FAQ's Helpdesk Vaktechniek

Vraag

Hoe gaat de accountant om met de poortwachtersfunctie en frauderisico’s in deze Covid-19-periode?

Antwoord

Frauderisico’s, risico’s van witwassen en ook misbruik of oneigenlijk gebruik maken van middelen en crisisomstandigheden, kun je helaas niet los zien van elkaar. Crisisomstandigheden leiden tot verhoogde frauderisico’s en andere frauderisico’s. Allereerst is onder andere door afstandswerken sprake van verhoogde risico’s vanuit de procesinrichting en interne beheersing. Tegelijk staan interne controleurs, interne accountants en ook toezichthouders meer op afstand. Voorts leidt onzekerheid over de crisissituatie tot persoonlijke financiële druk en dit zal het gedrag van werknemers en managers mogelijk beïnvloeden. Kortom crisis, onzekerheid en financiële druk beïnvloeden de fraudedriehoek en leiden tot verhoogde kans op fraude.

In deze periode rekent de maatschappij er op dat accountants, misschien meer dan ooit, blijven zorgen voor betrouwbare informatie. Het economisch verkeer en de solidariteit onderling is erbij gebaat dat beschikbare regelingen eerlijk worden gebruikt op basis van betrouwbare informatie. Het is de taak van alle accountants om hieraan bij te dragen, zowel in de rol van externe accountant, interne accountant, overheidsaccountant en accountant in business.

Wat wordt van de accountant verwacht in deze crisisomstandigheden?

Blijf de professioneel-kritische accountant
Belangrijk is dat de accountant rolvast blijft vanuit de kernwaarden die voor de beroepsuitoefening zo belangrijk zijn: integriteit en vakbekwaamheid. Dat vraagt veel van accountants, ieder in de eigen beroepsuitoefening. Dit betekent op de juiste wijze omgaan met frauderisico’s en misbruik van of overtreding van regels detecteren.
Zowel voor organisaties als de accountant geldt dat het handelen altijd eerlijk, ethisch en uitlegbaar moet zijn. Zo niet dan wordt van de accountant een professioneel-kritische instelling verwacht om daarop door te pakken.

Specifieke rol voor accountants in business of interne accountants
Als accountants in business of interne accountants constateren dat sprake is van een overtreding van wet- en regelgeving, dan moeten zij handelen op basis van de NOCLAR-regelgeving. NOCLAR staat voor Non-Compliance with Laws And Regulations. Deze regelgeving geldt ook voor accountants die bij bedrijven in loondienst werkzaam zijn.

Specifiek rol voor accountants in de controle- en samenstelpraktijk
Ook zijn de standaarden 240, 250 en 4410 van toepassing op accountants; voor de uitwerking daarvan heeft de NBA een fraudeprotocol opgesteld.

Voor alle accountants geldt de poortwachtersfunctie
Tevens hebben alle accountants als zij zelfstandig of in accountantsorganisaties beroepsactiviteiten uitoefenen een belangrijke poortwachtersfunctie in het kader van de Wwft. Op grond van de poortwachtersfunctie voor de Wwft wordt van de accountant verwacht dat als bepaalde gedragingen of feiten worden getraceerd die duiden op ongebruikelijke transacties, in dat geval melding plaatsvindt bij FIU-Nederland, het meldpunt voor ongebruikelijke transacties op grond van de Wwft. Het is belangrijk te beseffen dat de crisissituatie de accountant niet ontslaat van die poortwachtersrol.

FIU-Nederland verzoekt om de coronagerelateerde ongebruikelijke transacties in het invoerveld [Reden verdacht] aan te duiden via de term ‘Corona’. FIU-Nederland heeft ook recent een informatieblad met meldplichtigen gedeeld om specifieke risico’s op witwassen door de bijzondere situatie als gevolg van Covid-19 (corona) onder de aandacht te brengen. Wij adviseren accountants kennis te nemen van dit informatieblad van FIU-Nederland en het op te vragen via info@fiu-nederland.nl onder vermelding van ‘Corona’.

FIU-Nederland wijst in het informatieblad onder meer op de volgende van vele andere voorbeelden:

• Direct misbruik, zoals omvangrijke contante transacties waarbij de vrees voor instorting van het economisch stelsel wordt aangevoerd, overname van bedrijven die op omvallen staan, investeren in (vakantie)panden die verkocht moeten worden, aankoop van goud of andere makkelijk te verbergen en transporteren zaken van hoge waarde, enzovoort;
• Misbruik op korte termijn: misbruik van noodmaatregelen, het wegsluizen van uitkeringsgelden, opkopen van (horeca)ondernemingen, enzovoort;
• Misbruik in relatie tot bestaande witwasprocessen, zoals (in het buitenland) verborgen gelden direct overmaken op de rekening van een net opgerichte rechtspersoon, onder opgave van een coronagerelateerde oorzaak, terwijl hier geen economische verklaring voor is en het inzetten van stichtingen als vehikel voor financieel-economische criminaliteit, enzovoort.

 

NBA Helpt

Uitwerking frauderisicoanalyse 2020
De Werkgroep Fraude van de NBA werkt aan uitwerking van de impact van Covid-19 voor accountants en de frauderisicoanalyse voor organisaties en voor de interne en externe controles 2020.

Ethische dilemma’s
De accountant kan bij de uitvoering van het werk ethische dilemma’s ervaren. In die omstandigheden is het verstandig te consulteren bij collega’s dan wel via de helpdesk van de NBA gebruik te maken van beschikbare kennis en ervaring.

Wil jij met een beroepsgenoot spreken over dilemma’s met betrekking tot dit onderwerp dan kan dit via een vertrouwenspersoon van de NBA. De vertrouwenspersonen zijn beroepsgenoten.

Geplaatst: 6 mei 2020 (08:50 uur)
Update: 6 mei 2020 (15:40)

Sluiten

Vraag

Heeft de NBA nog specifieke aandachtspunten of een checklist om de leden te helpen om goed te acteren op de gevolgen van de coronapandemie in de samenstelpraktijk?

Antwoord

Wij hebben nagedacht over een hulpmiddel voor de praktijk en een dergelijk document voor u opgesteld. In de 'Aandachtspunten Coronacrisis voor de samenstelpraktijk' proberen wij aan dit verzoek te voldoen door voor u op een rijtje te zetten welke aandachtspunten er spelen en welke regelgeving juist nu vaak zal worden geraadpleegd. Om het u zo makkelijk mogelijk te maken, hebben wij het document zoveel mogelijk voorzien van hyperlinks en verwijzingen.

Dit document bevat geen nieuwe zaken ten opzichte van de geldende regelgeving. En het is dan ook goed mogelijk dat accountants(kantoren) al een vergelijkbaar document hebben, of dat al gebruik wordt gemaakt van werkprogramma's die de aandachtspunten die we hier beschrijven al (grotendeels) afdekken.
De specifieke situatie bij uw kantoor of bij uw cliënt bepaalt of de aandachtspunten wel of niet relevant zijn.

Download 'Aandachtspunten Coronacrisis voor de samenstelpraktijk' (pdf-bestand)

Geplaatst: 2 april 2020 (09:00 uur)

Sluiten

Vraag 1

Wat is de positie van de directeur-grootaandeelhouder (dga) in alle noodmaatregelen? Kan deze bijvoorbeeld gebruik maken van het noodfonds? Dat wil zeggen, wordt de dga behandeld als werknemer, of valt de dga onder de regeling van de zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) en geldt hiervoor bijvoorbeeld de bijstandsregeling?

Antwoord

In de Kamerbrief van 27 maar jl. inzake de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers (Tozo) staat het volgende:

Het kabinet komt met de Tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandig ondernemers (Tozo). Zelfstandig ondernemers met financiële problemen kunnen een beroep doen op deze voorziening, die uitgevoerd wordt door gemeenten. De regeling is geënt op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz).

Zelfstandige ondernemers met en zonder personeel (zzp'ers) kunnen een beroep doen op de regeling als zij voldoen aan de criteria.

"Ook een directeur-grootaandeelhouder (DGA) van een besloten vennootschap kan in principe een beroep doen op de tijdelijke regeling (red. Tozo), als deze voldoet aan de wettelijke eisen:

• het urencriterium (1.225 uur per jaar, circa 24 uur per week);
• er moet sprake zijn van volledige zeggenschap;
• er moet sprake zijn van het dragen van de financiële risico’s.

 

Ook dient de DGA naar waarheid te verklaren en aannemelijk te maken dat zijn/haar B.V. nu geen salaris kan uitbetalen."

Vraag 2

Kan een dga aanspraak maken op de NOW-regeling?

Antwoord

De NOW-subsidie bedraagt maximaal 90 procent van de loonsom. De loonsom wordt vastgesteld per loonheffingennummer. De loonsom bestaat uit het loon waarover de premies werknemersverzekeringen worden afgedragen, het SV-loon. Een directeur-grootaandeelhouders (dga) is doorgaans niet (verplicht) verzekerd voor de werknemersverzekeringen. Hun loon telt niet mee bij het berekenen van de hoogte van de NOW-subsidie. Als de dga verzekerd is voor de WW telt het loon wel mee.

Meer informatie kunt u vinden onder deze link.

Eerste versie 18 maart 2020
Laatste update: 9 april 2020 (11:42)

Sluiten

De Belastingdienst verleent uitstel van betaling als u kunt motiveren dat uw klant door de coronacrisis in betalingsproblemen is gekomen. Met dit verzoek stuurt de cliënt een verklaring van een derde deskundige mee. Uit deze verklaring moet blijken dat:

• Sprake is van werkelijk bestaande, acute betalingsproblemen (en niet om bijvoorbeeld betalingsproblemen die in de toekomst zullen ontstaan).
• Betalingsproblemen van tijdelijke aard zijn.
• De cliënt betalingsproblemen voor een bepaald tijdstip oplost.
• De onderneming levensvatbaar is.

 

Een derde deskundige kan een externe consultant, een externe financier, een brancheorganisatie, een accountant of financieel adviseur zijn.

Vraag 1

Is er een voorbeeldtekst en een voorbeeldwerkprogramma bij de NBA beschikbaar om deze 'verklaring van een deskundige' in de praktijk van een uniforme deugdelijke grondslag te voorzien?

Antwoord

Op 19 maart is bekend geworden dat de Belastingdienst voor de eerste drie maanden uitstel geen verklaring van een derde deskundige (waaronder een accountant) nodig heeft.

Indien de cliënt nog langer uitstel nodig heeft, kan de Belastingdienst aanvullende informatie vragen (eventueel een verklaring van een derde deskundige). Dit zal worden bekendgemaakt op de website van de Belastingdienst.

Meer informatie: Coronavirus: belastingmaatregelen voor ondernemers (inclusief zzp'ers)

Het ministerie van Financiën heeft op 7 april besloten dat een aparte melding van betalingsonmacht niet meer nodig is. U hoeft deze melding niet meer afzonderlijk te doen als u om uitstel van betaling in verband met corona gaat vragen voor loonheffingen en/of omzetbelasting van een rechtspersoon die onder de vennootschapsbelasting valt.

Dit geldt voor zowel de al verstreken als voor de toekomstige tijdvakken.

U leest meer op Forum Fiscaal Dienstverleners.

Vraag 2

Het aanvragen van het toegezegde uitstel brengt een groot administratief proces op gang bij de kantoren van openbaar accountants die ook fiscale diensten verrichten. Het aanvragen van uitstel moet namelijk gebeuren aan de hand van een brief per belastingplichtige. Gezien de verwachte aantallen van bedrijven die gebruik gaan maken van deze regeling zorgt dat voor grote hoeveelheden brieven die fysiek verstuurd moeten worden. Al deze brieven moeten weer door de Belastingdienst worden verwerkt. Dit is een proces wat volgens de betrokken efficiënter kan.

Kan de NBA dit onder de aandacht van de Belastingdienst brengen?

Antwoord

De NBA heeft een brief aan het ministerie van Financiën namens de koepelorganisaties mede ondertekent om dit probleem onder de aandacht te brengen. De koepelorganisaties doen hierin ook gezamenlijk een voorstel voor een oplossing. Dit voorstel houdt in dat er standaard uitstel wordt verleend als belastingplichtigen de verschuldigde belastingen niet blijken te voldoen. Ook worden er in de brief knelpunten rond het melden van betalingsonmacht onder de aandacht gebracht. Deze brief vindt u onder deze link.

Vraag 3

Wat staat er in de kamerbrief van 2 april ten aanzien van uitstel van betaling voor ondernemers, g-rekeningen, uitstel heffing EB/ODE?

Antwoord

De uitstelaanvraag wordt vanaf 2 april verder versoepeld: het aanvragen voor alle ondernemers wordt eenvoudiger, geldt voor meer belastingen en het wordt voor kleine ondernemers makkelijker om langer dan drie maanden uitstel te krijgen. Ook wordt er een regeling getroffen voor bedrijven die een zogenaamde g-rekening hebben, waarvan in de bouw of uitzendbranche vaak gebruik gemaakt wordt. Hiermee wil het kabinet voor zoveel mogelijk ondernemers zorgen dat zij het met hun bedrijf kunnen volhouden.
Meer informatie vindt u op de pagina 'Versoepeling betalingsuitstel Belastingdienst' op Rijksoverheid.nl.

Vraag 4

Wat staat er in de Kamerbrief van 20 mei van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat met betrekking tot Noodpakket 2.0 ten aanzien van uitstel van betaling belastingschulden?

Antwoord

Meer dan 100.000 ondernemers hebben uitstel van belastingen aangevraagd. Het kabinet constateert dat ondernemers in veel sectoren onverminderd betalingsproblemen ondervinden. Daarom verlengt het kabinet de periode waarin ondernemers zich voor de uitstelregeling kunnen aanmelden van 19 juni naar 1 september 2020. Ondernemers krijgen op eerste verzoek drie maanden uitstel van betaling.

Ondernemers kunnen langer dan drie maanden uitstel van betaling krijgen als zij aannemelijk maken dat ze door de coronacrisis in betalingsproblemen zijn gekomen.

Voor uitstel langer dan drie maanden gaat bovendien de eis gelden dat de ondernemer verklaart geen dividenden en bonussen te zullen uitkeren, of eigen aandelen te zullen inkopen. De vormgeving van deze verklaring wordt nader uitgewerkt.

Het toegekende uitstel van langer dan drie maanden duurt totdat het uitstel wordt ingetrokken, dat zal in ieder geval niet eerder zijn dan 1 september 2020. Bij het aflopen van het uitstel zal ondernemers een passende betalingsregeling worden geboden. Het kabinet informeert de Tweede Kamer nog over de concrete vormgeving hiervan.

Nu het uitstelbeleid wordt verlengd, is besloten de verlaging van de invorderingsrente (van 4% naar 0,01%) te verlengen tot 1 oktober 2020. Op deze manier blijven ondernemers gefaciliteerd om gebruik te maken van de bijzondere uitstelregeling voor belastingschulden.

Ook de verlaging van de belastingrente voor alle belastingmiddelen behalve de inkomstenbelasting (IB), die op 1 juni 2020 in gaat, wordt verlengd tot 1 oktober 2020. De verlaging van de belastingrente voor de inkomstenbelasting gold al tot 1 oktober 2020. Het wetsvoorstel Verzamelspoedwet COVID-19 waarmee de verlaging van de belasting- en invorderingsrente wettelijk wordt geregeld, is momenteel aanhangig in de Tweede Kamer.

Uitstel van het betalen van BPM wordt in juni mogelijk gemaakt voor vergunninghouders, vanaf het tijdvak mei 2020. Een verzoek om uitstel van betaling van BPM is pas mogelijk als een naheffingsaanslag is opgelegd voor het tijdvak mei 2020; dat zal ongeveer half juli 2020 zijn.

Naast de hiervoor genoemde tijdelijke versoepeling van het uitstelbeleid voor belastingschulden, kan uitstel van betaling worden gevraagd voor betalingsverplichtingen op grond van EU-douanewetgeving. De EU-douanewetgeving kent eigen regels voor het verlenen van uitstel van betaling. Hierbij wordt in principe per maand en per geval beoordeeld of uitstel mogelijk is. Voor de maanden maart, april en mei past de Douane het uitstelbeleid toe.

Voor meer informatie verwijzen wij naar de complete Kamerbrief over Noodpakket 2.0. Deze treft u achter deze link.

De NBA werkt nog in overleg met het ministerie van Financiën aan een voorbeeldbrief voor de in sommige gevallen benodigde derdenverklaring en een toelichting voor de toepassing ervan. Zodra hierover meer bekend is berichten wij hierover op deze website.

Eerste versie: 16 maart 2020
Laatste update: 25 mei 2020 (09:00)

Sluiten

In de Kamerbrief van 17 maart jl. is samengevat het volgende over de regeling bekend geworden:

Zie hiervoor: Kamerbrief over noodpakket banen en economie  

Het antwoord van Peter Heijkoop van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hierover in het FD van 20 maart 2020 is het volgende:
Gemeenten zetten alle zeilen bij om naar verwachting meer dan 100.000 bijstandsaanvragen van zzp'ers te verwerken. Hun ambitie is maandag of later volgende week al een loket in de lucht te hebben. De Noodwet moet nog langs de Raad van State, maar gemeenten beginnen alvast met een voorschot van 250 miljoen euro van het Rijk.
Zie voor het hele artikel: Gemeenten zetten zich schrap voor lawine aan steunaanvragen van zzp-ers 

Update, 7 april 2020

Deze regeling kan inmiddels bij gemeenten worden aangevraagd en staat nu bekend onder de naam Tozo. Dit staat voor de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandige ondernemers. Meer informatie kunt u vinden op 'Vragen over de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)' (Rijksoverheid).

Update, 21 april 2020

De Tozo-regeling is nu ook in het Staatsblad gepubliceerd.

Geplaatst: 20 maart 2020
Laatste update: 21 april 2020 (16:50 uur)

Sluiten

Vraag

De website voor de aanvraag werktijdverkorting bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is overbelast. Daardoor lukt het niet om de aanvraag op tijd in te sturen en ontstaat er mogelijk financieel nadeel voor de aanvragers. Is er een mogelijkheid om met terugwerkende kracht tot 16 maart 2020 de aanvraag op een later tijdstip in te dienen?

Antwoord

Dit probleem is bij onze Helpdesk Vaktechniek gemeld. De NBA neemt hierover contact op met het ministerie van SZW. Zodra hierover meer informatie bekend is vermelden wij dit op deze pagina.

Update antwoord, 17 maart 2020

Tijdens de persconferentie van de ministers van Economische Zaken en Klimaat, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën is aangekondigd dat er een nieuwe regeling komt voor de werktijdverkorting. Deze regeling gaat gelden vanaf 1 maart. Hiermee is terugwerkende kracht door de overheid toegezegd. De exacte invulling van de regeling kennen wij niet. Zodra daar meer over bekend is geven wij een update.

Update antwoord, 25 maart 2020

De Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) (ministerie van SZW)

Een ondernemer die omzetverlies verwacht (minimaal 20 procent) kan bij het UWV voor een periode van drie maanden een tegemoetkoming in de loonkosten aanvragen (maximaal 90 procent van de loonsom, afhankelijk van het omzetverlies). Het UWV zal een voorschot verstrekken van 80 procent van de gevraagde tegemoetkoming. Hierdoor kunnen bedrijven hun personeel blijven doorbetalen. Voorwaarde is dat er geen personeel ontslagen mag worden om bedrijfseconomische redenen in de subsidieperiode.

Deze Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) wordt zo spoedig mogelijk opengesteld en is de vervanger van de huidige regeling werktijdverkorting. Hiervoor kunnen bij SZW per direct geen nieuwe aanvragen meer voor worden ingediend. Aanvragen die al zijn gedaan, maar nog niet afgehandeld, zullen worden afgehandeld in de nieuwe regeling. Ondernemers kunnen de tegemoetkoming aanvragen voor een omzetdaling vanaf 1 maart.

Update antwoord, 7 april 2020

De oude regeling is stopgezet. De nieuwe NOW-regeling komt hiervoor in de plaats met terugwerkende kracht tot 1 maart 2020. NOW staat voor Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid. Meer informatie kunt u vinden op de website van de Rijksoverheid:

• De regeling Werktijdverkorting (wtv) is stopgezet als coronamaatregel. Welke maatregel komt daarvoor in de plaats?
• Vragen over de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW)
• NOW-regeling klaar, loketten bijna open

 

Eerste versie: 16 maart 2020
Laatste update: 7 april 2020

Sluiten

Er zijn diverse fiscale regelingen waarvoor termijnen binnenkort gaan verlopen.

Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de reguliere aangifteverplichtingen over februari, maar ook de jaaraangiften omzetbelasting, geruisloze inbreng en de Becon-uitstelregeling.

De NBA heeft overleg met de koepels die ook betrokken zijn bij het Becon-overleg om dit onder de aandacht te brengen van het ministerie van Financiën.

Wij zullen pleiten voor een coulante omgang met situaties waarbij ondernemers van goede wil als gevolg van de coronacrisis termijnen overschrijden.

17 maart 2020

Sluiten

Vraag

Zou u op de website van de NBA willen benadrukken dat cliënten voor veel noodmaatregelen een DigiD nodig kunnen hebben? Een voorbeeld hiervan is het noodloket, dat in veel gemeentes om bevestiging met een DigiD vraagt.

Antwoord

Wij bevestigen dat het voor accountants handig is om hier alert op te zijn. Zij kunnen cliënten er tijdig op wijzen dat ze mogelijk een DigiD nodig hebben om van maatregelen gebruik te kunnen maken. Het is dan belangrijk om dit tijdig te doen, omdat het drie werkdagen kan duren voordat de DigiD wordt ontvangen.

Bijvoorbeeld onder oudere cliënten dient u erop bedacht te zijn dat ze hier (nog) niet mee weten om te gaan of nog geen DigiD hebben.

Voor het proces van aanvragen kunt u terecht op deze website.

• De cliënt heeft een burgerservicenummer (BSN) nodig bij de aanvraag.
• Binnen drie werkdagen ontvangt de cliënt een brief thuis met een activeringscode.
• De cliënt voegt een telefoonnummer en e-mailadres toe tijdens de aanvraag. Zij kunnen dan meer met de DigiD, zoals wachtwoord herstellen of de DigiD-app eenvoudig activeren.
• De gebruikersnaam en het wachtwoord moeten goed worden bewaard. Die heeft de cliënt namelijk nodig om de DigiD te activeren.

 

24 maart 2020

Sluiten

Vraag

De bank vraagt in het kader van de aanvraag door de klant voor een borgstellingskrediet dat de accountant een verklaring afgeeft bij de liquiditeitsprognose. Kan de accountant volstaan met de toepassing van Standaard 4410?

Antwoord

1. Toepassing van deskundigheid van de accountant op het gebied van administratieve verwerking en financiële verslaggeving bij totstandkoming liquiditeitsprognoses

Standaard 4410 kan vrijwillig –en zo nodig aangepast- worden toegepast wanneer de accountant de opdracht heeft gekregen om het management te ondersteunen bij het opstellen en presenteren van andere dan historische financiële informatie, in dit geval toekomstgerichte financiële informatie in de vorm van prognoses (Zie Par. A3, Standaard 4410).

De accountant zal bij een dergelijke opdrachtaanvaarding voorkomen dat zijn betrokkenheid bij een rapportage verkeerd kan worden begrepen of onjuist wordt voorgesteld (Zie Par. A5, Standaard 4410). Dit kan bijvoorbeeld spelen als de bank bij een rapportage voor een financieringsaanvraag door de zichtbare betrokkenheid van de accountant mogelijk kan veronderstellen dat een controle is uitgevoerd.

Een samenstellingsverklaring maakt dan de verantwoordelijkheid en aard van de betrokkenheid van de accountant bij de rapportage duidelijk. Standaard 4410 kan dus vrijwillig worden toegepast bij liquiditeitsprognose (Zie Par. A3, Standaard 4410: toepassen van de deskundigheid van de accountant op het gebied van administratieve verwerking en financiële verslaggeving).

