen.

De balans

Een limitatief aantal posten dient minimaal op de balans zelf te worden opgenomen. Indien dit van belang is voor het inzicht in de financiële positie dienen hieraan overige posten te worden toegevoegd. IFRS for SMEs bevat geen voorschriften over de lay-out van de balans en de volgorde van de daarin opgenomen posten. Wel dienen de vaste en vlottende activa en passiva apart te worden geclassificeerd, tenzij een betrouwbare indeling op basis van liquiditeit meer relevante informatie zou opleveren. 

Vlottende activa en passiva zijn die activa en passiva die binnen de normale bedrijfscyclus worden afgewikkeld, worden aangehouden voor handelsdoeleinden of een looptijd hebben van minder dan twaalf maanden. Bepaalde activa en passiva dienen ofwel in de balans ofwel in de toelichting bij de balans nader te worden gespecificeerd. 

Het eigen vermogen dient te worden gesplitst in gestort kapitaal, agioreserve, reserve ingehouden winsten en overige rechtstreeks in het eigen vermogen verwerkte resultaten. Indien er sprake is van gestort aandelenkapitaal, is aanvullende informatie vereist.

De winst-en-verliesrekening

Alle baten en lasten dienen in de winst-en-verliesrekening te worden verwerkt met uitzondering van correcties van fundamentele fouten, effecten van stelselwijzigingen, herwaarderingen, koersverschillen op buitenlandse activiteiten en bepaalde wijzigingen in de waarde van hedge-instrumenten.

Een limitatief aantal posten dient in de winst-en-verliesrekening zelf te worden opgenomen. Indien dit van belang is voor het inzicht in de prestaties (performance) van de onderneming dienen hieraan overige posten te worden toegevoegd. Er mogen in de winst-en-verliesrekening of in de toelichting geen posten als ‘buitengewone baten en lasten’ worden gepresenteerd. Bepaalde materiele posten dienen ofwel in de winst-en-verliesrekening zelf ofwel in de toelichting daarbij apart te worden benoemd. Voorbeelden hiervan zijn afboekingen van materiele vaste activa en voorraden naar de lagere netto-opbrengstwaarde, herstructureringskosten en beëindigde bedrijfsactiviteiten. De kosten kunnen volgens het categoriale danwel het functionele model worden verantwoord. Bij toepassing van het functionele model dienen de afschrijvingskosten en de personeelskosten apart te worden vermeld.

Het overzicht van de mutaties in het eigen vermogen

Dit verloopoverzicht dient tenminste de volgende posten te bevatten:

• de winst of het verlies over het boekjaar (total comprehensive income), uitgesplitst naar het aandeel daarin van de moedermaatschappij en van minderheidsbelangen
• de rechtstreeks conform IFRS for SMEs in het eigen vermogen verwerkte posten
• de effecten van stelselwijzigingen en fundamentele fouten
• transacties met aandeelhouders

Zoals reeds vermeld bij presentatie en uitgangspunten van een IFRS for SMEs jaarrekening, mogen onder voorwaarden de twee overzichten ‘winst-en-verliesrekening’ en ‘overzicht van de mutaties in het eigen vermogen’ worden vervangen door één overzicht (statement of income and retained earnings).

Het kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht dient te worden ingericht naar operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. Per activiteit worden voorbeelden van kasstroomtransacties.weergegeven. Er kan gekozen worden tussen de directe en de indirecte methode voor het opstellen van het kasstroomoverzicht. Belangrijke investerings- en financieringstransacties die niet hebben geleid tot een in- of uitstroom van geldmiddelen (non-cash transactions) worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen, maar dienen wel in de toelichting bij de jaarrekening te worden uiteengezet. De in het kasstroomoverzicht opgenomen posten cash and cash equivalents dienen met de balans te worden aangesloten. Liquiditeiten die niet ter vrije beschikking van de onderneming staan, zoals bijvoorbeeld bepaalde buitenlandse tegoeden, dienen te worden toegelicht.

De toelichtingen

De toelichtingen bij de jaarrekening bevatten informatie over de toegepaste waarderingsgrondslagen, de door de leiding daarbij gemaakte beoordelingen en belangrijke schattingen, de ingevolge IFRS for SMEs vereiste nadere uiteenzettingen en specificaties en overige voor het vereiste inzicht relevante informatie. Tevens dient te worden vermeld dat de jaarrekening in overeenstemming met IFRS for SMEs is opgesteld. IFRS for SMEs vereist in het algemeen uitgebreidere toelichtingen dan Dutch GAAP.