Bij dit type opdrachten zijn de uitgangspunten voor de prognose essentieel. Voor zover de klant deze niet zelf aandraagt zal de accountant deze op basis van zijn deskundigheid dan ook moeten afstemmen met de klant.

• Download de voorbeeldtekst voor een samenstellingsverklaring bij een liquiditeitsprognose

 

NB Dit betreft een voorbeeldtekst ten behoeve van een kredietaanvraag, in de HRA staat onder de voorbeeldteksten in paragraaf 5.2.2 ook een samenstellingsverklaring bij een liquiditeitsprognose, maar die is bestemd voor een uitkeringstoets.

2. Onderzoek door de accountant van de aanvaardbaarheid van de veronderstellingen bij de totstandkoming liquiditeitsprognoses

Indien de accountant wordt gevraagd de liquiditeitsprognose te onderzoeken en daarover te rapporteren, teneinde de geloofwaardigheid ten aanzien van de informatie te vergroten, dan kan een dergelijke opdracht niet onder Standaard 4410 worden uitgevoerd.

In dat geval zal de accountant Standaard 3400 toepassen. De accountant is ook bij toepassing van Standaard 3400 niet in staat een oordeel uit te spreken of de uitkomsten zoals weergegeven in de liquiditeitsprognose daadwerkelijk gerealiseerd zullen gaan worden.

Onder Standaard 3400 rapporteert de accountant over de aanvaardbaarheid van de door het bestuur van de entiteit opgestelde veronderstellingen, en verstrekt hij in het algemeen slechts een beperkte mate van zekerheid.

Eerste versie: 25 maart 2020
Laatste update: 8 april 2020 (10:00)

Sluiten

Vraag 1

Het is aangiftetijd en veel oudere cliënten laten bij onze accountantspraktijk hun aangifte inkomstenbelasting verzorgen. Kan ik die afspraken bij ons op kantoor of bij de cliënt nog wel door laten gaan?

Antwoord

De maatregelen die nu door de regering zijn genomen, beogen mensen te beschermen die door verspreiding van het coronavirus de meeste gezondheidsrisico's lopen. Naar nu bekend is behoren ouderen tot de groep mensen die de meeste risico's lopen. De NBA zelf heeft alle fysieke bijeenkomsten tot 1 juni 2020 opgeschort en het kantoorpand in Amsterdam is in ieder geval tot en met 6 april 2020 gesloten. Alle medewerkers werken thuis.

Wij adviseren daarom om persoonlijk contact met ouderen op dit moment zo veel mogelijk te beperken om te voorkomen dat zij worden besmet met het virus.

Vraag 2

Wij hebben nog steeds verschillende klanten (vaak ouderen die stukken ondertekenen of bedrijven die een grote fysieke administratie hebben) die langs komen met hun gegevens. Er worden verschillende bevindingen gepubliceerd over de overlevingstermijn van het coronavirus op verschillende oppervlakten (RVS, karton, plastic e.d.). Welk protocol kunnen/moeten wij volgen om de veiligheid van de personeelsleden te waarborgen? En binnen welke termijn mogen wij stukken aannemen/oppakken voor de verwerking?

Antwoord

De NBA volgt hiervoor de adviezen van het RIVM. Zij schrijven op hun website over dit onderwerp:

"Het coronavirus verspreidt zich via mensen. Buiten het lichaam kan het virus niet goed overleven. De kans dat je besmet raakt via het aanraken van producten of oppervlakten is erg klein. Neem de maatregelen die gelden voor alle virussen die griep en verkoudheid kunnen veroorzaken en was regelmatig je handen."

Eerste versie: 18 maart 2020
Laatste update: 25 maart 2020

Sluiten

In afstemming met de Commissie voor de Jaarverslaggeving (CJ) en in lijn met de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ) is het volgende nu bekend:

In de Nederlandse context bij een jaareinde 31 december 2019 is er onder de RJ sprake van een ‘non-adjusting event’. Dit betekent dat de situatie wel wordt toegelicht, maar niet wordt verwerkt in de jaarcijfers per 31 december 2019 (RJ 160.206 en verder).

Gebeurtenissen die blijken na balansdatum en die geen nadere informatie geven over de feitelijke situatie per balansdatum dienen niet in de jaarrekening te worden verwerkt, tenzij deze een grote betekenis voor de rechtspersoon hebben omdat de continuïteitsveronderstelling vervalt en de jaarrekening wordt opgesteld uitgaande van liquidatie van het geheel van de werkzaamheden van de rechtspersoon.

De volgende paragrafen uit de RJ zijn met betrekking tot de toelichtingen in het bestuursverslag en de jaarrekening relevant.

Bestuursverslag:

• toekomstparagraaf (RJ 400.129 en verder);
• risicoparagraaf (RJ 400.110a en verder).

 

Jaarrekening:

• toelichting inzake onzekerheden continuïteit indien van toepassing (RJ 170.305 en voorgaande);
• toelichting gebeurtenissen na balansdatum (RJ 160.404 en volgende).

 

Hierbij is verder het volgende van belang:

1. Deze tekst voor classificering van de coronapandemie als non-adjusting event is van toepassing in de veronderstelling van continuïteit en is ook van toepassing bij gerede twijfel over continuïteit. Deze classificering geldt zolang de waarderingsgrondslagen op grond van de continuïteitsveronderstelling van toepassing zijn. Corona is in principe een non-adjusting event.
2. Bepaling BW 2 titel 9, artikel 362.4 (inzichtsvereiste) is van toepassing bij de uitzonderingen. Hiervan zijn nu nog geen voorbeelden beschikbaar.
3. Wees alert op opportunistische motieven van cliënten om middels de verslaggeving te komen tot winststuring, belastingbesparing of onterecht gebruik van noodmaatregelen. Een speciaal aandachtspunt hierbij is bijvoorbeeld de waardering van het onderhanden werk.
4. Uitzondering is de situatie van discontinuïteit: aanpassing waarderingsgrondslagen per 31 december op basis van liquidatiewaarden is dan wel aan de orde (adjusting).
5. Wees gezien de snel opvolgende veranderingen alert op de dateringen. Als de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) bijvoorbeeld non-adjusting-aanpassingen doet, dient de datering van de jaarrekening wel te worden aangepast.

Meer informatie kunt u vinden in de meest recente NBA Alert 42 en RJ-Uiting 2020-5 'Impact coronavirus op de jaarverslaggeving 2019'.

Eerste versie: 18 maart 2020
Laatste versie: 26 maart 2020 (14 uur)

Sluiten

Antwoord

U kunt de laatste versie van NBA Alert 42 vinden op de pagina van de NBA Alerts.

Voor vragen over de NBA Alert kunt u bellen met de Helpdesk Vaktechniek: tel: 0203010340.

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 25 maart 2020

Sluiten

Op het moment dat een onderneming een uitkering van dividend wil doen, moet het bestuur van de onderneming daar eerst goedkeuring voor geven (zie artikel 2:216-2 BW). Het bestuur weigert de goedkeuring alleen als zij weet of redelijkerwijs behoort te voorzien dat de vennootschap na uitkering niet kan voortgaan met het betalen van de schulden. Dit wordt in de praktijk de uitkeringstoets genoemd. Bij het uitvoeren van deze zogenaamde uitkeringstoets moeten nu ook de gevolgen van de huidige crisis worden meegenomen.

In NBA Handreiking 1133 kunt u als accountant ondersteuning bij uw rol vinden.

Update 20 mei 2020, NOW-regeling

Een bedrijf of groep dat een beroep wil gaan doen op de NOW-regeling 2.0 of dat gebruik wil maken van artikel 6a van de NOW-regeling 1.0, dient bij een beroep op de NOW geen dividend of bonussen uit te keren of eigen aandelen in te kopen over 2020.

Dit moet bij aanvang verklaard worden. Deze verplichting sluit aan bij de verplichtingen die de Europese Commissie voorschrijft voor bedrijven die staatssteun ontvangen in verband met de Covid-19-crisis.

Deze verplichting dient wel proportioneel te zijn. Daarom wordt de voorwaarde opgenomen om dergelijke handelingen niet te verrichten over 2020, tot en met de aandeelhoudersvergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld in 2021.

De reden van deze grens is dat met deze voorwaarden het concern ook wordt beperkt in haar mogelijkheden, bijvoorbeeld om via een dividendbelofte op de langere termijn aandeelhouders aan te trekken. Het is belangrijk dat een onderneming vanaf 2021 weer de mogelijkheid heeft om op eigen benen te staan. De voorwaarde ziet niet op dividend, bonussen en aandelen over 2019, aangezien de beslissingen daarover al genomen waren maar pas in 2020 tot uitbetaling zijn overgegaan.

Onder bonussen worden zowel winstdelingen als andere bonusbetalingen verstaan.

Om ervoor te zorgen deze verplichting proportioneel en controleerbaar is, zal geregeld worden dat de verplichting alleen geldt voor bedrijven die een subsidiebedrag ontvangen waarvoor een accountantsverklaring vereist is voor de NOW-regeling 2.0. Indien een werkgever toepassing van artikel 6a wenst, dient de aanvraag om subsidievaststelling tevens vergezeld te gaan van een verklaring van een accountant waaruit blijkt dat aan de voorwaarden is voldaan.

Update 20 mei 2020, Uitstel van betaling

Het kabinet verlengt de periode waarin ondernemers zich voor de uitstelregeling kunnen aanmelden van 19 juni naar 1 september 2020. Ondernemers krijgen op eerste verzoek drie maanden uitstel van betaling. Ondernemers kunnen langer dan drie maanden uitstel van betaling krijgen als zij aannemelijk maken dat ze door de coronacrisis in betalingsproblemen zijn gekomen. Voor uitstel langer dan drie maanden gaat bovendien de eis gelden dat de ondernemer verklaart geen dividenden en bonussen te zullen uitkeren, of eigen aandelen te zullen inkopen. De vormgeving van deze verklaring wordt nader uitgewerkt.

Het toegekende uitstel van langer dan drie maanden duurt totdat het uitstel wordt ingetrokken, dat zal in ieder geval niet eerder zijn dan 1 september 2020.

Meer informatie kunt u onder andere vinden in de Kamerbrief van 20 mei 2020 van het ministerie van Economische zaken met betrekking tot Noodpakket 2.0.

Geplaatst: 19 maart 2020
Update: 26 mei 2020 (14:25 uur)

Sluiten

• RIVM: een totaaloverzicht van het dossier coronavirus
• De Kamer van Koophandel heeft een algemeen overzicht van wat je als ondernemer moet weten over het coronavirus
• Een totaaloverzicht van het dossier coronavirus Covid-19 van de Rijksoverheid
• Een algemeen overzicht en informatie voor ondernemers van MKB-Nederland
• Gratis coronalijn voor ondernemers van MKB-Nederland
• Particulier initiatief voor ondernemers en werkgevers

 

Regelingen overheid

Nieuwe maatregelen voor banen en economie:

• Kamerbrief over noodpakket banen en economie
• Vragen over financiële regelingen
• Infographic: Noodpakket voor banen en economie. Tijdelijke financiële regelingen

 

Regelingen:

• Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19 (TOGS)
  (eerder bekendgemaakt als Noodloket)
• Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW)
• Regeling Werktijdverkorting stopgezet als coronamaatregel, vervangen door NOW
• Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)
• Verruiming Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) in verband met coronacrisis
• Coronavirus: belastingmaatregelen voor ondernemers (inclusief zzp'ers)
• Verruiming Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) in verband met coronacrisis
• Belastingdienst: Formulier bijzonder uitstel van betaling voor ondernemers en zzp'ers

 

Accountants

• Onze eigen website NBA HELPT
• Dossier Coronavirus op Accountant.nl
• Video voor accountants over impact op hun kantoor en cliënten (Accountancy Vanmorgen)
• Informatie voor medewerkers en klanten accountants (deels alleen voor leden SRA)
• IIA Nederland voor internal auditors

 

Internationaal

• Beroepsorganisatie Engeland en Wales (ICAEW) met diverse secties: business disruption, audit, financial reporting, economic data, employer advice
• Amerikaanse beroepsorganisatie (AICPA)
• Internal auditors (IIA)
• Accountancy Europe - Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing
• Accountancy Europe - Coronavirus resources for European accountants
• Accountancy Europe - COVID-19: 5 key steps for accountants to guide SMEs through the crisis

 

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 3 april 2020

Sluiten

Nr.	Regeling
1	Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW)
2.	Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)
3.	Verruiming Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) in verband met coronacrisis
4.	Coronavirus: belastingmaatregelen voor ondernemers (inclusief zzp'ers)
5.	Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS) (eerder bekendgemaakt als Noodloket)
6.	Verruiming Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) in verband met coronacrisis
7.	KKC (Klein Krediet Corona)
8.	Tegemoetkoming Vaste Lasten mkb (TVL)
9.	Time Out arrangement (TOA)
	Sector Landbouw, tuinbouw en visserij
10.	Noodpakket COVID19 voor landbouw, tuinbouw en visserij Overzicht regelingen landbouw-, tuinbouw- en visserijsector
	Zorgsector
11.	Continuïteitsbijdrage met FAQ’s van Zorgverzekeraars Nederland.
	Cultuursector
12.	Aanvullende middelen voor cultuursector uitgewerkt
13.	Culturele sector krijgt extra ondersteuning (tweede steunpakket)
	Zie voor een overzicht van de regelingen: Financiële regelingen culturele en creatieve sector

 

Infographic noodpakket

Infographic noodpakket sector Landbouw, tuinbouw en visserij

Infographic noodpakket 2.0

Infographic noodpakket cultuursector (eerste steunpakket)

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 29 oktober 2020 (08:18 uur)

Sluiten

Antwoord

Vooralsnog adviseert de NBA om uw werk zoveel mogelijk voort te zetten. Dat is in het belang van het maatschappelijk verkeer. Net als altijd is daarbij het uitgangspunt dat u uw werk goed blijft doen, maar wij realiseren ons ook dat het in deze tijden soms uitdagend is.

Zoals uit Alert 42 en de uiting van de RJ blijkt is het mogelijk voor organisaties om jaarrekeningen op te maken en vast te stellen. Accountants kunnen deze jaarrekeningen in principe ook samenstellen en controleren. Natuurlijk zal het soms door de omstandigheden niet mogelijk blijken om de werkzaamheden zoals gepland uit te voeren. Denk dan goed na over de gevolgen voor uw werk.

Maar ook op andere wijze kunnen accountants in al hun rollen bijdragen in het zoveel mogelijk draaiend houden van de Nederlandse economie. Denk daarbij aan het helpen bij het opstellen van kredietaanvragen, het vragen van uitstel bij de Belastingdienst, het aanvragen van tegemoetkoming in de loonkosten en door het (op termijn) afgeven van accountantsverklaringen daarbij.

Wees daarbij alert op bedreigingen voor de fundamentele beginselen uit de VGBA. Blijf integer, objectief, professioneel en vakbekwaam en zorgvuldig en ga ook in deze tijd vertrouwelijk om met de gegevens van uw cliënt. Zorg er in ieder geval voor dat u uw naam niet laat gebruiken voor misleidende informatie.

Mocht er druk op u uitgeoefend worden om dingen te doen die uw fundamentele beginselen bedreigen overleg dan waar nodig met een collega, een adviseur, een vertrouwenspersoon van de NBA of bel de NBA Helpdesk.

De NBA begrijpt dat individuele accountants nu voor enorme dilemma’s komen te staan en zelf risico lopen niet volledig compliant te zijn omdat de regelgeving niet altijd goed voorziet in crisissituaties als deze.

Echter, de NBA roept haar leden op om juist nu haar meerwaarde te laten zien. Onze beroepsgroep zorgt door de hele keten heen voor toevoeging van betrouwbaarheid aan informatie waarmee juist nu economische beslissingen moeten worden genomen. Medisch personeel draagt nu zorg voor de fysieke gezondheid en wij voor de economische; ook als dat risico’s met zich meebrengt.

In situaties waarin de COS niet lijkt te voorzien geldt de VGBA, waarbij we met name de artikelen 7 tot en met 9 onder de aandacht willen brengen.

Samengevat:

• Een accountant distantieert zich van niet-integer handelen en het verstrekken van onjuiste, onvolledige of misleidende informatie.
• Een accountant neemt redelijkerwijs maatregelen gericht op het beëindigen van niet-integer handelen.
• Een accountant neemt maatregelen gericht op het wegnemen van materiële onjuistheden, onvolledigheden of misleiding in informatie of voegt aan deze informatie een mededeling toe waarin van deze punten voor de beoogde gebruikers melding wordt gemaakt.

 

Indien de accountant zijn besluitvorming hieromtrent goed communiceert met betrokkenen en deze goed documenteert in de dossiers is de NBA voornemens om met toezichthoudende instanties overleg te plegen om coulance te betrachten ten aanzien van compliance met wet- en regelgeving voor de duur van deze corona-crisis.

26 maart 2020

Sluiten

Vraag

Microrechtspersonen zijn vrijgesteld van specifieke toelichtingen in de jaarrekening. Dit betekent dat de uitzonderlijke omstandigheden als gevolg van de uitbraak van de coronapandemie niet zouden worden toegelicht in de jaarrekening. Hoe moet hier mee worden omgegaan in de jaarrekening?

Antwoord

RJ heeft recent de uiting 2020-5: ‘Impact coronavirus op de jaarverslaggeving 2019’ uitgebracht.

Hierin wordt gesproken over uitzonderlijke omstandigheden waardoor het verstrekken van aanvullende gegevens vereist is voor microrechtspersonen.

In alinea 202 van Richtlijn M1 ‘Microrechtspersonen’ staan als voorbeelden van uitzonderlijke omstandigheden die zich kunnen voordoen en die het verstrekken van aanvullende gegevens vereisen:

• ernstige onzekerheid over de continuïteit;
• toepassing van liquidatiegrondslagen.

 

De kans is aanwezig  dat de uitbraak van de coronapandemie leidt tot ernstige onzekerheid over de continuïteit. Maar ook kan bij onvermijdelijke discontinuïteit waardering op liquidatiegrondslagen vereist zijn. Dan is de RJ van mening dat er een toelichting opgenomen moet worden.

Het staat de accountant verder vrij om afhankelijk van de situatie met cliënten te bespreken of zij in deze omstandigheden aanvullende toelichtingen wensen op te nemen om het inzicht dat de jaarrekening geeft te verbeteren of om voor dit jaar de jaarrekening zelfs compleet als ‘kleine vennootschap’ in te richten en/of te publiceren. Er kunnen immers gebruikers van de jaarrekening zijn die hier waarde aan hechten.

Als de onderneming dit van u vraagt moet u ook aandacht aan de vergelijkende cijfers besteden. Eventueel moet de opdrachtbevestiging ook worden aangepast.

Geplaatst: 31 maart (11:05 uur)

Sluiten

Accountancy Europe unites 51 professional organisations, amongst others the Royal NBA, from 35 countries that represent 1 million qualified accountants, auditors and advisors.

Accountancy Europe has several general links regarding the Corona Crisis:

• Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing
• Coronavirus resources for European accountants

 

Accountancy Europe also has a specific link relating to 5 key steps for accountants to guide SME’s through the crisis.  Accountancy Europe recommends the following actions for SME accountants to support their struggling SME clients. Many of these will also be relevant to small accountancy practices and practitioners themselves.

• COVID-19: 5 key steps for accountants to guide SMEs through the crisis

 

Geplaatst: 31 maart 2020 (11:25 uur)

Sluiten

Vraag

Ik gebruik in mijn praktijk een standaardbevestiging bij de jaarrekening om erkenning te krijgen van het management (LOR) en daarmee te voldoen aan COS 4410 paragraaf 37.

Is het bij een samenstellingsopdracht dan verstandig om de standaardtekst van de bevestiging bij de jaarrekening (LOR) aan te passen ten aanzien van de gevolgen van de coronapandemie voor de cliënt?

Antwoord

Op grond van COS 4410 dient de accountant vóórdat de samenstellingsverklaring wordt afgegeven een erkenning van het management te verkrijgen dat het de verantwoordelijkheid heeft genomen voor de definitieve versie van de samengestelde historische informatie.

Het is hierbij voor de accountant belangrijk om vast te stellen dat de jaarrekening door het management is begrepen en dat het management zich met de jaarrekening kan verenigen, zodat het die verantwoordelijkheid ook kan dragen.

Hierbij kan het bespreken van een schriftelijke, op de actuele situatie toegespitste bevestiging (LOR) behulpzaam zijn. Al is het maar om de aandachtspunten van dit moment gestructureerd onder de aandacht te kunnen brengen.

Nu er zoveel onzeker is als gevolg van de coronapandemie, kan een accountant van mening zijn dat er alleen verantwoordelijkheid voor de samenstellingsverklaring kan worden genomen als is vastgesteld dat aannames en besluitvorming die verwerkt zijn in de jaarrekening middels deze schriftelijke erkenning door het management ook wordt bevestigd.

Voorbeelden van situaties om met het management te bespreken en om de conclusies hiervan in het dossier vast te leggen.

Situatie 1 Geen twijfel of gerede twijfel

Het management heeft met uw hulp de jaarrekening toereikend opgesteld en toegelicht en de waarderingsgrondslag is op continuïteitstsbasis. Er is bij het management geen sprake van twijfel of gerede twijfel over de continuïteit als gevolg van de coronapandemie.

De erkenning van het management bevat dan bijvoorbeeld de volgende elementen:

• Bevestiging van het management dat er geen aanvullende uiteenzetting rond de gebeurtenis na balansdatum, zijnde de gevolgen van de coronapandemie, hoeft te worden opgenomen.
• Bevestiging dat er naar de beste inschatting en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw genomen:
  - geen sprake is van een ernstige onzekerheid m.b.t. de continuïteit;
  - geen sprake is van onontkoombare discontinuïteit.
• Bevestiging dat er volgens het management op basis van de huidige omstandigheden en genomen overheidsmaatregelen geen reden is om aan deze positieve continuïteitsveronderstelling te twijfelen.
• Bevestiging dat het management van mening is dat de grondslagen van waardering en resultaatbepaling gebaseerd dienen te worden op de veronderstelling van de continuïteit van de onderneming.

 

Situatie 2 Wel twijfel, maar geen gerede twijfel

Het management heeft met uw hulp de gebeurtenissen na balansdatum in de jaarrekening toereikend toegelicht en de waarderingsgrondslag is op continuïteitstsbasis. Er is bij het management wel sprake van twijfel maar niet van gerede twijfel over de continuïteit als gevolg van de coronapandemie.

De erkenning van het management bevat dan bijvoorbeeld de volgende elementen:

• Bevestiging van het management dat de toelichting in de jaarrekening (voor zover op dit moment mogelijk) een goede uiteenzetting geeft rond de omstandigheden en onzekerheden waarin de organisatie als gevolg van de coronapandemie verkeert.
• Bevestiging dat er naar de beste inschatting en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw genomen:
  - geen sprake is van een ernstige onzekerheid m.b.t. de continuïteit;
  - geen sprake is van onontkoombare discontinuïteit.
• Bevestiging dat er volgens het management op basis van de huidige omstandigheden en genomen overheidsmaatregelen geen reden is om aan deze positieve continuïteitsveronderstelling te twijfelen.
• Bevestiging dat het management van mening is dat de grondslagen van waardering en resultaatbepaling gebaseerd dienen te worden op de veronderstelling van de continuïteit van de onderneming.

 

Situatie 3 Gerede twijfel

Het management heeft met uw hulp een going-concernparagraaf in de waarderingsgrondslagen van de jaarrekening opgenomen en de waarderingsgrondslag is op continuïteitstsbasis. U neemt zelf een continuïteitsparagraaf op in de samenstellingsverklaring. Er is bij het management wel sprake van gerede twijfel over de continuïteit als gevolg van de coronapandemie.

De erkenning van het management bevat dan bijvoorbeeld de volgende elementen:

• Bevestiging van het management dat de continuïteitsparagraaf in de jaarrekening (voor zover op dit moment mogelijk) een goede uiteenzetting geeft rond omstandigheden en onzekerheden waarin de organisatie als gevolg van de coronapandemie verkeert.
• Bevestiging dat er naar de beste inschatting en alle feiten en omstandigheden in ogenschouw genomen:
  - sprake is van een onzekerheid van materieel belang op grond waarvan twijfel zou kunnen bestaan over de continuïteit van de organisatie;
  - geen sprake is van onontkoombare discontinuïteit.
• Bevestiging dat zonder de nog onzekere medewerking van derden niet aan de verplichtingen kan worden voldaan waardoor het voortbestaan onzeker is.
• Bevestiging dat er volgens het management op basis van de huidige omstandigheden en genomen overheidsmaatregelen geen reden is om aan deze positieve continuïteitsveronderstelling te twijfelen.
• Bevestiging dat het management van mening is dat de grondslagen van waardering en resultaatbepaling gebaseerd dienen te worden op de veronderstelling van de continuïteit van de onderneming.

 

NB Daar waar management staat dient in voorkomende gevallen ook de met governance belaste personen te worden gelezen.

Geplaatst: 31 maart 2020 (15:30 uur)

Sluiten

Nee, dit is situatiespecifiek en de NBA heeft hiervoor geen standaardvoorbeelden opgesteld. In de rubriek Best practices - Leden helpen Leden kunt u wel voorbeelden vinden.

Update, 23 april 2020

De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) heeft op 23 april 2020 RJ-Uiting 2020-6 'Voorbeeldteksten impact coronavirus op de jaarverslaggeving 2019' gepubliceerd.

Zie voor meer informatie het nieuwsbericht van de RJ.

Update: 23 april 2020 (14:18 uur)

Sluiten

Vraag

Cliënten vragen zich af of ze in aanmerking komen voor de TOGS-regeling, maar twijfelen of de hoofdactiviteit van hun bedrijf wel goed geregistreerd staat bij de Kamer van Koophandel.

Hoe kan ik helpen?

Antwoord

Het kabinet heeft op 7 april besloten om de TOGS-regeling nogmaals aan te vullen. De bijbehorende SBI-codes zijn in de lijst onder deze link aangepast en in de zoektool van de RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland) SBI-codes opgenomen. Komt de hoofdactiviteit van het bedrijf overeen met een van de toegevoegde SBI-codes? Dan kan uw cliënt vanaf 15 april 2020 de tegemoetkoming aanvragen. De aangepaste voorwaarden vindt u vanaf die datum ook op deze website.

Om misbruik te voorkomen kunnen SBI-codes niet met terugwerkende kracht worden gewijzigd om in aanmerking te komen voor de tegemoetkoming. Zijn de bedrijfsactiviteiten wel goed geregistreerd, maar is hier in het verleden een onjuiste SBI-code aan gekoppeld, dan kunt u contact opnemen met de Kamer van Koophandel. Een correctie van uw SBI-code(s) kunt u telefonisch doorgeven aan KvK. Deze wijziging is gratis.

Geplaatst: 9 april 2020 (09:52)

Sluiten

Vraag

Mijn cliënt heeft meerdere vestigingen binnen de EU. Waar kan ik vinden welke coronafaciliteiten er per EU-land beschikbaar zijn?

Antwoord

Op de website van Accountancy Europe vindt u een overzicht van de websites van Europese beroepsorganisaties van accountants en van grote accountantskantoren met informatie over de beschikbare coronaregelingen per land.

Geplaatst: 20 april 2020 (11:25 uur)

Sluiten

Vraag

Situatie
Onze cliënt heeft een holding en een 100% werkmaatschappij. Die werkmaatschappij zal naar verwachting in 2020 een groot verlies maken. Dividenduitkering is op basis van een reële prognose in 2020 niet mogelijk op grond van de balanstest en de uitkeringstoets.

In de NBA Alert 42 staat: “Voor boekjaren of andere rapportages met een rapportagedatum van vóór eind februari 2020, kan de impact van de coronacrisis gezien worden als gebeurtenissen na balansdatum die niets zeggen over de situatie per balansdatum”. Met andere woorden; de coronacrisis is een “non-adjusting event”.

In een artikel van John Weerdenburg op Accountant.nl staat dat een wettelijke reserve deelneming wordt aangehouden voor zover de deelnemende vennootschap niet in staat is om de uitkering(en) zonder beperkingen te bewerkstelligen. Met andere woorden; de deelneming mag geen uitkeringen doen die tot gevolg hebben dat zij niet kan voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden.

De vraag is nu, hoe dit zich tot elkaar verhoudt voor de jaarrekening van de holding per 31-12-2019. Moet er gezien de situatie in 2020, uit voorzichtigheid, toch een aanpassing van de wettelijke reserve per 31-12-2019 plaatsvinden?

Antwoord

Deze vraag is voorgelegd aan de Commissie voor de jaarverslaggeving (CJ)/Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ). Hun standpunt is als volgt:

COVID-19 is per 31-12-2019 een non-adjusting event; dit impliceert dat op balansdatum sprake is van vermelding van eventuele materiële gebeurtenissen na balansdatum. Geen verwerking dus.

Datzelfde geldt dan in het verlengde ook voor het resultaat deelneming bij de holding en de vorming van een wettelijke reserve deelnemingen in het kader van het niet (kunnen) uitkeren van dividend door de deelneming. Ook hier is dus sprake van een non-adjusting event.

Eventuele effecten van COVID-19 voor de uitkeerbaarheid in 2020 zouden eventueel bij de moeder in de toelichting kunnen worden uiteengezet. Mogelijk zal dit gezien de complexiteit op basis van professional judgement alleen in uitzonderingsgevallen kunnen plaatsvinden.

Uitkeringstoets

De uitkeringstoets die vereist is voor een dividenduitkering is geen verslaggevingsvraagstuk. Bij een concreet voornemen voor een dividenduitkering in 2020 zal de uitkeringstoets in 2020 moeten worden gedaan en dan zal rekening worden gehouden met COVID-19-effecten in 2020.

NB Een besluit tot uitkering dat niet voldoet aan de balanstest is nietig.

Geplaatst: 23 april 2020 (09:25 uur)

Sluiten

Vraag

Door de coronacrisis krijg ik in mijn accountantspraktijk veel vragen over de continuïteitsveronderstelling. Normaliter heb ik niet zo vaak met dit soort continuïteitsproblematiek te maken. Bestaat er een overzicht hoe ik hiermee om moet gaan in de jaarrekening 2019 en in de contoleverklaring? Met name toepassing van Standaard 570 en 706 en termen als gerede twijfel, ernstige onzekerheid en onontkoombare discontinuïteit zou ik graag in samenhang verduidelijkt zien.

Antwoord

NBA Alert 42 geeft antwoord op de meeste vragen. Maar verschillende accountants hebben vergelijkbare verzoeken gedaan. Zo kregen we diverse vragen van accountants uit de zorgsector, uit de samenstelpraktijk en uit de controlepraktijk.

Derhalve treft u onder onderstaande link een korte samenvatting en een tabel die een en ander overzichtelijk weergeeft. Het deel waarin de consequenties voor de jaarrekening zijn beschreven is dus ook voor de samenstelpraktijk relevant.

Continuïteitsveronderstelling voor de samenstel- en controlepraktijk voor boekjaren eindigend 31-12-2019 (pdf)

Geplaatst: 24 april 2020 (09:10 uur)
Update: 6 mei 2020 (10:32)

Sluiten

Antwoord

Het wordt voor ondernemers mogelijk om te verwachten verlies in 2020 als gevolg van de coronacrisis te verrekenen met de winst van 2019.

Door het vormen van deze zogenaamde fiscale coronareserve wordt het voor bedrijven mogelijk een nadere (lagere) voorlopige aanslag vennootschapsbelasting 2019 aan te vragen. Op die manier kunnen bedrijven eerder aanspraak maken op verrekening, dan pas na de aangifte vennootschapsbelasting 2020 in 2021.

Het kabinet zal later meer duidelijkheid verschaffen aan bedrijven over de te ondernemen stappen rondom deze coronareserves.

De hoogte van deze zogenaamde fiscale coronareserve mag in ieder geval niet hoger zijn dan de winst over 2019. Bij de Belastingdienst vindt u dan nadere uitleg.

Meer informatie hierover kunt u ook vinden in de Kamerbrief over aanvullende fiscale maatregelen in verband met coronacrisis.

Anticiperend hierop zullen wij in overleg met het CJ proberen te komen tot een eenduidige verwerkingswijze voor commerciële en fiscale jaarrekeningen over 2019 en 2020.  Zodra hierover meer bekend is, zullen wij dit in deze FAQ updaten.

Let op: deze fiscale mogelijkheid geldt niet voor de inkomstenbelasting!

Update 9 mei 2020

Meer informatie kunt u vinden in het beleidsbesluit Noodmaatregelen coranacrisis van 9 mei 2020, in paragraaf 8.3. Fiscale reserve 2019 voor coronagerelateerd verlies 2020.

Update 19 juni 2020

Vandaag is de RJ-uiting 2020-8 'Impact fiscale coronareserve op de jaarverslaggeving 2019' bekendgemaakt.

De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) geeft in deze RJ-Uiting de belangrijkste aandachtspunten inzake de verwerking van de fiscale coronareserve in de jaarrekening weer. In de bijlagen zijn de voor de verwerking in de jaarrekening relevante bepalingen uit de Richtlijnen en de desbetreffende bepalingen uit het besluit inzake de fiscale coronareserve opgenomen.

Geplaatst: 29 april 2020 (12:15 uur)
Update: 22 juni 2020 (09:25)

Sluiten

Vraag

Er spelen soms praktische problemen als gevolg van de coronapandemie om te voldoen aan de vereisten van opmaken, vaststellen en deponeren van jaarrekeningen. Hoe wordt hiermee omgegaan?

Antwoord

op 24 april 2020 is een tijdelijke wet in werking getreden. Die zal weer vervallen op 1 september 2020 (tenzij deze tijdelijke wet wordt verlengd of verkort). De wetswijzigingen zijn met terugwerkende kracht ingegaan vanaf 16 maart 2020.

De tijdelijke wet bevat onder meer enkele wijzigingen van wettelijke voorschriften in Boek 2 BW met betrekking tot het opmaken, vaststellen en deponeren van jaarrekeningen. De uitbraak van het coronavirus en de gevolgen hiervan vormen de aanleiding voor deze spoedwetgeving.

De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) heeft hierover uiting 2020-07 uitgebracht.

Onderwerpen die hierin aan de orde komen, zijn onder andere:

Termijnen
Het besluit tot verlenging kan worden genomen door het bestuur zodat daarvoor geen besluit van de algemene vergadering vereist is.

Beursgenoteerde vennootschappen
“AFM betracht coulance bij niet tijdig kunnen publiceren en deponeren financiële verslaggeving.”

Bijeenroepen algemene vergadering
De mogelijkheid is gecreëerd om voorafgaand aan de algemene vergadering door middel van een elektronisch communicatiemiddel of schriftelijk te kunnen stemmen.

Openbaarmaking jaarrekening
Een verzuim van de verplichting uit artikel 2:394 BW tot openbaarmaking van de vastgestelde jaarrekening, door deponering bij het handelsregister, die betrekking heeft op het meest recenteafgesloten boekjaar wordt, onder voorwaarden, niet in aanmerking genomen indien dat te wijten is aan de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus.

Geplaatst: 30 april 2020 (11:50)

Sluiten

Vraag

Is het mogelijk voor Caribisch Nederland (Sint Eustatius, Saba en Bonaire) om gebruik te maken van noodmaatregelen, zoals dat in Europees Nederland mogelijk is?

Antwoord

Net als in het Europese deel van Nederland zijn er ook in de Caribische delen van het Koninkrijk grote zorgen over de effecten van het coronavirus, mede door het nagenoeg stilleggen van het vliegverkeer en het cruisetoerisme.

Bonaire, Saba en Sint-Eustatius maken integraal onderdeel uit van Nederland, daarvoor bestaat een directe verantwoordelijkheid. Het kabinet heeft daarom besloten om voor werknemers en bedrijven op Bonaire, Sint-Eustatius en Saba, vanwege het coronavirus, uitzonderlijke economische maatregelen te nemen.

Voorbeelden van deze maatregelen zijn:

1. Loon- en inkomstenderving

Een ondernemer die met omzetverlies heeft te maken (minimaal 20%) en als gevolg daarvan personeel niet meer aan het werk kan houden, kan bij de RCN-unit SZW voor een periode van drie maanden een tegemoetkoming in de loonkosten aanvragen (80% van het gemaximeerde dagloon). Hierbij wordt gekozen voor een regeling die aansluit op de ziekteverzekering BES.

2. Extra ondersteuning zelfstandig ondernemers en andere particulieren

Het kabinet stelt een tijdelijke regeling in om zelfstandig ondernemers, waaronder zzp’ers, te ondersteunen zodat zij hun bedrijf kunnen voortzetten. Deze noodmaatregel is vergelijkbaar met de hierboven beschreven maatregel voor werknemers. Voor deze groep is een maximale tegemoetkoming van 80% van het WML voorzien.

Ook werknemers die als gevolg van het coronavirus al hun baan zijn kwijt geraakt kunnen in aanmerking komen voor deze regeling.

3. Noodloket

De in de brief van 17 maart jl. genoemde tegemoetkoming in de vorm van een gift voor de eerste nood bij ondernemers die getroffen zijn, wordt ook voor ondernemers in Caribisch Nederland nader uitgewerkt.

4. Liquiditeitssteun

De in Europees Nederland aangekondigde maatregelen voor liquiditeitssteun voor ondernemingen worden ook doorgetrokken naar Caribisch Nederland.

5. Overleggen over eilandelijke belastingen

Het kabinet gaat in overleg met de bestuurscolleges van de openbare lichamen over de mogelijkheid om de invordering van eilandelijke belastingen aan ondernemers stop te zetten. Het gaat hierbij in het bijzonder om de toeristenbelasting en de opcenten op de vastgoedbelasting.

Meer informatie: Maatregelen coronavirus in het Caribische deel van het Koninkrijk.

Hier treft u ook de kamerbrief van 24 april over extra maatregelen Caribisch Nederland (Sint Eustatius, Saba en Bonaire) in verband met COVID-19  en de kamerbrief van 24 april over financiële ondersteuning van de Caribische landen (Aruba, Curaçao en Sint Maarten) in verband met Covid-19.

Update 20 mei 2020

Het volgende is voor Caribisch Nederland in Noodpakket 2.0 opgenomen:

Voor Caribisch Nederland wordt een vergelijkbare benadering gekozen als in Europees Nederland.

Dit betekent concreet dat de maatregelen, zoals uitgewerkt in de brief aan de Tweede Kamer van 25 maart jl., eveneens met drie maanden worden verlengd (zoals de maatregelen ten aanzien van loon- en inkomensderving en tijdelijk uitstel van het betalen van belasting).

Wel zal ook hier bezien worden of de huidige fase vraagt om een aanpassing van de voorwaarden.

Wat betreft het zogenaamde Noodloket (beleidsregel tegemoetkoming getroffen ondernemers COVID-19 BES) geldt dat aansluiting wordt gezocht met de vergelijkbare opvolgers in Europees Nederland, in het bijzonder die zien op de tegemoetkoming vaste lasten MKB.

Hetzelfde geldt voor andere maatregelen in het noodpakket 2.0, zoals de financiële ondersteuning van de openbare lichamen; hierbij is het uitgangspunt dat Caribisch Nederland zoveel mogelijk meeloopt met de inzet in Europees Nederland.

De staatssecretaris van BZK zal hier op korte termijn het gesprek over aangaan met de bestuurscolleges van de openbare lichamen en sociale partners in Caribisch Nederland.

Kamerstukken
Persbericht 20 maart 2020 en Kamerbrief 25 maart 2020	Coronavirus: noodpakket voor ondernemers en werknemers in Caribisch Nederland / Maatregelen Caribisch Nederland / Kamerbrief effecten coronavirus op Caribische delen Koninkrijk
19 juni 2020	Kamerbrief noodpakket 2.0 Caribisch Nederland
16 oktober 2020	Kamerbrief over steun- en herstelpakket Caribisch Nederland vanwege uitbraak coronavirus (noodpakket 3.0)
12 februari 2021	Kamerbrief over Uitbreiding economisch steun- en herstelpakket Caribisch Nederland (noodpakket 4.0)
8 juni 2021	Correctie op de Kamerbrief over het steun- en herstelpakket ten aanzien van Caribisch Nederland
25 juni 2021	Kamerbrief over Steun- en herstelpakket Caribisch Nederland (noodpakket 5.0)

Geplaatst: 4 mei 2020 (08:57 uur)
Laatste update: 30 juni 2021 (16:18 uur)

Sluiten

Het kabinet heeft een pakket maatregelen aangekondigd om het bedrijfsleven te ondersteunen tijdens de crisis. Ik maak me zorgen over mogelijk misbruik van de regelingen die in deze noodsituatie worden aangeboden. Hoe dragen accountants eraan bij dat dit niet gebeurt?

Antwoord

Voor een aantal gevallen geldt dat ondernemers een accountant moeten inschakelen om in aanmerking te komen voor de ondersteunende maatregelen. De maatschappij rekent er op dat accountants zorgen dat de informatie voor het verkrijgen van deze regelingen betrouwbaar is en dat het geld eerlijk wordt verdeeld. Het economisch verkeer en de solidariteit onderling is erbij gebaat dat de regelingen eerlijk worden gebruikt op basis van betrouwbare informatie. Het is de taak van de accountant om hieraan bij te dragen. Alle accountants moeten zich houden aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants. In de uitoefening van hun beroep als accountant laten zij zich leiden door fundamentele beginselen van integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid. Zij leggen hierover een eed af en op hen is onafhankelijk tuchtrecht van toepassing.

In andere gevallen geldt dat ondernemers zelfstandig een beroep kunnen doen op deze regelingen. Als accountants constateren dat er sprake is van een overtreding van wet- en regelgeving moeten zij handelen op basis van de NOCLAR-regelgeving. NOCLAR staat voor Non-Compliance with Laws And Regulations. Deze regelgeving geldt ook voor accountants die bij bedrijven in loondienst werkzaam zijn.

De IESBA (International Ethics and Standards Board for Accountants) en de IFAC (International Federation of Accountants) hebben hier in mei ook aandacht aan besteed middels een Q&A. Zie hiervoor deze link naar het betreffende document.

In het Fraudeprotocol heeft de NBA duidelijk gemaakt wat de rol van de accountant is op basis van de thans geldende wet- en regelgeving.

Bent u zelf accountant en wilt u met een beroepsgenoot spreken over dilemma’s met betrekking tot dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met een vertrouwenspersoon van de NBA. De vertrouwenspersonen zijn beroepsgenoten waarmee u kunt sparren over dilemma’s in uw beroepsuitoefening.

Geplaatst: 19 maart 2020
Update: 11 mei 2020 (11:33 uur)
Zie voor een nieuwe en uitgebreidere FAQ over dit onderwerp: FAQ A1/M1 - Covid-19-frauderisico's en poortwachtersfunctie van de accountant.

Sluiten

Antwoord

In het bestand met aanvullende voorbeeldteksten (Word) op de pagina met voorbeeldteksten vindt u onder paragraaf 3.1.4 Assurance-rapport inzake inlening personeel een voorbeeldtekst. Hierin wordt ten behoeve van de inlener bevestigd dat de uitlener van personeel:

• De wettelijke voorgeschreven omzetbelasting inzake de terbeschikkingstelling en de loonheffing over 202X , met betrekking tot de in de opgave vermelde medewerkers van de uitlener in alle van materieel belang zijnde aspecten heeft aangegeven en afgedragen aan de belastingdienst; en
• De loonadministratie van de in de opgave vermelde medewerkers betreffende het te werk stellen, in alle van materieel belang zijnde aspecten voldoet, aan de daaraan gestelde eisen in artikel 28 van de Wet op de loonbelasting 1964.

 

Doelstelling van deze verklaring is dat de inlener zijn factuur van de uitlener bevrijdend kan betalen, zonder risico te lopen om naderhand te worden aangesproken door de Belastingdienst, wegens het door de uitlener niet voldoen aan de verplichtingen.

Wanneer de uitlener niet aan betalingsverplichtingen heeft voldaan, als gevolg van een beroep op uitstel van betaling in het kader van de coronanoodmaatregelen, loopt de inlener dus nog steeds het risico te worden aangesproken. Aanpassing van de verklaring zal derhalve in de meeste gevallen geen toegevoegde waarde hebben voor de inlener. De NBA adviseert accountants die onder normale omstandigheden inleenverklaringen afgeven dan ook om in overleg te treden met hun cliënt of er nog wel een toegevoegde waarde is van de verklaring onder de gegeven omstandigheden.

Geplaatst: 25 mei 2020 (10:40 uur)

Sluiten

Antwoord

Ja, er is een standaardtekst in samenspraak met de Belastingdienst tot stand gekomen voor deze verklaring. Deze treft u onder deze link (pdf). De tekst is ook beschikbaar als Word-document.

In deze derdenverklaring wordt net als bij de vorige crisis geen assurance gegeven; ook niet bij grote ondernemingen. Het verstrekken van deze derdenverklaring kan worden gecategoriseerd onder "overige opdrachten", waarop de VGBA van toepassing is. Voor de Belastingdienst is het van belang dat er een derde meekijkt met het verzoek om uitstel.

Betrokkenheid van de accountant bij de bijgevoegde prognose is eveneens te categoriseren onder de "overige opdrachten". Hierdoor hoeven standaard 4410, 5500N of bijvoorbeeld 3400 niet te worden toegepast, tenzij u hiervoor specifiek een opdracht heeft ontvangen en aanvaard van uw cliënt die hier (vrijwillig) zelf voor kiest. Ook kan het handboek van het kantoor leiden tot het door het kantoor verplicht toepassen van een standaard.

In de tekst wordt gesproken over een "liquiditeitsprognose". Zo een prognose is schaalbaar en kan dus verschillende vormen aannemen; afhankelijk van de omvang en complexiteit van de organisatie.

De NBA heeft nog nadere toelichting gevraagd bij de Belastingdienst voor de praktische uitwerking hiervan bij met name de kleinere entiteiten. Zodra hierover meer bekend is, vermelden wij dit bij deze FAQ.

Het verstrekken van de verklaring komt voort uit het Besluit van 22 april 2020, nr. 2020-8499 met daarin fiscale tegemoetkomingen naar aanleiding van de coronacrisis. De officiële bekendmaking treft u achter deze link.

Inmiddels zijn er wijzigingen op de oorspronkelijke regeling aangebracht. Zo is de voorwaarde opgenomen dat de belastingplichtige verklaart dat geen bonussen worden uitgekeerd aan de Raad van Bestuur en de directie van de onderneming, geen dividend wordt uitgekeerd en geen eigen aandelen worden ingekocht in de periode vanaf het indienen van het uitstelverzoek tot en met de datum van de vergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld in 2021. Onder bonussen worden mede begrepen winstuitdelingen en andere betalingen die kenmerken van bonussen hebben. Deze voorwaarde ziet niet op bonussen, dividenden en aandelen waarvan de uitbetaling en inkoop na het uitstelverzoek plaatsvindt, maar de daaraan ten grondslag liggende beslissing in 2019 is genomen.

De meest recente regeling treft u achter deze link.

Het besluit stelt tenslotte: "In de toelichting bij de verklaring geeft de derde-deskundige aan welke documenten of gegevens door de ondernemer zijn verstrekt. Zo nodig licht hij dit nader toe. Niet vereist is dat de derde-deskundige een zogenoemde assuranceverklaring geeft dat de ondernemer voldoet aan de voorwaarden."

Geplaatst: 29 mei 2020 (08:50 uur)
Laatste update: 7 juli 2020 (15:10 uur)

Sluiten

Antwoord

In de Kamerbrief van 3 juni 2020 geeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan dat het UWV opdracht heeft gekregen over te gaan tot invoering van de Tijdelijke Overbruggingsregeling voor Flexibele Arbeidskrachten (TOFA). Flexibele arbeidskrachten die aan de voorwaarden voldoen kunnen straks een tegemoetkoming van € 550 bruto per maand krijgen over de maanden maart, april en mei. De tegemoetkoming wordt behandeld als loon, wordt ook als zodanig belast en vormt inkomen voor toeslagen. De tegemoetkoming zal bij wet met terugwerkende kracht worden aangemerkt als loon uit vroegere dienstbetrekking en het UWV zal daarbij worden aangewezen als inhoudingsplichtige, zodat het UWV loonheffing kan inhouden. Het UWV zal hierop in beginsel de algemene heffingskorting toepassen. Het in beginsel toepassen van de algemene heffingskorting kan ertoe leiden dat gerechtigden bij moeten betalen op de aanslag inkomstenbelasting als blijkt dat de algemene heffingskorting bij twee inhoudingsplichtigen is toegepast.

Het UWV streeft ernaar het aanvraagloket op 22 juni a.s. te openen en gedurende drie weken open te stellen.

Één van de vereisten is dat een werknemer in februari 2020 minstens € 400 bruto aan loon moet hebben verdiend om in aanmerking te komen voor de tegemoetkoming.

Het maximuminkomen over april wordt vastgesteld op € 550 bruto. Mensen die in april meer verdienden, komen niet in aanmerking voor de TOFA.

Hierbij treft u de link met een verwijzing naar de nieuwe regeling TOFA (Tijdelijke overbruggingsregeling flexibele arbeidskrachten).

Geplaatst: 4 juni 2020 (10:35 uur)

Sluiten

Wat is er bekend over de accountantsverklaring die bij de Regeling van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 8 mei 2020, nr. WJZ/20120212, tot tegemoetkoming in de schade geleden door ondernemingen in bepaalde landbouwsectoren (sierteelt en voedingstuinbouw) door de maatregelen ter bestrijding van de verdere verspreiding van COVID-19 (Regeling tegemoetkoming land- en tuinbouwondernemers COVID-19) dient te worden afgegeven?

Antwoord

Deze regeling is op 8 mei 2020 in de Staatscourant gepubliceerd.

In het kort houdt de regeling het volgende in:

De minister verstrekt op aanvraag een tegemoetkoming aan een gedupeerde onderneming die in de periode van 12 maart 2020 tot en met 11 juni 2020:

a. meer dan 30% aan omzetderving lijdt als gevolg van de maatregelen ter bestrijding van de verdere verspreiding van COVID-19;

b. geconfronteerd wordt met een combinatie van de volgende situaties:

• de productie gaat door terwijl er nauwelijks omzet wordt gemaakt;
• producten zijn slecht of niet houdbaar vanwege bederfelijkheid en er zijn geen of beperkte alternatieve toepassingsmogelijkheden; en
• in de periode maart, april en mei is een grote seizoenspiek in productie, personele bezetting en omzet.

 

De hoogte van de omzetderving wordt vastgesteld op 70% van het verschil tussen het gemiddelde van de omzet in de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 en 2019 en de omzet in de periode van 12 maart tot en met 11 juni 2020, nadat dit verschil is verminderd met het bedrag waarmee de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn afgenomen.

Voor gedupeerde groothandelaren geldt in afwijking dat de tegemoetkoming wordt gebaseerd op de hoogte van de bruto winst die wordt vastgesteld op 70% van het verschil tussen het gemiddelde van de bruto winst in de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 en 2019 en de bruto winst in de periode van 12 maart tot en met 11 juni 2020, nadat dit verschil is verminderd met het bedrag waarmee de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn afgenomen.

Voor de gedupeerde veilingen geld in afwijking dat de tegemoetkoming wordt gebaseerd op de gederfde opbrengst aan provisies en heffingen van de leden van de desbetreffende veiling, die wordt vastgesteld op 70% van het verschil tussen de gemiddelde opbrengsten aan provisies en heffingen in de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 en 2019 en de opbrengst aan provisies en heffingen in de periode van 12 maart tot en met 11 juni 2020, met een maximum van 7% van de totale omzetderving van de leden van de desbetreffende veiling en nadat dit verschil is verminderd met het bedrag waarmee de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn afgenomen.

Voor gedupeerde ondernemingen in de voedingstuinbouw geldt dat bij de vaststelling van de hoogte van de tegemoetkoming enkel in aanmerking wordt genomen de omzet en omzetderving als gevolg van directe of indirecte leveringen aan ondernemers met een SBI-code, genoemd in de bijlage, waarbij als voorwaarde geldt dat die omzet minimaal 75% van de gehele omzet bedraagt.

De tegemoetkoming bedraagt per gedupeerde onderneming maximaal 70% van de bepaalde omzetderving, onderscheidenlijk bruto winst of gederfde opbrengst, verminderd met uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen, bedoeld in artikel 6, vijfde lid van de regeling.

Voor de aan een gedupeerde onderneming, met uitzondering van een gedupeerde veiling, te verstrekken tegemoetkoming geldt het volgende maximum:

Gemiddelde omzet / bruto winst van een onderneming over de periode 12 maart tot 11 juni in 2017, 2018, 2019	plafond per onderneming
< € 200.000,–	€ 100.000,–
€ 200.000,– tot € 500.000,–	€ 250.000,–
500.000,– tot € 3.000.000	€ 500.000,–
=> € 3.000.000,–	€ 1.000.000

Accountantsverklaring

Uiterlijk op 31 augustus 2020 dient de gedupeerde onderneming een verzoek tot definitieve vaststelling van de tegemoetkoming bij de minister in met behulp van een door de minister beschikbaar gesteld middel door indiening van de volgende bewijsstukken:

• het bewijs waaruit blijkt wat de daadwerkelijke omzetderving, bruto winst of opbrengstderving in de periode van 12 maart 2020 tot en met 11 juni 2020 is, geleverd door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document;
• een controleverklaring van een accountant over de omzet, bruto winst of opbrengst in de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 en 2019 volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document;
• voor ondernemingen die gedurende de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 of 2019 zijn gestart, wordt de omzet, bruto winst of opbrengst berekend vanaf het moment dat er omzet is gegenereerd;
• het bewijs waaruit blijkt met welk bedrag de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn verminderd, geleverd door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document.

 

De bedoelde controleverklaringen van een accountant of andere bewijsstukken tonen aan dat bij ondernemers in de voedingstuinbouw de opgegeven bedragen aan omzetderving en omzet die betrekking hebben op directe of indirecte leveringen aan ondernemers met een SBI-code, genoemd in de bijlage, minimaal 75% van de gehele omzet vormen.

De controleverklaringen of andere bewijsstukken tonen aan dat bij wegtransporteurs de opgegeven bedragen betrekking hebben op vervoer van bloembollen, sierplanten, perkplanten, potplanten, snijbloemen, heesters en boomkwekerijgewassen die worden getransporteerd van telers naar veilingen en groothandelaren.

De bedoelde controleverklaringen of andere bewijsstukken tonen aan dat bij de veilingen de gederfde opbrengst wordt gebaseerd op gederfde provisies en gederfde opbrengst van relevante heffingen opgelegd aan leden, met een maximum van 7% van de totale omzetderving van de leden.

De tegemoetkoming wordt verminderd met uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen met betrekking tot COVID-19 die betrekking hebben op dezelfde schade als waarop de tegemoetkoming ziet alsmede met andere ontvangen steun of uitkeringen uit bestaande nationale regelingen met betrekking tot COVID-19, niet zijnde leningen of borgstellingsregelingen of fiscale maatregelen.

Met het oog hierop worden de volgende gegevens ingediend, door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document:

• een opgave van verstrekte verzekeringsuitkeringen;
• een opgave van ontvangen steun op basis van de artikelen 219, 221 of 222 van Verordening 1308/2013;
• een opgave van ontvangen steun of uitkeringen uit bestaande nationale regelingen met betrekking tot COVID-19, niet zijnde leningen en/of borgstellingsregelingen of fiscale maatregelen uit het noodpakket ‘banen en economie’¹.

 

Ontvangers van de tegemoetkoming zijn verplicht de loonsom zo veel mogelijk gelijk te houden en doen na de datum van publicatie van de regeling geen verzoek om toestemming om de arbeidsovereenkomst op te zeggen op grond van artikel 669, derde lid, onderdeel a, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, gedurende het tijdvak waarover de tegemoetkoming is verleend.

Zodra er meer bekend is over de verklaring en de accountantswerkzaamheden, zullen wij dit bij deze FAQ bekend maken.

Update 8 september 2020

Op 29 augustus jl. is de regeling voor het laatst aangepast. De link naar laatste versie treft u hier.

De termijn voor het verzoek om definitieve vaststelling is verlengd. Artikel 6 lid 1 van de regeling luidt nu:

Uiterlijk op 31 oktober 2020 dient de gedupeerde onderneming een verzoek tot definitieve vaststelling van de tegemoetkoming bij de minister in met behulp van een door de minister beschikbaar gesteld middel door indiening van de volgende bewijsstukken:

a. het bewijs waaruit blijkt wat de daadwerkelijke omzetderving, bruto winst of opbrengstderving in de periode van 12 maart 2020 tot en met 11 juni 2020 is, geleverd door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document;

b. een controleverklaring van een accountant over de omzet, bruto winst of opbrengst in de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 en 2019 volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document;

c. voor ondernemingen die gedurende de periode van 12 maart tot en met 11 juni over de jaren 2017, 2018 of 2019 zijn gestart, wordt de omzet, bruto winst of opbrengst berekend vanaf het moment dat er omzet is gegenereerd;

d. het bewijs waaruit blijkt met welk bedrag de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn verminderd, geleverd door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document.

Update 12 oktober 2020

De link naar de Verklaring bij de vaststellingsaanvraag voor de Tegemoetkoming sierteelt en onderdelen voedingstuinbouw treft u hier (PDF).

De links naar de derdenverklaringen treft u hier:

• Derdenverklaring sierteelt leveranciers FloraHolland (Word)
• Derdenverklaring sierteelt groothandelaren (Word)
• Derdenverklaring sierteelt primaire ondernemers (Word)
• Derdenverklaring sierteelt wegtransporteurs (Word)
• Derdenverklaring sierteelt vermeerderaars (Word)
• Derdenverklaring voedingstuinbouw primaire ondernemers (Word)
• Derdenverklaring voedingstuinbouw groothandelaren (Word)

 

Voor tegemoetkomingen van € 125.000 en hoger komt er nog een bewijsstuk bij. Meer informatie treft u op deze pagina.

Update 20 oktober 2020

Voor de aan assurance verwante werkzaamheden, zoals in het kader van deze regeling, heeft de NBA standaard 4416N ontwikkeld. Deze is als consultatiedocument beschikbaar. De definitieve versie wordt uiterlijk 26 oktober aanstaande verwacht. In de tekst van de verklaring wordt verwezen naar deze standaard 4416N.

Update 21 oktober 2020

Derdenverklaringen die in het kader van deze regeling worden afgegeven kwalificeren binnen het stramien van accountantsopdrachten als een 'overige opdracht'.

Update 23 oktober 2020

Voor de Regeling tegemoetkoming land- en tuinbouwondernemers COVID-19 wordt de termijn waarbinnen de gedupeerde teler een verzoek tot definitieve vaststelling van de tegemoetkoming kan indienen verlengd. Voor ondernemers in de sierteelt- en voedingstuinbouw en telers van fritesaardappelen was de uiterste datum van indiening 31 oktober 2020 en deze datum wordt 30 november 2020.

Meer informatie treft u in de officiële bekendmaking.

Update 26 oktober 2020

Voor aan assurance verwante werkzaamheden, zoals in het kader van deze regeling gevraagd, heeft de NBA standaard 4416N ontwikkeld. De definitieve versie is nu beschikbaar.

Geplaatst: 11 juni 2020 (09:15 uur)
Laatste update: 26 oktober 2020 (08:42 uur)

Sluiten

Wat is er bekend over de accountantsverklaring die bij de Regeling van de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 8 mei 2020, nr. WJZ/20120212, tot tegemoetkoming in de schade geleden door ondernemingen in bepaalde landbouwsectoren (consumptieaardappelen) door de maatregelen ter bestrijding van de verdere verspreiding van COVID-19 (Regeling tegemoetkoming land- en tuinbouwondernemers COVID-19) dient te worden afgegeven?

Antwoord

Deze regeling is op 8 mei 2020 in de Staatscourant gepubliceerd. De regeling voor de sector consumptieaardappelen vind u vanaf afdeling 3 van de regeling.

In het kort houdt de regeling het volgende in:

De minister verstrekt op aanvraag een tegemoetkoming aan een gedupeerde teler die in de periode van 16 maart 2020 tot en met 31 augustus 2020 als gevolg van de maatregelen ter bestrijding van de verdere verspreiding van COVID-19 zijn fritesaardappelen niet kan afzetten aan de aardappelverwerkende voedingsmiddelenindustrie voor de productie van diepgevroren of koelverse aardappelproducten of aan de groothandel of detailhandel (in kleinverpakking).

De tegemoetkoming bedraagt per gedupeerde teler maximaal 6 cent per kilo fritesaardappelen die in de periode van 16 maart tot en met 31 augustus 2020 niet kunnen worden afgezet aan de aardappelverwerkende voedingsmiddelenindustrie voor de productie van diepgevroren of koelverse aardappelproducten of aan de groothandel of detailhandel (in kleinverpakking), met een minimumbedrag van € 1.000,– en een maximum van € 150.000,– per gedupeerde teler, verminderd met het bedrag waarmee de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn afgenomen en uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen, bedoeld in artikel 11, tweede lid.

Accountantsverklaring

In artikel 11 van de regeling staat ten aanzien van de accountantsverklaring, samengevat het volgende:

Uiterlijk op 15 september 2020 dient de gedupeerde teler met behulp van een door de minister beschikbaar gesteld middel een verzoek tot definitieve vaststelling van de tegemoetkoming bij de minister in door indiening van de volgende bewijsstukken:

a. het bewijs waaruit blijkt hoeveel fritesaardappelen in 2020 zijn afgeleverd bij een andere bestemming dan de aardappelverwerkende voedingsmiddelenindustrie voor de productie van diepgevroren of koelverse aardappelproducten of aan de groothandel of detailhandel (in kleinverpakking) door middel van CMR-vrachtbrieven, weegbonnen en facturen;

b. het bewijs dat het daadwerkelijk om consumptieaardappelen van de oogst 2019 in Nederland gaat door middel van een van de volgende geldige voedselveiligheidscertificaten: VVA-certificaat, VVAK-certificaat of Global G.A.P-certificaat;

c. het bewijs waaruit blijkt met welk bedrag de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn verminderd, geleverd door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document.

2. De tegemoetkoming wordt verminderd met uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen met betrekking tot COVID-19 die betrekking hebben op dezelfde schade als waarop de tegemoetkoming ziet alsmede met andere ontvangen steun of uitkeringen uit bestaande nationale regelingen met betrekking tot COVID-19, niet zijnde leningen of borgstellingsregelingen of fiscale maatregelen. Met het oog hierop worden de volgende gegevens ingediend:

• een opgave van verstrekte verzekeringsuitkeringen;
• een opgave van ontvangen steun op basis van de artikelen 219, 221 of 222 van Verordening 1308/2013;
• een opgave van ontvangen steun of uitkeringen uit bestaande nationale regelingen met betrekking tot COVID-19, niet zijnde leningen en/of borgstellingsregelingen of fiscale maatregelen uit het noodpakket ‘banen en economie’2 .

 

Ontvangers van de tegemoetkoming zijn verplicht de loonsom zo veel mogelijk gelijk te houden en doen na 7 mei 2020 geen verzoek om toestemming om de arbeidsovereenkomst op te zeggen op grond van artikel 669, derde lid, onderdeel a, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, gedurende het tijdvak waarover de tegemoetkoming is verleend.

Update 08 september 2020

Op 29 augustus jl. is de regeling voor het laatst aangepast. De link naar laatste versie treft u hier.

De termijn voor het verzoek om definitieve vaststelling is verlengd. Artikel 11 lid 1 en 2 van de regeling luiden nu:

Uiterlijk op 31 oktober 2020 dient de gedupeerde teler met behulp van een door de minister beschikbaar gesteld middel een verzoek tot definitieve vaststelling van de tegemoetkoming bij de minister in door indiening van de volgende bewijsstukken:

a. het bewijs waaruit blijkt hoeveel fritesaardappelen in 2020 zijn afgeleverd bij een andere bestemming dan de aardappelverwerkende voedingsmiddelenindustrie voor de productie van diepgevroren of koelverse aardappelproducten of aan de groothandel of detailhandel (in kleinverpakking) door middel van CMR-vrachtbrieven, weegbonnen, facturen of een door de Minister geaccepteerd ander document;

b. het bewijs dat het daadwerkelijk om consumptieaardappelen van de oogst 2019 in Nederland gaat door middel van een van de volgende geldige voedselveiligheidscertificaten: VVA-certificaat, VVAK-certificaat of Global G.A.P-certificaat of een ander door de Minister geaccepteerd vergelijkbaar certificaat afkomstig van een geaccrediteerde organisatie;

c. het bewijs waaruit blijkt met welk bedrag de kosten van de ondernemer als gevolg van COVID-19 zijn verminderd, geleverd door middel van een controleverklaring van een accountant volgens een door de minister ter beschikking gesteld model of een door de minister geaccepteerd vergelijkbaar document.

2 De tegemoetkoming wordt verminderd met uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen met betrekking tot COVID-19 die betrekking hebben op dezelfde schade als waarop de tegemoetkoming ziet alsmede met andere ontvangen steun of uitkeringen uit bestaande nationale regelingen met betrekking tot COVID-19, niet zijnde leningen of borgstellingsregelingen of fiscale maatregelen. Met het oog hierop worden de volgende gegevens ingediend:

• een opgave van verstrekte verzekeringsuitkeringen;
• een opgave van ontvangen steun op basis van de artikelen 219, 221 of 222 van Verordening 1308/2013;
• een opgave van ontvangen steun of uitkeringen uit bestaande nationale regelingen met betrekking tot COVID-19, niet zijnde leningen en/of borgstellingsregelingen of fiscale maatregelen uit het noodpakket ‘banen en economie’2;
• een controleverklaring van een accountant over alle uit andere hoofde ontvangen steun of uitkeringen volgens een door de Minister ter beschikking gesteld model of een door de Minister geaccepteerd vergelijkbaar document.

 

Update 12 oktober 2020

De eigen verklaring bij een aanvraag lager dan € 25.000 voor de Tegemoetkoming fritesaardappeltelers treft u achter deze link (PDF).

De derdenverklaring bij een aanvraag tussen de € 25.000 en € 125.000 voor de Tegemoetkoming fritesaardappeltelers treft u achter deze link (Word).

Voor de tegemoetkoming van € 125.000 en hoger komt er nog een bewijsstuk bij. Informatie treft u achter deze link.

Update 21 oktober 2020

Derdenverklaringen die in het kader van deze regeling worden afgegeven kwalificeren binnen het stramien van accountantsopdrachten als een 'overige opdracht'.

Update 23 oktober 2020

Voor de Regeling tegemoetkoming land- en tuinbouwondernemers COVID-19 wordt de termijn waarbinnen de gedupeerde teler een verzoek tot definitieve vaststelling van de tegemoetkoming kan indienen verlengd. Voor ondernemers in de sierteelt- en voedingstuinbouw en telers van fritesaardappelen was de uiterste datum van indiening 31 oktober 2020 en deze datum wordt 30 november 2020.

Meer informatie treft u in de officiële bekendmaking.

Update 26 oktober 2020

Voor aan assurance verwante werkzaamheden, zoals in het kader van deze regeling gevraagd, heeft de NBA standaard 4416N ontwikkeld. De definitieve versie is nu beschikbaar.

Geplaatst: 25 juni 2020 (13:20 uur)
Update: 26 oktober 2020 (08:41 uur)

Sluiten

Deze FAQ is verplaatst naar FAQ's TVL-regeling, FAQ T1.

Sluiten

Antwoord

De WHOA (Wet Homologatie Onderhands Akkoord) is op 1 januari 2021 ingegaan binnen de Faillissementswet en helpt bedrijven die door hoge schulden failliet dreigen te gaan. Met de WHOA kunnen deze bedrijven een doorstart maken of gecontroleerd stoppen.

De wet regelt in de Faillissementswet dat de rechtbank een onderhands akkoord tussen een onderneming en zijn schuldeisers en aandeelhouders betreffende de herstructurering van schulden kan goedkeuren (homologeren). De homologatie betekent dat het akkoord verbindend is voor alle bij het akkoord betrokken schuldeisers en aandeelhouders. Zij die niet met het akkoord hebben ingestemd, kunnen toch aan het akkoord worden gebonden als de besluitvorming over en de inhoud van het akkoord aan bepaalde eisen voldoet. Dit wordt ook wel een dwangakkoord genoemd.

Op kvk.nl vindt u het stappenplan samen met de WHOA-routekaart. Het stappenplan gaat uit van de situatie dat de rechter akkoord geeft aan de voorgestelde schuldenregeling (homologatie).

De 7 stappen zijn:

1. Leg afspraken vast in conceptakkoord (inschatting: vanaf 2 dagen tot maximaal 8 maanden).
2. Leg conceptakkoord voor aan schuldeisers (1 dag).
3. Organiseer een stemming (8 dagen).
4. Deel verslag van stemming (7 dagen).
5. Advocaat dient homologatieverzoek in bij rechtbank (1 dag, zo snel mogelijk).
6. Bezwaarperiode (8 tot 14 dagen).
7. Uitspraak rechter: homologatie akkoord (de rechter neemt na de zitting zo snel mogelijk een beslissing over het akkoord van uw klant).

De wetswijziging is van 7 oktober 2020.

Geplaatst: 11 januari 2020 (12:05 uur)

Sluiten

Deze FAQ is verplaatst naar FAQ's TVL-regeling, FAQ T2.

Sluiten

Door de coronacrisis krijg ik in mijn accountantspraktijk veel vragen over de continuïteitsveronderstelling. Normaliter heb ik niet zo vaak met dit soort continuïteitsproblematiek te maken. Bestaat er een overzicht hoe ik hiermee om moet gaan in de jaarrekening 2020 en in de controleverklaring? Met name toepassing van Standaard 570 en 706 en termen als gerede twijfel, ernstige onzekerheid en onontkoombare discontinuïteit zou ik graag in samenhang verduidelijkt zien.

Antwoord

NBA Handreiking 1147 geeft antwoord op de meeste vragen rond de gevolgen van de coronapandemie voor accountants.

Maar bijgaand treft u een handzame samenvatting met een tabel overzicht die voor u is samengesteld voor de boekjaren eindigend op 31-12-2020. Het deel waarin de consequenties voor de jaarrekening zijn beschreven is ook voor de samenstelpraktijk relevant.

NB Aan het begin van de crisis hebben we een dergelijk overzicht ook gemaakt voor boekjaren eindigend op 31-12-2019. Dat overzicht treft u onder deze link.

Geplaatst: 22 februari 2021 (10:23 uur)

Sluiten

Vraag

Bij een aanvraag voor de regeling Vaste Lasten Evenementenbranche (VLE), waarbij de omzet in het tweede en derde kwartaal van 2019 hoger is dan 100.000 euro, moet de ondernemer een verklaring van een deskundige derde toevoegen. Is er een voorbeeldtekst van deze derdenverklaring beschikbaar?

Antwoord

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft een voorbeeldtekst in een digitaal formulier gemaakt, maar let op, deze tekst geeft assurance over de omzet als accountants deze derdenverklaring afgeven. Dit is door de NBA gemeld bij RVO.

RVO werkt momenteel aan een alternatieve tekst, die vergelijkbaar is met de derdenverklaring van de sierteeltbranche. Een dergelijke verklaring kan door accountants wel als 'overige opdracht' worden uitgevoerd. Hierop zijn geen standaarden van toepassing, wel bijvoorbeeld de fundamentele beginselen.

Indien assurance niet gewenst of afgesproken is met de cliënt, adviseren wij accountants om de derdenverklaring VLE pas af te geven als de nieuwe tekst gereed is.

Geplaatst: 22 maart 2021 (09:09 uur)

Sluiten

Vraag

Is er al een tekst voor de derdenverklaring bij de Aanvullende Tegemoetkoming Evenementen (ATE) 2021 beschikbaar?

Antwoord

Ja, deze is beschikbaar op de site van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Dit betreft een overige opdracht waarop geen specifieke standaard van toepassing is, wel de VGBA.

Geplaatst: 4 maart 2022 (12:55 uur)

Sluiten

Jaarrekening / verslaggevingskader

Jaarrekeningen worden opgesteld op basis van het continuïteitsbeginsel tenzij discontinuïteit onontkoombaar is, bijvoorbeeld in het geval dat een organisatie op een faillissement afstevent en er geen redding in zicht is. Dit scenario kan voor een kleine groep organisaties van toepassing zijn.

Voor veel organisaties zal gelden dat door de recente crises de onzekerheden zijn toegenomen maar dat de organisatie nog wel op eigen kracht, dan wel met medewerking van belanghebbenden (met name financiers, aandeelhouders en de overheid), de activiteiten kan voortzetten.

Dit laatste onderscheid is voor de verslaglegging van groot belang. Indien de organisatie op eigen kracht (bijvoorbeeld door een reorganisatie) haar voortbestaan kan bewerkstelligen is geen sprake van gerede twijfel.

Indien de organisatie, rekening houdend met maatregelen die de organisatie zelf heeft ingezet, alleen nog met medewerking van derden (bijvoorbeeld een bank die een opeisbare schuld niet opeist of de overheid die de steunmaatregelen voortzet) kan blijven voortbestaan, en deze medewerking nog niet is verkregen bij het opmaken van de jaarrekening, maar dat er wel een reële kans bestaat dat het geheel van de werkzaamheden van de organisatie zal kunnen worden voortgezet, is sprake van gerede twijfel omtrent de continuïteit (ook wel onzekerheid van materieel belang genoemd).

Bij de beoordeling of sprake is van gerede twijfel dienen alle feiten en omstandigheden te worden meegewogen. Als het zeer aannemelijk is dat de medewerking wel wordt verkregen dan is er geen sprake van onzekerheid van materieel belang. Het feit dat een ijsverkoper/verkoopster ijsjes moet verkopen en het uiteraard onzeker is hoeveel er worden verkocht, kwalificeert niet als onzekerheid van materieel belang. Gebruikers worden geacht dit te weten, en als ze het bedrijfsmodel van de entiteit begrijpen zal dat normaal gesproken hun beslissingen niet beïnvloeden. Hetzelfde geldt ook voor het verlengen van een bedrijfshypotheek, waarbij er redelijkerwijs geen discussie is over de verlenging. Ook als duidelijk is dat de bank de direct opeisbare schuld niet zal opeisen, dat een aandeelhouder financiële steun heeft toegezegd of dat overheidssteun zeker is, zal er geen sprake zijn van een onzekerheid van materieel belang.

Zowel IFRS als Titel 9/RJ schrijven voor dat bij gerede twijfel de (materiële) onzekerheden goed moeten worden toegelicht in de jaarrekening. Daarnaast moeten belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen, dus ook specifiek betrekking hebbend op continuïteit, worden toegelicht (RJ 135.203 en RJ 110.129 / IAS 1.122 en IAS 1.125).

Gevoeligheidsanalyses en de randvoorwaarden voor de organisatie om te overleven moeten hier inzicht in geven. Voor belanghebbenden zijn naast de beste inschatting van het management, scenario’s die de uitersten weergeven van enerzijds een langdurige terugval (hoe lang kan de organisatie dit volhouden) en anderzijds een snelle terugkeer naar het oude niveau relevant. Een kwalitatieve analyse is in dit kader even belangrijk dan een kwantitatieve analyse. Immers de kasstroomprognoses die aan de continuïteitsveronderstelling ten grondslag liggen, kunnen van dag tot dag veranderen. Daarom moet het management transparant inzicht geven in de uitgangspunten en veronderstellingen die het management bij de going-concern analyse heeft gehanteerd. De mate van diepgang is afhankelijk van de ernst van de problematiek.

Zo kunnen vier situaties ontstaan ten aanzien van de continuïteitsveronderstelling, zie onderstaande tabel uit paragraaf 4.1.2 van de NBA-Handreiking 1147 Gevolgen coronapandemie voor accountants.

Gezondheidsgraad organisatie	Geen bedreiging van de continuïteit	Gerede vragen over de continuïteit maar de organisatie kan de problemen op eigen kracht oplossen; geen onzekerheid van materieel belang	Onzekerheid van materieel belang over de continuïteit	Discontinuïteit onontkoombaar
Grondslag basis jaarrekening	Jaarrekening o.b.v. continuïteitsveronderstelling			Liquidatie-basis
Vereisten aan toelichting	Geen toelichting op de continuïteit verplicht	Adequate toelichting op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving	Adequate toelichting op onzekerheid van materieel belang alsmede op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving
Controleverklaring (mits goed toegelicht in de jaarrekening)	Goedkeurend	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking of overige aangelegenheden)	Goedkeurend met verplichte sectie materiële onzekerheid	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking)

Impact gevolgen coronapandemie en oorlog Oekraïne/sanctiewetgeving

Voor de jaarrekeningen met een boekjaar ultimo 2019 en kort daarna was ten aanzien van de COVID-pandemie veelal nog sprake van een gebeurtenis na balansdatum die geen impact had op de situatie per einde boekjaar, waarbij de onzekerheid veelal alleen moest worden toegelicht. Dit geldt ook voor de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sanctiewetgeving voor jaarrekeningen met een boekjaar ultimo 2021. Voor jaarrekeningen met boekjaren ultimo 2020 en daarna dienen de gevolgen van de corona-uitbraak, waar nodig, wel te worden verwerkt. Het is noodzakelijk dat ondernemingen de onzekerheden uiteenzetten in de jaarrekening, en in de risicoparagraaf en de toekomstparagraaf van het bestuursverslag. Wij verwijzen hier ook naar de Handreiking 1147 Gevolgen coronapandemie voor accountants en naar Alert 45, die ingaat op de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sanctiewetgeving voor accountants.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij samenstellen jaarrekening

Samenstellende accountants zullen hun opdrachtgevers vaak moeten helpen bij het inschatten van de situatie en bij het goed toelichten hiervan in de jaarrekening.

Het is belangrijk daarbij niet alleen kwantitatieve gegevens te verstrekken op basis van de beste inschatting, maar juist ook om helder te zijn over de gekozen uitgangspunten en de gevolgen als de uitgangspunten niet uitkomen.

Van iedere lezer van een jaarrekening mag verwacht worden dat de lezer begrijpt dat verwachtingen, ook die met betrekking tot de continuïteit, onzeker zijn. De verwachting is dat die lezer wel graag wil begrijpen hoe gevoelig de onderneming hiervoor is en hoe afhankelijk de onderneming is van bijvoorbeeld staatssteun. Daarom is de nadruk op kwalitatieve gegevens net zo belangrijk dan op kwantitatieve gegevens.

Uiteraard moet een samenstellende accountant er voor waken dat onrealistische verwachtingen worden geschapen. Er zullen ondernemingen zijn die (helaas) geen realistische kans op continuïteit hebben. Een jaarrekening zal daar dan ook helder over moeten zijn.

De accountant met een samenstellingsopdracht kan overwegen om in de verklaring te verwijzen naar de toelichting op een onzekerheid van materieel belang in de jaarrekening.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij controleren jaarrekening

Standaard 700 gaat over het vormen van een oordeel en het rapporteren over financiële overzichten. In december 2021 is Standaard 700 aangepast. Op grond van de aangepaste Standaard 700.29A dienen accountants in controleverklaringen behorend bij een volledige set van financiële overzichten voor algemene doeleinden, voortaan een sectie ‘Controleaanpak continuïteit’ op te nemen. Deze verplichting is ingevoerd voor controleverklaringen bij financiële overzichten met een rapporteringsperiode aangevangen op of na 15 december 2021. Eerdere toepassing is mogelijk en wordt aanbevolen.

In Standaard 570 (Continuïteit) zijn de vereisten voor de controle van de continuïteitsveronderstelling opgenomen. De accountant beoordeelt de schriftelijke onderbouwing van de inschatting en de positie van het bestuur/management. De gevolgen van de inschatting met betrekking tot de continuïteit voor de controleverklaring zijn opgenomen in bovenstaande tabel.

De accountant dient alert te zijn in welk scenario de organisatie zich bevindt. Als gevolg van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne mag verwacht worden dat meer organisaties in een situatie van gerede twijfel terecht zijn gekomen dan normaal het geval is. Deze inschatting moet op het moment van afgifte van de verklaring worden (her)overwogen op basis van alle beschikbare informatie voor ten minste een periode van 12 maanden vanaf balansdatum, waarbij het nodig kan zijn om ook een langere tijdshorizon in de beoordeling te betrekken ⁽¹⁾.

Bij gerede twijfel zal de accountant een verplichte sectie materiële onzekerheid omtrent de continuïteit opnemen in de verklaring waarbij de accountant verwijst naar de onzekerheid, zoals uiteengezet in de jaarrekening. We kunnen ons voorstellen dat, gelet op de relevantie voor belanghebbenden van de impact van corona of de oorlog in Oekraïne op de continuïteit, om ook wanneer weliswaar van gerede twijfel geen sprake is, maar wel naarmate de schattingen van het management onzekerder zijn, eerder dan voorheen een (onverplichte) paragraaf ter benadrukking op te nemen op basis van Standaard 706 (Paragrafen ter benadrukking). Ook hier wordt verwezen naar de informatie die door de onderneming wordt gegeven. Wanneer de situatie dat rechtvaardigt zal bij toepassing van de uitgebreide controleverklaring, continuïteit een kernpunt van de controle zijn. Bij de beoordeling van de toekomstparagraaf in het bestuursverslag moet de accountant in het kader van Standaard 720 (verantwoordelijkheid van de accountant andere informatie) alert zijn op materiële inconsistenties met de jaarrekening en andere kennis die de accountant tijdens de controle heeft verkregen.

Het onderstaande schema geeft een verdergaand overzicht van de verschillende varianten van de controleverklaring in relatie tot onzekerheid van materieel belang over de continuïteit.

Visie Bestuur	Visie Accountant	Toegepaste waarderings- grondslagen	Toelichting op onzekerheid van materieel belang	Controleverklaring
Positief	Positief	Continuïteit	n.v.t.	Goedkeurend
Positief	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Positief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Toereikend	Goedkeurend met sectie materiële onzekerheid
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Onzeker	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Positief of onzeker	Niet voldoende en geschikte controle informatie	Continuïteit	Niet te bepalen	Oordeelonthouding
Negatief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Negatief	Negatief	Liquidatiebasis	Toereikend	Goedkeurend, eventueel met een toelichtende paragraaf

⁽¹⁾ In het whitepaper van de NBA over continuïteit wordt voor de toekomst voorgesteld om als startdatum voor de 12-maandsperiode de datum van opmaak jaarrekening te hanteren. Het kan goed zijn om deze te hanteren, maar dit is niet verplicht. Wat wel verplicht is om na te gaan of er extra informatie beschikbaar is na de verplichte evaluatieperiode die vragen kan op roepen over de continuïteit. Als de jaarrekening pas laat wordt opgemaakt, is het extra belangrijk om na te gaan of deze informatie er is.

• Download deze FAQ als pdf

Geplaatst: 5 april 2022 (12:50 uur)

Sluiten

Vraag

Hoe moeten we omgaan met kwijtscheldingsverzoeken van cliënten bij de Belastingdienst, als hierbij om een verklaring wordt gevraagd?

Antwoord

Met de Belastingdienst is afgestemd dat hiervoor het volgende format kan worden gebruikt:

• Derdenverklaring i.h.k.v. sanering (Word)
• Derdenverklaring i.h.k.v. sanering (pdf)

Geplaatst: 19 juli 2022 (12:17 uur)
Update: 23 december 2022 (15:50 uur)

Sluiten

Vraag

Er zijn verschillende regelingen voor het terugbetalen van coronaschulden. Hoe zien die eruit?

Antwoord

Bijgaand het overzicht dat ten behoeve van het webinar van 22 september 2022 is afgestemd met de Belastingdienst, UWV en RVO.

	Terug-betalings-termijn	Pauze mogelijk	Indivi-dueel / samen-gevoegd	Voor-waarden	Rente	Extra uitstel op verzoek
Belasting	5 jaar	6 mndn*	Samen-gevoegd	Ja voor extra uitstel	1% vanaf 1-7-22; 2% vanaf 1-1-23; 3% vanaf 1-7-23; 4% vanaf 1-1-24.	Max totaal 7 jaar. NB op verzoek ook kwartaal-aflossing i.p.v. maand-aflossing mogelijk
NOW	6 weken	1 jaar	Individueel per tranche	Nee	Geen	Max totaal 5 jaar of maatwerk tot 6 á 7 jaar
TVL	5 jaar (standaard-opties 6, 12, 18, 24 mndn)	1 jaar (2 x 6 mndn)	Individueel per openstelling	Nee	Geen	Max 5 jaar, maatwerk samenloop

Actuele informatie kunt u hier vinden:

• Belastingdienst: Overzicht bijzonder uitstel van betalen vanwege de coronacrisis
• UWV: Terugbetalen NOW
• RVO: Terugbetalen via een betalingsregeling
• Ondernemersplein: Belastingschuld afbetalen met een betalingsregeling van de Belastingdienst

* De Tweede Kamer heeft op 22 september 2022 een motie aangenomen waarin onder andere wordt verzocht om de betaalpauze bij de Belastingdienst van 3 naar 6 maanden te verruimen. De verruiming is opgenomen in een wijziging van het Besluit noodmaatregelen coronacrisis.

Geplaatst: 22 september 2022 (9:20 uur)
Update: 5 oktober 2022 (9:02 uur)

Sluiten

Vraag

Is er al een verklaringstekst beschikbaar voor de derdenverklaring die gevraagd gaat worden in het kader van de versoepeling van het uitstel van betaling bij de Belastingdienst van 5 naar 7 jaar?

Antwoord

Eén van de voorwaarden voor verlenging van de betalingstermijn van 5 naar 7 jaar is dat er een verklaring van een derde deskundige (bijvoorbeeld een accountant) wordt overlegd. Wij hebben met de Belastingdienst afgestemd dat u hiervoor het volgende format kunt gebruiken:

• Derdenverklaring versoepeling uitstel betaling (Word)
• Derdenverklaring versoepeling uitstel betaling (pdf)

Geplaatst: 12 oktober 2022 (13:53 uur)
Update: 23 december 2022 (16:01 uur)

Sluiten

Jaarrekening / verslaggevingskader

Jaarrekeningen worden opgesteld op basis van het continuïteitsbeginsel tenzij discontinuïteit onontkoombaar is, bijvoorbeeld in het geval dat een organisatie op een faillissement afstevent en er geen redding in zicht is. Dit scenario kan voor een kleine groep organisaties van toepassing zijn.

Voor veel organisaties zal gelden dat door de recente crises de onzekerheden zijn toegenomen maar dat de organisatie nog wel op eigen kracht, dan wel met medewerking van belanghebbenden (met name financiers, aandeelhouders en de overheid), de activiteiten kan voortzetten.

Dit laatste onderscheid is voor de verslaglegging van groot belang. Indien de organisatie op eigen kracht (bijvoorbeeld door een reorganisatie) haar voortbestaan kan bewerkstelligen is geen sprake van materiële onzekerheid over de continuïteit.

Indien de organisatie, rekening houdend met maatregelen die de organisatie zelf heeft ingezet, alleen nog met medewerking van derden (bijvoorbeeld een bank die een opeisbare schuld niet opeist of de overheid die de steunmaatregelen voortzet) kan blijven voortbestaan, en deze medewerking nog niet is verkregen bij het opmaken van de jaarrekening, maar dat er wel een reële kans bestaat dat het geheel van de werkzaamheden van de organisatie zal kunnen worden voortgezet, is sprake van materiële onzekerheid omtrent de continuïteit (ook wel onzekerheid van materieel belang genoemd).

Bij de beoordeling of sprake is van materiële onzekerheid dienen alle feiten en omstandigheden te worden meegewogen. Alleen wanneer de kans dat de benodigde medewerking (alsnog) kan worden verkregen, op basis van de specifieke feiten en omstandigheden ‘voldoende aannemelijk’ is, leidt dit niet tot materiële onzekerheid over de continuïteit. Het feit dat een ijsverkoper/verkoopster ijsjes moet verkopen en het uiteraard onzeker is hoeveel er worden verkocht, kwalificeert niet als onzekerheid van materieel belang. Gebruikers worden geacht dit te weten, en als ze het bedrijfsmodel van de entiteit begrijpen zal dat normaal gesproken hun beslissingen niet beïnvloeden. Hetzelfde geldt ook voor het verlengen van een bedrijfshypotheek, waarbij er redelijkerwijs geen discussie is over de verlenging. Ook als duidelijk is dat de bank de direct opeisbare schuld niet zal opeisen, dat een aandeelhouder financiële steun heeft toegezegd of dat overheidssteun zeker is, zal er geen sprake zijn van een onzekerheid van materieel belang.

Zowel IFRS als Titel 9/RJ schrijven voor dat bij materiële onzekerheid de (materiële) onzekerheden goed moeten worden toegelicht in de jaarrekening. Daarnaast moeten belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen, dus ook specifiek betrekking hebbend op continuïteit, worden toegelicht (RJ 135.203 en RJ 110.129 / IAS 1.122 en IAS 1.125).

Gevoeligheidsanalyses en de randvoorwaarden voor de organisatie om te overleven moeten hier inzicht in geven. Voor belanghebbenden zijn naast de beste inschatting van het management, scenario’s die de uitersten weergeven van enerzijds een langdurige terugval (hoe lang kan de organisatie dit volhouden) en anderzijds een snelle terugkeer naar het oude niveau relevant. Een kwalitatieve analyse is in dit kader even belangrijk dan een kwantitatieve analyse. Immers de kasstroomprognoses die aan de continuïteitsveronderstelling ten grondslag liggen, kunnen van dag tot dag veranderen. Daarom moet het management transparant inzicht geven in de uitgangspunten en veronderstellingen die het management bij de going-concern-analyse heeft gehanteerd. De mate van diepgang is afhankelijk van de ernst van de problematiek.

Zo kunnen vier situaties ontstaan ten aanzien van de continuïteitsveronderstelling, zie onderstaande tabel uit paragraaf 4.1.2 van de NBA-handreiking 1147 Gevolgen coronapandemie voor accountants.

Gezondheidsgraad organisatie	Geen bedreiging van de continuïteit	Gerede vragen over de continuïteit maar de organisatie kan de problemen op eigen kracht oplossen; geen onzekerheid van materieel belang	Onzekerheid van materieel belang over de continuïteit	Discontinuïteit onontkoombaar
Grondslag basis jaarrekening	Jaarrekening o.b.v. continuïteitsveronderstelling			Liquidatie-basis
Vereisten aan toelichting	Geen toelichting op de continuïteit verplicht	Adequate toelichting op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving	Adequate toelichting op onzekerheid van materieel belang alsmede op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving
Controleverklaring (mits goed toegelicht in de jaarrekening)	Goedkeurend	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking of overige aangelegenheden)	Goedkeurend met verplichte sectie materiële onzekerheid	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking)

Impact gevolgen oorlog Oekraïne/sanctiewetgeving

Het is noodzakelijk dat ondernemingen de onzekerheden t.a.v. de oorlog in Oekraïne/sanctiewetgeving uiteenzetten in de jaarrekening, en in de risicoparagraaf en de toekomstparagraaf van het bestuursverslag. Wij verwijzen hier ook naar Alert 45, die ingaat op de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sanctiewetgeving voor accountants.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij samenstellen jaarrekening

Samenstellende accountants zullen hun opdrachtgevers vaak moeten helpen bij het inschatten van de situatie en bij het goed toelichten hiervan in de jaarrekening.

Het is belangrijk daarbij niet alleen kwantitatieve gegevens te verstrekken op basis van de beste inschatting, maar juist ook om helder te zijn over de gekozen uitgangspunten en de gevolgen als de uitgangspunten niet uitkomen.

Van iedere lezer van een jaarrekening mag verwacht worden dat de lezer begrijpt dat verwachtingen, ook die met betrekking tot de continuïteit, onzeker zijn. De verwachting is dat die lezer wel graag wil begrijpen hoe gevoelig de onderneming hiervoor is en hoe afhankelijk de onderneming is van bijvoorbeeld staatssteun. Daarom is de nadruk op kwalitatieve gegevens net zo belangrijk dan op kwantitatieve gegevens.

Uiteraard moet een samenstellende accountant er voor waken dat onrealistische verwachtingen worden geschapen. Er zullen ondernemingen zijn die (helaas) geen realistische kans op continuïteit hebben. Een jaarrekening zal daar dan ook helder over moeten zijn.

De accountant met een samenstellingsopdracht kan overwegen om in de verklaring te verwijzen naar de toelichting op een onzekerheid van materieel belang in de jaarrekening.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij controleren jaarrekening

Standaard 700 gaat over het vormen van een oordeel en het rapporteren over financiële overzichten. In december 2021 is Standaard 700 aangepast. Op grond van de aangepaste Standaard 700.29A dienen accountants in controleverklaringen behorend bij een volledige set van financiële overzichten voor algemene doeleinden, voortaan een sectie ‘Controleaanpak continuïteit’ op te nemen. Deze verplichting is ingevoerd voor controleverklaringen bij financiële overzichten met een rapporteringsperiode aangevangen op of na 15 december 2021. Eerdere toepassing is mogelijk en wordt aanbevolen. Wij verwijzen in dit kader ook naar de NBA Handreiking 1151 'Rapporteren over de controleaanpak continuïteit in de controleverklaring'.

In Standaard 570 (Continuïteit) zijn de vereisten voor de controle van de continuïteitsveronderstelling opgenomen. De accountant beoordeelt de schriftelijke onderbouwing van de inschatting en de positie van het bestuur/management. De gevolgen van de inschatting met betrekking tot de continuïteit voor de controleverklaring zijn opgenomen in bovenstaande tabel.

De accountant dient alert te zijn in welk scenario de organisatie zich bevindt. Als gevolg van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne mag verwacht worden dat meer organisaties in een situatie van materiële onzekerheid terecht zijn gekomen dan normaal het geval is. Deze inschatting moet op het moment van afgifte van de verklaring worden (her)overwogen op basis van alle beschikbare informatie voor ten minste een periode van 12 maanden vanaf balansdatum, waarbij het nodig kan zijn om ook een langere tijdshorizon in de beoordeling te betrekken[1].

Bij materiële onzekerheid zal de accountant een verplichte sectie materiële onzekerheid omtrent de continuïteit opnemen in de verklaring waarbij de accountant verwijst naar de onzekerheid, zoals uiteengezet in de jaarrekening. We kunnen ons voorstellen dat, gelet op de relevantie voor belanghebbenden van de impact van corona of de oorlog in Oekraïne op de continuïteit, om ook wanneer weliswaar van materiële onzekerheid geen sprake is, maar wel naarmate de schattingen van het management onzekerder zijn, eerder dan voorheen een (onverplichte) paragraaf ter benadrukking op te nemen op basis van Standaard 706 (Paragrafen ter benadrukking). Ook hier wordt verwezen naar de informatie die door de onderneming wordt gegeven. Wanneer de situatie dat rechtvaardigt zal bij toepassing van de uitgebreide controleverklaring, continuïteit een kernpunt van de controle zijn. Bij de beoordeling van de toekomstparagraaf in het bestuursverslag moet de accountant in het kader van Standaard 720 (verantwoordelijkheid van de accountant andere informatie) alert zijn op materiële inconsistenties met de jaarrekening en andere kennis die de accountant tijdens de controle heeft verkregen.

Het onderstaande schema geeft een verdergaand overzicht van de verschillende varianten van de controleverklaring in relatie tot onzekerheid van materieel belang over de continuïteit.

Visie Bestuur	Visie Accountant	Toegepaste waarderings-grondslagen	Toelichting op onzekerheid van materieel belang	Controleverklaring
Positief	Positief	Continuïteit	n.v.t.	Goedkeurend
Positief	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Positief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Toereikend	Goedkeurend met sectie materiële onzekerheid
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Onzeker	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Positief of onzeker	Niet voldoende en geschikte controle informatie	Continuïteit	Niet te bepalen	Oordeelonthouding
Negatief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Negatief	Negatief	Liquidatiebasis	Toereikend	Goedkeurend, eventueel met een toelichtende paragraaf

[1] In het whitepaper van de NBA over continuïteit wordt voor de toekomst voorgesteld om als startdatum voor de 12-maandsperiode de datum van opmaak jaarrekening te hanteren. Het kan goed zijn om deze te hanteren, maar dit is niet verplicht. Wat wel verplicht is om na te gaan of er extra informatie beschikbaar is na de verplichte evaluatieperiode die vragen kan op roepen over de continuïteit. Als de jaarrekening pas laat wordt opgemaakt, is het extra belangrijk om na te gaan of deze informatie er is.

Download deze FAQ als pdf

Geplaatst: 7 augustus 2023 (15:05 uur)

Sluiten

Antwoord

Financiële groottecriteria (na index)

		Balanstotaal	Omzet	Werknemers (ongewijzigd)
Micro	Huidig	≤ € 350.000	≤ € 700.000	≤ 10
	Bijgesteld	≤ € 450.000	≤ € 900.000
Klein	Huidig	≤ € 6.000.000	≤ € 12.000.000	≤ 50
	Bijgesteld	≤ € 7.500.000	≤ € 15.000.000
Middelgroot	Huidig	≤ € 20.000.000	≤ € 40.000.000	≤ 250
	Bijgesteld	≤ € 25.000.000	≤ € 50.000.000
Groot	Huidig	≥ € 20.000.000	≥ € 40.000.000	≥ 250
	Bijgesteld	≥ € 25.000.000	≥ € 50.000.000

Zie ook de EU-richtlijn aanpassing groottecriteria

Geplaatst: 1 december 2023 (12:30 uur)

Sluiten

Vraag

Ik heb een cliënt voor wie ik moet gaan beslissen of er in 2023 nog een interim-controle moet worden uitgevoerd omdat de entiteit voor het eerst als middelgroot gaat kwalificeren onder de huidige grenzen. Is er al duidelijk wanneer de nieuwe grenzen ingaan?

Antwoord

Tot half december 2023 hebben de lidstaten en het parlement nog de mogelijkheid bezwaar te maken tegen het besluit van de Europese Commissie. Op het moment dat het definitief wordt zal het ministerie van Justitie en Veiligheid het besluit van de EC implementeren. We hebben op dit moment nog geen informatie ontvangen van het ministerie over welke termijn zij in gedachten hebben.

Geplaatst: 1 december 2023 (12:30 uur)

Sluiten

Antwoord

We hebben op dit moment nog geen informatie ontvangen van het ministerie van Justitie en Veiligheid of ze wel of niet gebruik zullen gaan maken van de lidstaatoptie om de grenzen per 1 januari 2023 te verhogen. Wij begrijpen dat het voor de praktijk belangrijk is om snel duidelijkheid te krijgen. Dat hebben wij het ministerie van Justitie en Veiligheid ook laten weten. Maar het ligt nu in hun handen nadat het besluit van de Europese Commissie onherroepelijk is geworden.

Geplaatst: 1 december 2023 (12:30 uur)

Sluiten

Vraag

Hoe gaat de accountant om met de poortwachtersfunctie en frauderisico’s in deze Covid-19-periode?

Antwoord

Frauderisico’s, risico’s van witwassen en ook misbruik of oneigenlijk gebruik maken van middelen en crisisomstandigheden, kun je helaas niet los zien van elkaar. Crisisomstandigheden leiden tot verhoogde frauderisico’s en andere frauderisico’s. Allereerst is onder andere door afstandswerken sprake van verhoogde risico’s vanuit de procesinrichting en interne beheersing. Tegelijk staan interne controleurs, interne accountants en ook toezichthouders meer op afstand. Voorts leidt onzekerheid over de crisissituatie tot persoonlijke financiële druk en dit zal het gedrag van werknemers en managers mogelijk beïnvloeden. Kortom crisis, onzekerheid en financiële druk beïnvloeden de fraudedriehoek en leiden tot verhoogde kans op fraude.

In deze periode rekent de maatschappij er op dat accountants, misschien meer dan ooit, blijven zorgen voor betrouwbare informatie. Het economisch verkeer en de solidariteit onderling is erbij gebaat dat beschikbare regelingen eerlijk worden gebruikt op basis van betrouwbare informatie. Het is de taak van alle accountants om hieraan bij te dragen, zowel in de rol van externe accountant, interne accountant, overheidsaccountant en accountant in business.

Wat wordt van de accountant verwacht in deze crisisomstandigheden?

Blijf de professioneel-kritische accountant
Belangrijk is dat de accountant rolvast blijft vanuit de kernwaarden die voor de beroepsuitoefening zo belangrijk zijn: integriteit en vakbekwaamheid. Dat vraagt veel van accountants, ieder in de eigen beroepsuitoefening. Dit betekent op de juiste wijze omgaan met frauderisico’s en misbruik van of overtreding van regels detecteren.
Zowel voor organisaties als de accountant geldt dat het handelen altijd eerlijk, ethisch en uitlegbaar moet zijn. Zo niet dan wordt van de accountant een professioneel-kritische instelling verwacht om daarop door te pakken.

Specifieke rol voor accountants in business of interne accountants
Als accountants in business of interne accountants constateren dat sprake is van een overtreding van wet- en regelgeving, dan moeten zij handelen op basis van de NOCLAR-regelgeving. NOCLAR staat voor Non-Compliance with Laws And Regulations. Deze regelgeving geldt ook voor accountants die bij bedrijven in loondienst werkzaam zijn.

Specifiek rol voor accountants in de controle- en samenstelpraktijk
Ook zijn de standaarden 240, 250 en 4410 van toepassing op accountants; voor de uitwerking daarvan heeft de NBA een fraudeprotocol opgesteld.

Voor alle accountants geldt de poortwachtersfunctie
Tevens hebben alle accountants als zij zelfstandig of in accountantsorganisaties beroepsactiviteiten uitoefenen een belangrijke poortwachtersfunctie in het kader van de Wwft. Op grond van de poortwachtersfunctie voor de Wwft wordt van de accountant verwacht dat als bepaalde gedragingen of feiten worden getraceerd die duiden op ongebruikelijke transacties, in dat geval melding plaatsvindt bij FIU-Nederland, het meldpunt voor ongebruikelijke transacties op grond van de Wwft. Het is belangrijk te beseffen dat de crisissituatie de accountant niet ontslaat van die poortwachtersrol.

FIU-Nederland verzoekt om de coronagerelateerde ongebruikelijke transacties in het invoerveld [Reden verdacht] aan te duiden via de term ‘Corona’. FIU-Nederland heeft ook recent een informatieblad met meldplichtigen gedeeld om specifieke risico’s op witwassen door de bijzondere situatie als gevolg van Covid-19 (corona) onder de aandacht te brengen. Wij adviseren accountants kennis te nemen van dit informatieblad van FIU-Nederland en het op te vragen via info@fiu-nederland.nl onder vermelding van ‘Corona’.

FIU-Nederland wijst in het informatieblad onder meer op de volgende van vele andere voorbeelden:

• Direct misbruik, zoals omvangrijke contante transacties waarbij de vrees voor instorting van het economisch stelsel wordt aangevoerd, overname van bedrijven die op omvallen staan, investeren in (vakantie)panden die verkocht moeten worden, aankoop van goud of andere makkelijk te verbergen en transporteren zaken van hoge waarde, enzovoort;
• Misbruik op korte termijn: misbruik van noodmaatregelen, het wegsluizen van uitkeringsgelden, opkopen van (horeca)ondernemingen, enzovoort;
• Misbruik in relatie tot bestaande witwasprocessen, zoals (in het buitenland) verborgen gelden direct overmaken op de rekening van een net opgerichte rechtspersoon, onder opgave van een coronagerelateerde oorzaak, terwijl hier geen economische verklaring voor is en het inzetten van stichtingen als vehikel voor financieel-economische criminaliteit, enzovoort.

 

NBA Helpt

Uitwerking frauderisicoanalyse 2020
De Werkgroep Fraude van de NBA werkt aan uitwerking van de impact van Covid-19 voor accountants en de frauderisicoanalyse voor organisaties en voor de interne en externe controles 2020.

Ethische dilemma’s
De accountant kan bij de uitvoering van het werk ethische dilemma’s ervaren. In die omstandigheden is het verstandig te consulteren bij collega’s dan wel via de helpdesk van de NBA gebruik te maken van beschikbare kennis en ervaring.

Wil jij met een beroepsgenoot spreken over dilemma’s met betrekking tot dit onderwerp dan kan dit via een vertrouwenspersoon van de NBA. De vertrouwenspersonen zijn beroepsgenoten.

Geplaatst: 6 mei 2020 (08:50 uur)
Update: 6 mei 2020 (15:40)

Sluiten

Binnen de Sectorcommissie Verzekeringsmaatschappijen en Pensioenfondsen (SVP) is gesproken over de ontstane situatie als gevolg van het coronavirus. Uit dit overleg kwam naar voren dat verzekeraars nu al problemen hebben met het halen van interne deadlines voor de afronding van de QRT-staten.

Onlangs is daar een extra complicatie bijgekomen, omdat personeelsleden van accountantskantoren, maar ook die van de verzekeraars, verplicht thuis moeten werken. Daardoor verlopen de noodzakelijke afstemmingen en interacties uiterst moeizaam. Kortom, SVP-leden maken zich oprecht zorgen over het realiseren van de komende QRT-deadlines.

De SVP kan zich goed voorstellen dat ook voor de Nederlandsche Bank (DNB) een intensief traject van contingency-planning wordt doorlopen en bovenstaand punt daarin wellicht wordt meegenomen. Het lijkt de SVP van belang om in de komende periode over en weer duidelijkheid te creëren over wat haalbaar is binnen het gewenste kwaliteitskader.

Kortom: Hoe gaan we de komende QRT-deadlines realiseren?

Antwoord

Het antwoord van DNB treft u aan achter deze link van DNB Open Boek.

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 25 maart 2020 

Sluiten

Op het moment dat een onderneming een uitkering van dividend wil doen, moet het bestuur van de onderneming daar eerst goedkeuring voor geven (zie artikel 2:216-2 BW). Het bestuur weigert de goedkeuring alleen als zij weet of redelijkerwijs behoort te voorzien dat de vennootschap na uitkering niet kan voortgaan met het betalen van de schulden. Dit wordt in de praktijk de uitkeringstoets genoemd. Bij het uitvoeren van deze zogenaamde uitkeringstoets moeten nu ook de gevolgen van de huidige crisis worden meegenomen.

In NBA Handreiking 1133 kunt u als accountant ondersteuning bij uw rol vinden.

Update 20 mei 2020, NOW-regeling

Een bedrijf of groep dat een beroep wil gaan doen op de NOW-regeling 2.0 of dat gebruik wil maken van artikel 6a van de NOW-regeling 1.0, dient bij een beroep op de NOW geen dividend of bonussen uit te keren of eigen aandelen in te kopen over 2020.

Dit moet bij aanvang verklaard worden. Deze verplichting sluit aan bij de verplichtingen die de Europese Commissie voorschrijft voor bedrijven die staatssteun ontvangen in verband met de Covid-19-crisis.

Deze verplichting dient wel proportioneel te zijn. Daarom wordt de voorwaarde opgenomen om dergelijke handelingen niet te verrichten over 2020, tot en met de aandeelhoudersvergadering waarin de jaarrekening wordt vastgesteld in 2021.

De reden van deze grens is dat met deze voorwaarden het concern ook wordt beperkt in haar mogelijkheden, bijvoorbeeld om via een dividendbelofte op de langere termijn aandeelhouders aan te trekken. Het is belangrijk dat een onderneming vanaf 2021 weer de mogelijkheid heeft om op eigen benen te staan. De voorwaarde ziet niet op dividend, bonussen en aandelen over 2019, aangezien de beslissingen daarover al genomen waren maar pas in 2020 tot uitbetaling zijn overgegaan.

Onder bonussen worden zowel winstdelingen als andere bonusbetalingen verstaan.

Om ervoor te zorgen deze verplichting proportioneel en controleerbaar is, zal geregeld worden dat de verplichting alleen geldt voor bedrijven die een subsidiebedrag ontvangen waarvoor een accountantsverklaring vereist is voor de NOW-regeling 2.0. Indien een werkgever toepassing van artikel 6a wenst, dient de aanvraag om subsidievaststelling tevens vergezeld te gaan van een verklaring van een accountant waaruit blijkt dat aan de voorwaarden is voldaan.

Update 20 mei 2020, Uitstel van betaling

Het kabinet verlengt de periode waarin ondernemers zich voor de uitstelregeling kunnen aanmelden van 19 juni naar 1 september 2020. Ondernemers krijgen op eerste verzoek drie maanden uitstel van betaling. Ondernemers kunnen langer dan drie maanden uitstel van betaling krijgen als zij aannemelijk maken dat ze door de coronacrisis in betalingsproblemen zijn gekomen. Voor uitstel langer dan drie maanden gaat bovendien de eis gelden dat de ondernemer verklaart geen dividenden en bonussen te zullen uitkeren, of eigen aandelen te zullen inkopen. De vormgeving van deze verklaring wordt nader uitgewerkt.

Het toegekende uitstel van langer dan drie maanden duurt totdat het uitstel wordt ingetrokken, dat zal in ieder geval niet eerder zijn dan 1 september 2020.

Meer informatie kunt u onder andere vinden in de Kamerbrief van 20 mei 2020 van het ministerie van Economische zaken met betrekking tot Noodpakket 2.0.

Geplaatst: 19 maart 2020
Update: 26 mei 2020 (14:25 uur)

Sluiten

De tijdige afronding van het opstellen en de controle van productieverantwoordingen van zorginstellingen staan door de coronaproblematiek onder druk. De deadline voor de productieverantwoordingen (volgens het landelijk accountantsprotocol) is 1 april 2020. Is dit haalbaar?

Antwoord 23 maart 2020

De datum van 1 april 2020 voor de productieverantwoording blijft staan. Ketenbureau i-Sociaal Domein (i-SD) adviseert gemeenten (in principe) vast te houden aan 1 april 2020.  

Zorgaanbieders wordt geadviseerd knelpunten in de aanlevering van de productieverantwoordingen en controleverklaringen die het gevolg zijn van de crisisomstandigheden, tijdig te melden bij de gemeenten waarmee zij (contractuele) afspraken hebben. In voorkomende gevallen kunnen gemeenten aanvullende afspraken maken met de externe accountant ten aanzien van de (later) uit te voeren controlewerkzaamheden.

Update 1 april 2020

Ketenbureau i-Sociaal Domein (i-SD) adviseert zorgleveranciers en gemeenten met elkaar in overleg te gaan als het zorgleveranciers niet is gelukt om vóór de deadline van 1 april 2020 de productieverantwoordingen aan te leveren.

i-SD: Aanleveren productieverantwoording

Mogelijk kan de gemeente uitstel voor aanlevering geven voor een termijn die maximaal haalbaar is binnen de gemeentelijke processen voor samenstellen en controleren van de jaarrekening 2019. Hierbij kan worden gedacht aan uitstel van twee tot vier weken. Daarbij is het tevens verstandig de accountant van de gemeente te informeren en in gesprek te gaan over de gevolgen van de niet tijdige aanlevering voor de uitvoering van de accountantscontrole van de jaarrekening 2019 van de gemeente.

Geplaatst: 23 maart 2020
Update: 1 april 2020

Sluiten

• RIVM: een totaaloverzicht van het dossier coronavirus
• De Kamer van Koophandel heeft een algemeen overzicht van wat je als ondernemer moet weten over het coronavirus
• Een totaaloverzicht van het dossier coronavirus Covid-19 van de Rijksoverheid
• Een algemeen overzicht en informatie voor ondernemers van MKB-Nederland
• Gratis coronalijn voor ondernemers van MKB-Nederland
• Particulier initiatief voor ondernemers en werkgevers

 

Regelingen overheid

Nieuwe maatregelen voor banen en economie:

• Kamerbrief over noodpakket banen en economie
• Vragen over financiële regelingen
• Infographic: Noodpakket voor banen en economie. Tijdelijke financiële regelingen

 

Regelingen:

• Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19 (TOGS)
  (eerder bekendgemaakt als Noodloket)
• Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW)
• Regeling Werktijdverkorting stopgezet als coronamaatregel, vervangen door NOW
• Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)
• Verruiming Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) in verband met coronacrisis
• Coronavirus: belastingmaatregelen voor ondernemers (inclusief zzp'ers)
• Verruiming Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) in verband met coronacrisis
• Belastingdienst: Formulier bijzonder uitstel van betaling voor ondernemers en zzp'ers

 

Accountants

• Onze eigen website NBA HELPT
• Dossier Coronavirus op Accountant.nl
• Video voor accountants over impact op hun kantoor en cliënten (Accountancy Vanmorgen)
• Informatie voor medewerkers en klanten accountants (deels alleen voor leden SRA)
• IIA Nederland voor internal auditors

 

Internationaal

• Beroepsorganisatie Engeland en Wales (ICAEW) met diverse secties: business disruption, audit, financial reporting, economic data, employer advice
• Amerikaanse beroepsorganisatie (AICPA)
• Internal auditors (IIA)
• Accountancy Europe - Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing
• Accountancy Europe - Coronavirus resources for European accountants
• Accountancy Europe - COVID-19: 5 key steps for accountants to guide SMEs through the crisis

 

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 3 april 2020

Sluiten

Antwoord

U kunt de laatste versie van NBA Alert 42 vinden op de pagina van de NBA Alerts.

Voor vragen over de NBA Alert kunt u bellen met de Helpdesk Vaktechniek: tel: 0203010340.

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 25 maart 2020

Sluiten

De openbaar accountant steunt op de interne controlemaatregelen en de risicoanalyse die door bedrijven en organisaties worden gemaakt. Dit gebeurt eerder in de keten bij intern en overheidsaccountants en accountants in business.

Een situatie als deze met het coronavirus maakt goed zichtbaar waarom bedrijven en organisaties aan intern risicomanagement doen.

Voor alle accountants, maar met name ook voor accountants die niet in het openbaar beroep werkzaam zijn willen wij daarom de volgende aandachtspunten benadrukken:

1. Onderken en doorgrond de risico's voor de eigen organisatie.
2. Adresseer gevolgen voor de korte en lange termijn intern.
3. Doe voorstellen voor risicomitigerende maatregelen.
4. Breng alternatieve informatiebronnen in kaart en in stelling, waar nodig.
5. Waarborg de continuïteit van de gegevensverwerking.
6. Update de interne risicoanalyse en neem maatregelen.
7. Communiceer tijdig met extern accountants en overige stakeholders over bijvoorbeeld:
   - vertragingen;
   - problemen met de gegevensverwerking;
   - problemen met de beschikbaarheid en de kwaliteit van de op te leveren (controle-)informatie;
   - continuïteitsvraagstukken.
8. Loop plannen voor crisismanagement van de organisatie steeds na in het licht van de actuele ontwikkelingen rond de coronasituatie.
9. Wees alert op cybercrime-mogelijkheden van criminelen die misbruik maken van deze coronasituatie.
10. Maak het mogelijk om NV COS 570 'Continuïteit' toe te passen. Hierbij benadrukken wij International Accounting Standard (IAS) 1, die stelt dat het management een beoordeling maakt van de mogelijkheid van een entiteit om haar continuïteit te handhaven. Zie hiervoor ook NV COS 570 artikel 5*. Leg deze beoordeling tijdig vast, zeker rond de volledigheid en juistheid van onzekerheden van materieel belang met betrekking tot de mogelijkheid van de entiteit om haar continuïteit te handhaven.

Accountants hebben juist nu een rol om te zorgen dat besluitvorming in het economisch verkeer op basis van zo betrouwbaar mogelijke informatie kan plaatsvinden en daarmee ook een rol in het waarborgen van de continuïteit van de organisatie.

* Artikel 5

De beoordeling door het management van de mogelijkheid van de entiteit om haar continuïteit te handhaven, houdt in dat het op een bepaald moment een inschatting maakt van inherent onzekere toekomstige uitkomsten van gebeurtenissen of omstandigheden. De volgende factoren zijn hierbij relevant:

• de mate van onzekerheid die verband houdt met de uitkomst van een gebeurtenis of omstandigheid neemt significant toe naarmate de gebeurtenis of omstandigheid, dan wel de uitkomst daarvan, zich verder in de toekomst voordoet. De meeste stelsels inzake financiële verslaggeving die een expliciete beoordeling van het management als vereiste stellen, specificeren daarom over welke periode het management met alle beschikbare informatie rekening moet houden;
• de omvang en de complexiteit van de entiteit, de aard en de toestand van de activiteiten ervan en de mate waarin zij door externe factoren wordt beïnvloed, zijn van invloed op de inschatting met betrekking tot de uitkomst van gebeurtenissen of omstandigheden;
• iedere inschatting met betrekking tot de toekomst wordt gebaseerd op informatie die beschikbaar is op het moment dat de oordeelsvorming wordt gemaakt. Gebeurtenissen die daarna plaatshebben kunnen uitkomsten tot gevolg hebben die niet consistent zijn met de oordeelsvormingen welke redelijk waren op het moment dat ze werden gemaakt.

 

Lees ook: '​In the Face of the Coronavirus, Internal Auditors Must Do More Than Don Masks'

16 maart 2020

Sluiten

Drs. Lizan Goossens- Kloek RA (voorzitter NBA stuurgroep woningcorporaties) :

“De impact van het coronavirus is op vele gebieden merkbaar. De maatregelen treffen ook de werkomstandigheden bij onze klanten (woningcorporaties) en mensen. Tegelijkertijd zien we dat mensen actief de verbinding met elkaar zoeken en de handen ineen slaan om de gevolgen gezamenlijk te dragen en dragelijk te maken.”

Wat zijn de gevolgen voor de accountants?

Antwoord

Op basis van signalen vanuit de corporatiesector en de accountantsberoepsgroep is het beeld van de impact van corona op de jaarrekeningtrajecten op dit moment dat:

• de jaarrekeningtrajecten vooralsnog volgens planning verlopen, inclusief (telefonische) vergaderingen met bestuur en AC/RvC;
• de NBA Alert 42 gevolgd zal worden (‘Impact coronavirus op accountantswerkzaamheden’);
• het nu nog te vroeg is te concluderen of de uiterste deadline van 1 juli a.s. wel of niet gehaald gaat worden voor alle woningcorporaties;
• accountants de woningcorporaties in beginsel niet als verhoogd aandachts-/risicogebied zien met betrekking tot de impact van de COVID-19-crisis, gezien de aard van hun bedrijf en de verwachte doorlopende inkomstenstroom;
• de accountants een impactanalyse van de corporaties verwachten met betrekking tot going concern (zoals gebruikelijk en nu verdiept voor de impact van deze crisis);
• de accountants erop toezien dat adequate toelichting omtrent de gevolgen in het bestuursverslag/risico-/toekomstparagraaf wordt opgenomen (in lijn met NBA alert 42) en de gevolgen van het coronavirus in de jaarrekening behandeld worden als gebeurtenissen na balansdatum;
• de accountants eventueel een emphasis of matter-paragraaf opnemen in de controleverklaring, in lijn met NBA Alert 42. Daarbij wordt in geval van opname verwezen naar de toelichting in de jaarrekening, waar nader wordt ingegaan op de ontstane situatie en in hoeverre dit de woningcorporatie wel of niet raakt;
• de Letter of Representation uitgebreid wordt met deze ontwikkeling.

 

De maatregelen en omstandigheden kunnen vrijwel dagelijks wijzigen en bovenstaande is dan ook een beeld tot dusverre.

De NBA stuurgroep woningcorporaties houdt nauw contact met de corporatiesector en diens stakeholders.

24 maart 2020

Sluiten

In afstemming met de Commissie voor de Jaarverslaggeving (CJ) en in lijn met de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving (RJ) is het volgende nu bekend:

In de Nederlandse context bij een jaareinde 31 december 2019 is er onder de RJ sprake van een ‘non-adjusting event’. Dit betekent dat de situatie wel wordt toegelicht, maar niet wordt verwerkt in de jaarcijfers per 31 december 2019 (RJ 160.206 en verder).

Gebeurtenissen die blijken na balansdatum en die geen nadere informatie geven over de feitelijke situatie per balansdatum dienen niet in de jaarrekening te worden verwerkt, tenzij deze een grote betekenis voor de rechtspersoon hebben omdat de continuïteitsveronderstelling vervalt en de jaarrekening wordt opgesteld uitgaande van liquidatie van het geheel van de werkzaamheden van de rechtspersoon.

De volgende paragrafen uit de RJ zijn met betrekking tot de toelichtingen in het bestuursverslag en de jaarrekening relevant.

Bestuursverslag:

• toekomstparagraaf (RJ 400.129 en verder);
• risicoparagraaf (RJ 400.110a en verder).

 

Jaarrekening:

• toelichting inzake onzekerheden continuïteit indien van toepassing (RJ 170.305 en voorgaande);
• toelichting gebeurtenissen na balansdatum (RJ 160.404 en volgende).

 

Hierbij is verder het volgende van belang:

1. Deze tekst voor classificering van de coronapandemie als non-adjusting event is van toepassing in de veronderstelling van continuïteit en is ook van toepassing bij gerede twijfel over continuïteit. Deze classificering geldt zolang de waarderingsgrondslagen op grond van de continuïteitsveronderstelling van toepassing zijn. Corona is in principe een non-adjusting event.
2. Bepaling BW 2 titel 9, artikel 362.4 (inzichtsvereiste) is van toepassing bij de uitzonderingen. Hiervan zijn nu nog geen voorbeelden beschikbaar.
3. Wees alert op opportunistische motieven van cliënten om middels de verslaggeving te komen tot winststuring, belastingbesparing of onterecht gebruik van noodmaatregelen. Een speciaal aandachtspunt hierbij is bijvoorbeeld de waardering van het onderhanden werk.
4. Uitzondering is de situatie van discontinuïteit: aanpassing waarderingsgrondslagen per 31 december op basis van liquidatiewaarden is dan wel aan de orde (adjusting).
5. Wees gezien de snel opvolgende veranderingen alert op de dateringen. Als de algemene vergadering van aandeelhouders (AvA) bijvoorbeeld non-adjusting-aanpassingen doet, dient de datering van de jaarrekening wel te worden aangepast.

Meer informatie kunt u vinden in de meest recente NBA Alert 42 en RJ-Uiting 2020-5 'Impact coronavirus op de jaarverslaggeving 2019'.

Eerste versie: 18 maart 2020
Laatste versie: 26 maart 2020 (14 uur)

Sluiten

Vraag 1: Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis voor de deadline van indienen van de jaarrekeningen 2019 van decentrale overheden?

Decentrale overheden dienen vóór 15 juli 2020 de jaarstukken aan te leveren. Dit betreft zowel stukken voor de SiSa-verantwoording bij het CBS, als het indienen van jaarstukken bij de provinciale toezichthouders.

Gemeenten en accountants ondervinden consequenties van het coronavirus. Zo is niet alle controledocumentatie digitaal toegankelijk (waaronder cliëntdossiers in het sociale domein) en is er afhankelijkheid van informatie van derde partijen, met mogelijk vertraging in de aanlevering en de uitvoering van reviewwerkzaamheden. Ook leggen gemeenten prioriteit bij de inrichting van de noodmaatregelen inzake de uitbreiding van de Bbz-regeling. In hoeverre is uitstel voor inlevering van de jaarrekeningen te verwachten?

Antwoord

Het ministerie van BZK meldt in de IBI nieuwsbrief, nummer 93, 20 maart 2020 dat het denkbaar is dat de maatregelen die getroffen zijn in het kader van de verdere verspreiding van het coronavirus impact hebben op de vaststelling van de jaarrekening 2019 van decentrale overheden. Bijvoorbeeld omdat de controlewerkzaamheden van de accountant niet volgens plan uitgevoerd kunnen worden, dan wel omdat de gemeenteraad of provinciale staten niet bijeen kunnen komen. Veel is echter nog onzeker. Controlewerkzaamheden kunnen op afstand worden verricht en wellicht kunnen vergaderingen van raden en staten straks wel weer doorgang vinden.

Indien het noodzakelijk is zal de minister van BZK de termijnen voor de aanlevering van de jaarstukken aanpassen. BZK verzoekt decentrale overheden niet zelf uitstelverzoek hiervoor in te dienen, tenzij er sprake is van andere redenen. Dit geldt ook voor de indiening van de begroting door Gemeenschappelijke regelingen (voor 1 augustus 2020).

BZK overweegt verruiming van de indieningstermijn, waarbij gedacht kan worden aan het regime zoals dat van kracht was voor het verslagjaar 2015 (SiSa vóór 15 juli 2020 en de vastgestelde jaarrekening op een later moment). Indien de termijnen voor 2020 worden aangepast, wordt dit gecommuniceerd via BZK / IBI-nieuwsbrieven. Provinciale toezichthouders zijn hiervan ook op de hoogte. De NBA houdt nauw contact met BZK over de mogelijke verruiming van de indieningstermijn.

Vraag 2: Wat moet er in de jaarrekeningen 2019 van decentrale overheden over Covid-19 worden opgenomen?

Voorts geeft de commissie BBV op haar website aan dat het COVID-19-(corona)virus geen financiële gevolgen heeft voor de jaarrekening 2019. Wel heeft het COVID-19-virus gevolgen voor de financiën van 2020 vanwege de maatschappelijke impact. Dit is dan ook een gebeurtenis na balansdatum die niets zegt over de situatie op balansdatum, maar wel iets zegt over de situatie na balansdatum en voordat de jaarstukken worden vastgesteld. Gezien de grote impact van het COVID-19-virus waarvan de financiële effecten onzeker (maar materieel) kunnen zijn, moet deze gebeurtenis na balansdatum worden toegelicht in de toelichting bij de jaarrekening 2019 en ook moet de invloed (financieel /procesmatig) worden opgenomen in het jaarverslag.

De commissie heeft op haar website de voorbeeldteksten opgenomen voor gebeurtenissen na balansdatum en voor toelichting in het jaarverslag.

Gebeurtenissen na balansdatum
Hieronder wordt een toelichting opgenomen overeenkomstig de notitie Gebeurtenissen na Balansdatum van de Commissie BBV met minimaal het volgende:

“Het COVID-19 (Corona) virus heeft geen financiële gevolgen voor de jaarrekening 2019, maar wel voor naar verwachting veel beleidsterreinen van onze begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna. Hoe groot de financiële impact zal zijn is nu onmogelijk te bepalen. We monitoren onze risico’s en die van onze partners voortdurend. Onze organisatie loopt geen risico voor de continuïteit. We bewaken onze liquiditeitspositie goed en nemen zo nodig maatregelen om onze taken gedurende deze crisis zo goed mogelijk te blijven uitvoeren.”

Jaarverslag
Daarin wordt voorgesteld een tekst met de volgende strekking op te nemen:

“De uitbraak van COVID-19 (Corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, aanvullend op de landelijk maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen.”

Uiteraard staat het de organisatie vrij om een eigen soortgelijke tekst en/of een uitgebreidere toelichting op te nemen. Dit geldt ook voor nadere toelichting van mogelijke risico’s in de paragraaf weerstandsvermogen.

Vraag 3: Hoe luidt de tekst in de benadrukkingsparagraaf in de controleverklaring bij de jaarrekening 2019 van de accountant?

De NBA heeft NBA Alert 42 over het COVID-19-virus in relatie tot de accountantscontrole gepubliceerd. Voor de controle van jaarrekeningen van decentrale overheden wordt geadviseerd deze alert bij de controlewerkzaamheden te betrekken.

In NBA Alert 42 is een voorbeeldtekst voor de benadrukkingsparagraaf in de controleverklaring opgenomen. Voor decentrale overheden behoeft continuïteit geen issue te zijn (bijv. gemeenten / provincies). Daarom is in navolging van het voorbeeld in de NBA Alert hieronder een voorstel tekst voor decentrale overheden opgenomen.

Paragraaf ter benadrukking van de impact van COVID-19
Het Coronavirus heeft ook invloed op […] (naam klant). Wij wijzen op de toelichting die is opgenomen onder de “gebeurtenissen na balansdatum” in de toelichting op de jaarrekening (pagina XXX) waarin [..] (het college van burgemeester en wethouders / gedeputeerde staten / dagelijks bestuur) de mogelijke invloed en gevolgen van het coronavirus (COVID-19) op de organisatie en op de omgeving waarin de gemeente opereert alsmede de genomen en geplande maatregelen om met deze gebeurtenissen en omstandigheden om te gaan heeft beschreven. Zij geven aan dat er onzekerheden bestaan en dat het daarom op dit moment redelijkerwijs niet goed mogelijk is om de toekomstige effecten op de financiële resultaten en financiële positie in de jaarrekening 2019 van […] (naam klant) in te schatten. Naar verwachting zijn er veel financiële gevolgen voor veel beleidsterreinen van de begroting 2020 en mogelijk voor de jaren daarna. Ons oordeel bij de jaarrekening 2019 is niet aangepast met betrekking tot deze aangelegenheid.

Eerste versie: 23 maart 2020
Laatste update: 2 april 2020 (11:55)

Sluiten

Pensioenfondsen hebben als gevolg van de dalende rente in februari en de sterk dalende beurskoersen in maart ook forse dalingen van hun dekkingsgraden. De sterk dalende dekkingsgraden van pensioenfondsen hebben, volgens het Financieele Dagblad, voorlopig nog geen grote gevolgen. Pensioenfondsen met dekkingsgraden van minder dan 100 procent mogen geen pensioenen meer overdragen. Maar pas aan het einde van dit jaar wordt besloten over een eventuele verlaging van pensioenen. Daarbij is de dekkingsgraad van 31 december leidend. Herstel van de beurzen of een stijging van de rente van later in het jaar (bijvoorbeeld als gevolg van fors stijgende overheidsuitgaven in Europa vanwege de economische gevolgen van het coronacrisis), kan verlagingen nog voorkomen. Of het kabinet kan, zoals in november vorig jaar, in het najaar opnieuw uitstel verlenen vanwege de uitzonderlijke omstandigheden. Vorig jaar heeft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid pensioenfondsen al een jaar uitstel gegeven, om tijd te kopen voor de uitwerking van het pensioenakkoord. Een voorwaarde was wel dat zij dekkingsgraden hadden van ten minste 90 procent.

In dit verband willen wij nog wijzen op een onlangs uitgebrachte open brief van de NBA over pensioenen. In deze brief wijzen wij op aandachtspunten die pensioenfondsen kunnen opnemen in hun jaarverslag en (toelichtingen in de) jaarrekening over boekjaar 2019.

17 maart 2020

Sluiten

Nr.	Regeling
1	Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werkgelegenheid (NOW)
2.	Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)
3.	Verruiming Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) in verband met coronacrisis
4.	Coronavirus: belastingmaatregelen voor ondernemers (inclusief zzp'ers)
5.	Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS) (eerder bekendgemaakt als Noodloket)
6.	Verruiming Garantie Ondernemingsfinanciering (GO) in verband met coronacrisis
7.	KKC (Klein Krediet Corona)
8.	Tegemoetkoming Vaste Lasten mkb (TVL)
9.	Time Out arrangement (TOA)
	Sector Landbouw, tuinbouw en visserij
10.	Noodpakket COVID19 voor landbouw, tuinbouw en visserij Overzicht regelingen landbouw-, tuinbouw- en visserijsector
	Zorgsector
11.	Continuïteitsbijdrage met FAQ’s van Zorgverzekeraars Nederland.
	Cultuursector
12.	Aanvullende middelen voor cultuursector uitgewerkt
13.	Culturele sector krijgt extra ondersteuning (tweede steunpakket)
	Zie voor een overzicht van de regelingen: Financiële regelingen culturele en creatieve sector

 

Infographic noodpakket

Infographic noodpakket sector Landbouw, tuinbouw en visserij

Infographic noodpakket 2.0

Infographic noodpakket cultuursector (eerste steunpakket)

Eerste versie: 17 maart 2020
Laatste update: 29 oktober 2020 (08:18 uur)

Sluiten

Vraag

Mijn cliënt heeft meerdere vestigingen binnen de EU. Waar kan ik vinden welke coronafaciliteiten er per EU-land beschikbaar zijn?

Antwoord

Op de website van Accountancy Europe vindt u een overzicht van de websites van Europese beroepsorganisaties van accountants en van grote accountantskantoren met informatie over de beschikbare coronaregelingen per land.

Geplaatst: 20 april 2020 (11:25 uur)

Sluiten

Vraag

Door de coronacrisis krijg ik in mijn accountantspraktijk veel vragen over de continuïteitsveronderstelling. Normaliter heb ik niet zo vaak met dit soort continuïteitsproblematiek te maken. Bestaat er een overzicht hoe ik hiermee om moet gaan in de jaarrekening 2019 en in de contoleverklaring? Met name toepassing van Standaard 570 en 706 en termen als gerede twijfel, ernstige onzekerheid en onontkoombare discontinuïteit zou ik graag in samenhang verduidelijkt zien.

Antwoord

NBA Alert 42 geeft antwoord op de meeste vragen. Maar verschillende accountants hebben vergelijkbare verzoeken gedaan. Zo kregen we diverse vragen van accountants uit de zorgsector, uit de samenstelpraktijk en uit de controlepraktijk.

Derhalve treft u onder onderstaande link een korte samenvatting en een tabel die een en ander overzichtelijk weergeeft. Het deel waarin de consequenties voor de jaarrekening zijn beschreven is dus ook voor de samenstelpraktijk relevant.

Continuïteitsveronderstelling voor de samenstel- en controlepraktijk voor boekjaren eindigend 31-12-2019 (pdf)

Geplaatst: 24 april 2020 (09:10 uur)
Update: 6 mei 2020 (10:32 uur)

Sluiten

Vraag

Er spelen soms praktische problemen als gevolg van de coronapandemie om te voldoen aan de vereisten van opmaken, vaststellen en deponeren van jaarrekeningen. Hoe wordt hiermee omgegaan?

Antwoord

op 24 april 2020 is een tijdelijke wet in werking getreden. Die zal weer vervallen op 1 september 2020 (tenzij deze tijdelijke wet wordt verlengd of verkort). De wetswijzigingen zijn met terugwerkende kracht ingegaan vanaf 16 maart 2020.

De tijdelijke wet bevat onder meer enkele wijzigingen van wettelijke voorschriften in Boek 2 BW met betrekking tot het opmaken, vaststellen en deponeren van jaarrekeningen. De uitbraak van het coronavirus en de gevolgen hiervan vormen de aanleiding voor deze spoedwetgeving.

De Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) heeft hierover uiting 2020-07 uitgebracht.

Onderwerpen die hierin aan de orde komen, zijn onder andere:

Termijnen
Het besluit tot verlenging kan worden genomen door het bestuur zodat daarvoor geen besluit van de algemene vergadering vereist is.

Beursgenoteerde vennootschappen
“AFM betracht coulance bij niet tijdig kunnen publiceren en deponeren financiële verslaggeving.”

Bijeenroepen algemene vergadering
De mogelijkheid is gecreëerd om voorafgaand aan de algemene vergadering door middel van een elektronisch communicatiemiddel of schriftelijk te kunnen stemmen.

Openbaarmaking jaarrekening
Een verzuim van de verplichting uit artikel 2:394 BW tot openbaarmaking van de vastgestelde jaarrekening, door deponering bij het handelsregister, die betrekking heeft op het meest recenteafgesloten boekjaar wordt, onder voorwaarden, niet in aanmerking genomen indien dat te wijten is aan de gevolgen van de uitbraak van het coronavirus.

Geplaatst: 30 april 2020 (11:50)

Sluiten

Het kabinet heeft een pakket maatregelen aangekondigd om het bedrijfsleven te ondersteunen tijdens de crisis. Ik maak me zorgen over mogelijk misbruik van de regelingen die in deze noodsituatie worden aangeboden. Hoe dragen accountants eraan bij dat dit niet gebeurt?

Antwoord
Voor een aantal gevallen geldt dat ondernemers een accountant moeten inschakelen om in aanmerking te komen voor de ondersteunende maatregelen. De maatschappij rekent er op dat accountants zorgen dat de informatie voor het verkrijgen van deze regelingen betrouwbaar is en dat het geld eerlijk wordt verdeeld. Het economisch verkeer en de solidariteit onderling is erbij gebaat dat de regelingen eerlijk worden gebruikt op basis van betrouwbare informatie. Het is de taak van de accountant om hieraan bij te dragen. Alle accountants moeten zich houden aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants. In de uitoefening van hun beroep als accountant laten zij zich leiden door fundamentele beginselen van integriteit, objectiviteit, vakbekwaamheid en zorgvuldigheid en vertrouwelijkheid. Zij leggen hierover een eed af en op hen is onafhankelijk tuchtrecht van toepassing.

In andere gevallen geldt dat ondernemers zelfstandig een beroep kunnen doen op deze regelingen. Als accountants constateren dat er sprake is van een overtreding van wet- en regelgeving moeten zij handelen op basis van de NOCLAR-regelgeving. NOCLAR staat voor Non-Compliance with Laws And Regulations. Deze regelgeving geldt ook voor accountants die bij bedrijven in loondienst werkzaam zijn.

De IESBA (International Ethics and Standards Board for Accountants) en de IFAC (International Federation of Accountants) hebben hier in mei ook aandacht aan besteed middels een Q&A. Zie hiervoor deze link naar het betreffende document.

In het Fraudeprotocol heeft de NBA duidelijk gemaakt wat de rol van de accountant is op basis van de thans geldende wet- en regelgeving.

Bent u zelf accountant en wilt u met een beroepsgenoot spreken over dilemma’s met betrekking tot dit onderwerp dan kunt u contact opnemen met een vertrouwenspersoon van de NBA. De vertrouwenspersonen zijn beroepsgenoten waarmee u kunt sparren over dilemma’s in uw beroepsuitoefening.

Geplaatst: 19 maart 2020
Update: 11 mei 2020 (11:33 uur)
Zie voor een nieuwe en uitgebreidere FAQ over dit onderwerp: FAQ A1/M1 - Covid-19-frauderisico's en poortwachtersfunctie van de accountant.

Sluiten

Door de coronacrisis verloopt de zorgverlening (deels) anders dan waar in de regelgeving en in overeenkomsten tussen gemeenten en zorgaanbieders van werd uitgegaan. Zo vinden er bijvoorbeeld betalingen plaats door gemeenten aan zorgaanbieders vanuit continuïteits-overwegingen, waarbij later blijkt dat hier geen prestaties tegenover staan. Denk ook aan betalingen van meerkosten die vallen buiten het raamwerk van bestaande overeenkomsten. Dit levert aandachtspunten op voor de gemeentelijke accountantscontrole die op de website van de VNG en in bijgaande notitie zijn uitgewerkt.

» Notitie van de werkgroep rechtmatigheid VNG BZK - 2 juni 2020
» Informatie op de VNG-website

Geplaatst: 16 juni 2020 (15:15 uur)

Sluiten

FAQ

Is er internationale guidance beschikbaar voor vaktechnische vraagstukken of zijn er internationaal checklists beschikbaar rond het coronavirus van bijvoorbeeld IFAC of Accountancy Europe?

Antwoord

Ja, die informatie is er, en beschikbaar in het Engels.

Op de website van IFAC staan onder andere de volgende onderwerpen:

Audit, ethics & independence
1	Using specialists in the Covid-19 environment
2	Auditing accounting estimates in the current evolving environment due to Covid-19
3	Applying the code's conceptual framework in Covid-19 circumstances
4	Financial reporting and audit guide: Financial reporting and audit issues stemming from Covid-19
Financial reporting
1	Summary of Covid-19 financial reporting considerations
2	Summary of Covid-19 audit considerations
3	Communication in relation to the impact of Covid-19 on accounting and reporting
4	Impairment of intangible assets and goodwill
Business continuity and recovery
1	Small business continuity checklist
2	Digitalisation and the global pandemic

Op de website van Accountancy Europe staan onder andere de volgende onderwerpen:

1	What Covid-19 made clear: corporate governance needs to focus on the right risks. Good governance & Sustainable Economy.
2	4 steps to a sustainable recovery from Covid-19. EU policy.
3	Public Sector and the coronacrisis part 1 and 2. Public sector Podcast.
4	Coronavirus resources for European accountants. Professional matters:
	-	Coronavirus crisis: implications on reporting and auditing
	-	Covid-19: 5 key steps for accountants to guide SMEs through the crisis
	-	Coronavirus crisis: 15 actions for governments to protect European SMEs
	-	Coronavirus crisis resources – banks
	-	Coronavirus crisis: country responses to the implications on reporting
	-	Coronavirus' impact on auditing for 2019 year-ends and beyond
	-	Coronavirus' impact on ongoing audits
	-	Coronavirus: actions for the public sector
	-	Coronacrisis: lessons for a more sustainable future
5	Coronavirus' impact on ongoing audits. Professional matters.

Geplaatst: 20 oktober 2020 (10:39)

Sluiten

Antwoord

Het boekjaar 2020 is niet te vergelijken met enig ander boekjaar. Dit geldt zowel voor financiële als niet-financiële informatie. Verminderde activiteiten als gevolg van COVID-19 maken bijvoorbeeld het halen van klimaatgerelateerde doelstellingen of bezettingsgraaddoelstellingen eenvoudiger of juist lastiger. Dit is niet het gevolg van het beleid van de organisatie maar van de pandemie en daarom is het aan te bevelen onderscheid te maken in rapportages of gerealiseerde doelstellingen ondanks of dankzij COVID-19 door het management zijn behaald.

Strategie en ambities worden voor de lange en korte termijn opnieuw tegen het licht gehouden en dat heeft gevolgen voor de rapportages van niet-financiële informatie.

De COVID-19-inventarisatie NFI/ESG voor opdrachten 2020 van de werkgroep ESG-assurance bevat in dit kader de volgende aandachtspunten ten aanzien van relevante verslaggevingsaspecten en assurance aspecten.

• Download de COVID-19-inventarisatie NFI/ESG (pdf)

 

Geplaatst: 4 november 2020 (12:52 uur)

Sluiten

Antwoord

De WHOA (Wet Homologatie Onderhands Akkoord) is op 1 januari 2021 ingegaan binnen de Faillissementswet en helpt bedrijven die door hoge schulden failliet dreigen te gaan. Met de WHOA kunnen deze bedrijven een doorstart maken of gecontroleerd stoppen.

De wet regelt in de Faillissementswet dat de rechtbank een onderhands akkoord tussen een onderneming en zijn schuldeisers en aandeelhouders betreffende de herstructurering van schulden kan goedkeuren (homologeren). De homologatie betekent dat het akkoord verbindend is voor alle bij het akkoord betrokken schuldeisers en aandeelhouders. Zij die niet met het akkoord hebben ingestemd, kunnen toch aan het akkoord worden gebonden als de besluitvorming over en de inhoud van het akkoord aan bepaalde eisen voldoet. Dit wordt ook wel een dwangakkoord genoemd.

Op kvk.nl vindt u het stappenplan samen met de WHOA-routekaart. Het stappenplan gaat uit van de situatie dat de rechter akkoord geeft aan de voorgestelde schuldenregeling (homologatie).

De 7 stappen zijn:

1. Leg afspraken vast in conceptakkoord (inschatting: vanaf 2 dagen tot maximaal 8 maanden).
2. Leg conceptakkoord voor aan schuldeisers (1 dag).
3. Organiseer een stemming (8 dagen).
4. Deel verslag van stemming (7 dagen).
5. Advocaat dient homologatieverzoek in bij rechtbank (1 dag, zo snel mogelijk).
6. Bezwaarperiode (8 tot 14 dagen).
7. Uitspraak rechter: homologatie akkoord (de rechter neemt na de zitting zo snel mogelijk een beslissing over het akkoord van uw klant).

De wetswijziging is van 7 oktober 2020.

Geplaatst: 11 januari 2020 (12:05 uur)

Sluiten

Deze FAQ is verplaatst naar FAQ's openbaar, intern, overheidsaccountants en accountants in business - TOZO-regeling - FAQ Z1.

Sluiten

Door de coronacrisis krijg ik in mijn accountantspraktijk veel vragen over de continuïteitsveronderstelling. Normaliter heb ik niet zo vaak met dit soort continuïteitsproblematiek te maken. Bestaat er een overzicht hoe ik hiermee om moet gaan in de jaarrekening 2020 en in de controleverklaring? Met name toepassing van Standaard 570 en 706 en termen als gerede twijfel, ernstige onzekerheid en onontkoombare discontinuïteit zou ik graag in samenhang verduidelijkt zien.

Antwoord

NBA Handreiking 1147 geeft antwoord op de meeste vragen rond de gevolgen van de coronapandemie voor accountants.

Maar bijgaand treft u een handzame samenvatting met een tabel overzicht die voor u is samengesteld voor de boekjaren eindigend op 31-12-2020. Het deel waarin de consequenties voor de jaarrekening zijn beschreven is ook voor de samenstelpraktijk relevant.

NB Aan het begin van de crisis hebben we een dergelijk overzicht ook gemaakt voor boekjaren eindigend op 31-12-2019. Dat overzicht treft u onder deze link.

Geplaatst: 22 februari 2021 (10:23 uur)

Sluiten

Antwoord

De 'Notitie effecten en risico's voor decentrale overheden vertaald naar de jaarrekening 2020' geeft aandachtspunten mee bij het opstellen van de jaarrekening, maar vooral voor de accountantscontrole van de getrouwheid en de rechtmatigheid daarvan. De controle van de jaarrekening 2020 is een bijzondere controle omdat zowel de opstellers van de jaarrekening als de controleurs daarvan rekening moeten houden met de implicaties van Covid-19 op de realisatie 2020 en de financiële positie.

De notitie is opgesteld door de NBA-Sectorcommissie Decentrale Overheden (SDO) in samenwerking met de Commissie Bedrijfsvoering en Auditing Decentrale Overheden (BADO), en daarmee richtinggevend voor accountants bij het maken van afwegingen bij de controle van de jaarrekening 2020.

• Download de notitie

 

Geplaatst: 2 maart 2021 (10:15 uur)

Sluiten

Jaarrekening / verslaggevingskader

Jaarrekeningen worden opgesteld op basis van het continuïteitsbeginsel tenzij discontinuïteit onontkoombaar is, bijvoorbeeld in het geval dat een organisatie op een faillissement afstevent en er geen redding in zicht is. Dit scenario kan voor een kleine groep organisaties van toepassing zijn.

Voor veel organisaties zal gelden dat door de recente crises de onzekerheden zijn toegenomen maar dat de organisatie nog wel op eigen kracht, dan wel met medewerking van belanghebbenden (met name financiers, aandeelhouders en de overheid), de activiteiten kan voortzetten.

Dit laatste onderscheid is voor de verslaglegging van groot belang. Indien de organisatie op eigen kracht (bijvoorbeeld door een reorganisatie) haar voortbestaan kan bewerkstelligen is geen sprake van gerede twijfel.

Indien de organisatie, rekening houdend met maatregelen die de organisatie zelf heeft ingezet, alleen nog met medewerking van derden (bijvoorbeeld een bank die een opeisbare schuld niet opeist of de overheid die de steunmaatregelen voortzet) kan blijven voortbestaan, en deze medewerking nog niet is verkregen bij het opmaken van de jaarrekening, maar dat er wel een reële kans bestaat dat het geheel van de werkzaamheden van de organisatie zal kunnen worden voortgezet, is sprake van gerede twijfel omtrent de continuïteit (ook wel onzekerheid van materieel belang genoemd).

Bij de beoordeling of sprake is van gerede twijfel dienen alle feiten en omstandigheden te worden meegewogen. Als het zeer aannemelijk is dat de medewerking wel wordt verkregen dan is er geen sprake van onzekerheid van materieel belang. Het feit dat een ijsverkoper/verkoopster ijsjes moet verkopen en het uiteraard onzeker is hoeveel er worden verkocht, kwalificeert niet als onzekerheid van materieel belang. Gebruikers worden geacht dit te weten, en als ze het bedrijfsmodel van de entiteit begrijpen zal dat normaal gesproken hun beslissingen niet beïnvloeden. Hetzelfde geldt ook voor het verlengen van een bedrijfshypotheek, waarbij er redelijkerwijs geen discussie is over de verlenging. Ook als duidelijk is dat de bank de direct opeisbare schuld niet zal opeisen, dat een aandeelhouder financiële steun heeft toegezegd of dat overheidssteun zeker is, zal er geen sprake zijn van een onzekerheid van materieel belang.

Zowel IFRS als Titel 9/RJ schrijven voor dat bij gerede twijfel de (materiële) onzekerheden goed moeten worden toegelicht in de jaarrekening. Daarnaast moeten belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen, dus ook specifiek betrekking hebbend op continuïteit, worden toegelicht (RJ 135.203 en RJ 110.129 / IAS 1.122 en IAS 1.125).

Gevoeligheidsanalyses en de randvoorwaarden voor de organisatie om te overleven moeten hier inzicht in geven. Voor belanghebbenden zijn naast de beste inschatting van het management, scenario’s die de uitersten weergeven van enerzijds een langdurige terugval (hoe lang kan de organisatie dit volhouden) en anderzijds een snelle terugkeer naar het oude niveau relevant. Een kwalitatieve analyse is in dit kader even belangrijk dan een kwantitatieve analyse. Immers de kasstroomprognoses die aan de continuïteitsveronderstelling ten grondslag liggen, kunnen van dag tot dag veranderen. Daarom moet het management transparant inzicht geven in de uitgangspunten en veronderstellingen die het management bij de going-concern analyse heeft gehanteerd. De mate van diepgang is afhankelijk van de ernst van de problematiek.

Zo kunnen vier situaties ontstaan ten aanzien van de continuïteitsveronderstelling, zie onderstaande tabel uit paragraaf 4.1.2 van de NBA-Handreiking 1147 Gevolgen coronapandemie voor accountants.

Gezondheidsgraad organisatie	Geen bedreiging van de continuïteit	Gerede vragen over de continuïteit maar de organisatie kan de problemen op eigen kracht oplossen; geen onzekerheid van materieel belang	Onzekerheid van materieel belang over de continuïteit	Discontinuïteit onontkoombaar
Grondslag basis jaarrekening	Jaarrekening o.b.v. continuïteitsveronderstelling			Liquidatie-basis
Vereisten aan toelichting	Geen toelichting op de continuïteit verplicht	Adequate toelichting op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving	Adequate toelichting op onzekerheid van materieel belang alsmede op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving
Controleverklaring (mits goed toegelicht in de jaarrekening)	Goedkeurend	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking of overige aangelegenheden)	Goedkeurend met verplichte sectie materiële onzekerheid	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking)

Impact gevolgen coronapandemie en oorlog Oekraïne/sanctiewetgeving

Voor de jaarrekeningen met een boekjaar ultimo 2019 en kort daarna was ten aanzien van de COVID-pandemie veelal nog sprake van een gebeurtenis na balansdatum die geen impact had op de situatie per einde boekjaar, waarbij de onzekerheid veelal alleen moest worden toegelicht. Dit geldt ook voor de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sanctiewetgeving voor jaarrekeningen met een boekjaar ultimo 2021. Voor jaarrekeningen met boekjaren ultimo 2020 en daarna dienen de gevolgen van de corona-uitbraak, waar nodig, wel te worden verwerkt. Het is noodzakelijk dat ondernemingen de onzekerheden uiteenzetten in de jaarrekening, en in de risicoparagraaf en de toekomstparagraaf van het bestuursverslag. Wij verwijzen hier ook naar de Handreiking 1147 Gevolgen coronapandemie voor accountants en naar Alert 45, die ingaat op de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sanctiewetgeving voor accountants.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij samenstellen jaarrekening

Samenstellende accountants zullen hun opdrachtgevers vaak moeten helpen bij het inschatten van de situatie en bij het goed toelichten hiervan in de jaarrekening.

Het is belangrijk daarbij niet alleen kwantitatieve gegevens te verstrekken op basis van de beste inschatting, maar juist ook om helder te zijn over de gekozen uitgangspunten en de gevolgen als de uitgangspunten niet uitkomen.

Van iedere lezer van een jaarrekening mag verwacht worden dat de lezer begrijpt dat verwachtingen, ook die met betrekking tot de continuïteit, onzeker zijn. De verwachting is dat die lezer wel graag wil begrijpen hoe gevoelig de onderneming hiervoor is en hoe afhankelijk de onderneming is van bijvoorbeeld staatssteun. Daarom is de nadruk op kwalitatieve gegevens net zo belangrijk dan op kwantitatieve gegevens.

Uiteraard moet een samenstellende accountant er voor waken dat onrealistische verwachtingen worden geschapen. Er zullen ondernemingen zijn die (helaas) geen realistische kans op continuïteit hebben. Een jaarrekening zal daar dan ook helder over moeten zijn.

De accountant met een samenstellingsopdracht kan overwegen om in de verklaring te verwijzen naar de toelichting op een onzekerheid van materieel belang in de jaarrekening.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij controleren jaarrekening

Standaard 700 gaat over het vormen van een oordeel en het rapporteren over financiële overzichten. In december 2021 is Standaard 700 aangepast. Op grond van de aangepaste Standaard 700.29A dienen accountants in controleverklaringen behorend bij een volledige set van financiële overzichten voor algemene doeleinden, voortaan een sectie ‘Controleaanpak continuïteit’ op te nemen. Deze verplichting is ingevoerd voor controleverklaringen bij financiële overzichten met een rapporteringsperiode aangevangen op of na 15 december 2021. Eerdere toepassing is mogelijk en wordt aanbevolen.

In Standaard 570 (Continuïteit) zijn de vereisten voor de controle van de continuïteitsveronderstelling opgenomen. De accountant beoordeelt de schriftelijke onderbouwing van de inschatting en de positie van het bestuur/management. De gevolgen van de inschatting met betrekking tot de continuïteit voor de controleverklaring zijn opgenomen in bovenstaande tabel.

De accountant dient alert te zijn in welk scenario de organisatie zich bevindt. Als gevolg van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne mag verwacht worden dat meer organisaties in een situatie van gerede twijfel terecht zijn gekomen dan normaal het geval is. Deze inschatting moet op het moment van afgifte van de verklaring worden (her)overwogen op basis van alle beschikbare informatie voor ten minste een periode van 12 maanden vanaf balansdatum, waarbij het nodig kan zijn om ook een langere tijdshorizon in de beoordeling te betrekken ⁽¹⁾.

Bij gerede twijfel zal de accountant een verplichte sectie materiële onzekerheid omtrent de continuïteit opnemen in de verklaring waarbij de accountant verwijst naar de onzekerheid, zoals uiteengezet in de jaarrekening. We kunnen ons voorstellen dat, gelet op de relevantie voor belanghebbenden van de impact van corona of de oorlog in Oekraïne op de continuïteit, om ook wanneer weliswaar van gerede twijfel geen sprake is, maar wel naarmate de schattingen van het management onzekerder zijn, eerder dan voorheen een (onverplichte) paragraaf ter benadrukking op te nemen op basis van Standaard 706 (Paragrafen ter benadrukking). Ook hier wordt verwezen naar de informatie die door de onderneming wordt gegeven. Wanneer de situatie dat rechtvaardigt zal bij toepassing van de uitgebreide controleverklaring, continuïteit een kernpunt van de controle zijn. Bij de beoordeling van de toekomstparagraaf in het bestuursverslag moet de accountant in het kader van Standaard 720 (verantwoordelijkheid van de accountant andere informatie) alert zijn op materiële inconsistenties met de jaarrekening en andere kennis die de accountant tijdens de controle heeft verkregen.

Het onderstaande schema geeft een verdergaand overzicht van de verschillende varianten van de controleverklaring in relatie tot onzekerheid van materieel belang over de continuïteit.

Visie Bestuur	Visie Accountant	Toegepaste waarderings- grondslagen	Toelichting op onzekerheid van materieel belang	Controleverklaring
Positief	Positief	Continuïteit	n.v.t.	Goedkeurend
Positief	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Positief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Toereikend	Goedkeurend met sectie materiële onzekerheid
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Onzeker	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Positief of onzeker	Niet voldoende en geschikte controle informatie	Continuïteit	Niet te bepalen	Oordeelonthouding
Negatief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Negatief	Negatief	Liquidatiebasis	Toereikend	Goedkeurend, eventueel met een toelichtende paragraaf

⁽¹⁾ In het whitepaper van de NBA over continuïteit wordt voor de toekomst voorgesteld om als startdatum voor de 12-maandsperiode de datum van opmaak jaarrekening te hanteren. Het kan goed zijn om deze te hanteren, maar dit is niet verplicht. Wat wel verplicht is om na te gaan of er extra informatie beschikbaar is na de verplichte evaluatieperiode die vragen kan op roepen over de continuïteit. Als de jaarrekening pas laat wordt opgemaakt, is het extra belangrijk om na te gaan of deze informatie er is.

• Download deze FAQ als pdf

Geplaatst: 5 april 2022 (12:50 uur)

Sluiten

Vraag

Hoe moeten we omgaan met kwijtscheldingsverzoeken van cliënten bij de Belastingdienst, als hierbij om een verklaring wordt gevraagd?

Antwoord

Met de Belastingdienst is afgestemd dat hiervoor het volgende format kan worden gebruikt:

• Derdenverklaring i.h.k.v. sanering (Word)
• Derdenverklaring i.h.k.v. sanering (pdf)

Geplaatst: 19 juli 2022 (12:17 uur)
Update: 23 december 2022 (15:50 uur)

Sluiten

Vraag

Er zijn verschillende regelingen voor het terugbetalen van coronaschulden. Hoe zien die eruit?

Antwoord

Bijgaand het overzicht dat ten behoeve van het webinar van 22 september 2022 is afgestemd met de Belastingdienst, UWV en RVO.

	Terug-betalings-termijn	Pauze mogelijk	Indivi-dueel / samen-gevoegd	Voor-waarden	Rente	Extra uitstel op verzoek
Belasting	5 jaar	6 mndn*	Samen-gevoegd	Ja voor extra uitstel	1% vanaf 1-7-22; 2% vanaf 1-1-23; 3% vanaf 1-7-23; 4% vanaf 1-1-24.	Max totaal 7 jaar. NB op verzoek ook kwartaal-aflossing i.p.v. maand-aflossing mogelijk
NOW	6 weken	1 jaar	Individueel per tranche	Nee	Geen	Max totaal 5 jaar of maatwerk tot 6 á 7 jaar
TVL	5 jaar (standaard-opties 6, 12, 18, 24 mndn)	1 jaar (2 x 6 mndn)	Individueel per openstelling	Nee	Geen	Max 5 jaar, maatwerk samenloop

Actuele informatie kunt u hier vinden:

• Belastingdienst: Overzicht bijzonder uitstel van betalen vanwege de coronacrisis
• UWV: Terugbetalen NOW
• RVO: Terugbetalen via een betalingsregeling
• Ondernemersplein: Belastingschuld afbetalen met een betalingsregeling van de Belastingdienst

* De Tweede Kamer heeft op 22 september 2022 een motie aangenomen waarin onder andere wordt verzocht om de betaalpauze bij de Belastingdienst van 3 naar 6 maanden te verruimen. De verruiming is opgenomen in een wijziging van het Besluit noodmaatregelen coronacrisis.

Geplaatst: 22 september 2022 (9:20 uur)
Update: 5 oktober 2022 (9:02 uur)

Sluiten

Vraag

Is er al een verklaringstekst beschikbaar voor de derdenverklaring die gevraagd gaat worden in het kader van de versoepeling van het uitstel van betaling bij de Belastingdienst van 5 naar 7 jaar?

Antwoord

Eén van de voorwaarden voor verlenging van de betalingstermijn van 5 naar 7 jaar is dat er een verklaring van een derde deskundige (bijvoorbeeld een accountant) wordt overlegd. Wij hebben met de Belastingdienst afgestemd dat u hiervoor het volgende format kunt gebruiken:

• Derdenverklaring versoepeling uitstel betaling (Word)
• Derdenverklaring versoepeling uitstel betaling (pdf)

Geplaatst: 12 oktober 2022 (13:53 uur)
Update: 23 december 2022 (16:01 uur)

Sluiten

Jaarrekening / verslaggevingskader

Jaarrekeningen worden opgesteld op basis van het continuïteitsbeginsel tenzij discontinuïteit onontkoombaar is, bijvoorbeeld in het geval dat een organisatie op een faillissement afstevent en er geen redding in zicht is. Dit scenario kan voor een kleine groep organisaties van toepassing zijn.

Voor veel organisaties zal gelden dat door de recente crises de onzekerheden zijn toegenomen maar dat de organisatie nog wel op eigen kracht, dan wel met medewerking van belanghebbenden (met name financiers, aandeelhouders en de overheid), de activiteiten kan voortzetten.

Dit laatste onderscheid is voor de verslaglegging van groot belang. Indien de organisatie op eigen kracht (bijvoorbeeld door een reorganisatie) haar voortbestaan kan bewerkstelligen is geen sprake van materiële onzekerheid over de continuïteit.

Indien de organisatie, rekening houdend met maatregelen die de organisatie zelf heeft ingezet, alleen nog met medewerking van derden (bijvoorbeeld een bank die een opeisbare schuld niet opeist of de overheid die de steunmaatregelen voortzet) kan blijven voortbestaan, en deze medewerking nog niet is verkregen bij het opmaken van de jaarrekening, maar dat er wel een reële kans bestaat dat het geheel van de werkzaamheden van de organisatie zal kunnen worden voortgezet, is sprake van materiële onzekerheid omtrent de continuïteit (ook wel onzekerheid van materieel belang genoemd).

Bij de beoordeling of sprake is van materiële onzekerheid dienen alle feiten en omstandigheden te worden meegewogen. Alleen wanneer de kans dat de benodigde medewerking (alsnog) kan worden verkregen, op basis van de specifieke feiten en omstandigheden ‘voldoende aannemelijk’ is, leidt dit niet tot materiële onzekerheid over de continuïteit. Het feit dat een ijsverkoper/verkoopster ijsjes moet verkopen en het uiteraard onzeker is hoeveel er worden verkocht, kwalificeert niet als onzekerheid van materieel belang. Gebruikers worden geacht dit te weten, en als ze het bedrijfsmodel van de entiteit begrijpen zal dat normaal gesproken hun beslissingen niet beïnvloeden. Hetzelfde geldt ook voor het verlengen van een bedrijfshypotheek, waarbij er redelijkerwijs geen discussie is over de verlenging. Ook als duidelijk is dat de bank de direct opeisbare schuld niet zal opeisen, dat een aandeelhouder financiële steun heeft toegezegd of dat overheidssteun zeker is, zal er geen sprake zijn van een onzekerheid van materieel belang.

Zowel IFRS als Titel 9/RJ schrijven voor dat bij materiële onzekerheid de (materiële) onzekerheden goed moeten worden toegelicht in de jaarrekening. Daarnaast moeten belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen, dus ook specifiek betrekking hebbend op continuïteit, worden toegelicht (RJ 135.203 en RJ 110.129 / IAS 1.122 en IAS 1.125).

Gevoeligheidsanalyses en de randvoorwaarden voor de organisatie om te overleven moeten hier inzicht in geven. Voor belanghebbenden zijn naast de beste inschatting van het management, scenario’s die de uitersten weergeven van enerzijds een langdurige terugval (hoe lang kan de organisatie dit volhouden) en anderzijds een snelle terugkeer naar het oude niveau relevant. Een kwalitatieve analyse is in dit kader even belangrijk dan een kwantitatieve analyse. Immers de kasstroomprognoses die aan de continuïteitsveronderstelling ten grondslag liggen, kunnen van dag tot dag veranderen. Daarom moet het management transparant inzicht geven in de uitgangspunten en veronderstellingen die het management bij de going-concern-analyse heeft gehanteerd. De mate van diepgang is afhankelijk van de ernst van de problematiek.

Zo kunnen vier situaties ontstaan ten aanzien van de continuïteitsveronderstelling, zie onderstaande tabel uit paragraaf 4.1.2 van de NBA-handreiking 1147 Gevolgen coronapandemie voor accountants.

Gezondheidsgraad organisatie	Geen bedreiging van de continuïteit	Gerede vragen over de continuïteit maar de organisatie kan de problemen op eigen kracht oplossen; geen onzekerheid van materieel belang	Onzekerheid van materieel belang over de continuïteit	Discontinuïteit onontkoombaar
Grondslag basis jaarrekening	Jaarrekening o.b.v. continuïteitsveronderstelling			Liquidatie-basis
Vereisten aan toelichting	Geen toelichting op de continuïteit verplicht	Adequate toelichting op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving	Adequate toelichting op onzekerheid van materieel belang alsmede op belangrijke oordelen, schattingen en veronderstellingen voor zover vereist door stelsel financiële verslaggeving
Controleverklaring (mits goed toegelicht in de jaarrekening)	Goedkeurend	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking of overige aangelegenheden)	Goedkeurend met verplichte sectie materiële onzekerheid	Goedkeurend (met onverplichte paragraaf ter benadrukking)

Impact gevolgen oorlog Oekraïne/sanctiewetgeving

Het is noodzakelijk dat ondernemingen de onzekerheden t.a.v. de oorlog in Oekraïne/sanctiewetgeving uiteenzetten in de jaarrekening, en in de risicoparagraaf en de toekomstparagraaf van het bestuursverslag. Wij verwijzen hier ook naar Alert 45, die ingaat op de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sanctiewetgeving voor accountants.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij samenstellen jaarrekening

Samenstellende accountants zullen hun opdrachtgevers vaak moeten helpen bij het inschatten van de situatie en bij het goed toelichten hiervan in de jaarrekening.

Het is belangrijk daarbij niet alleen kwantitatieve gegevens te verstrekken op basis van de beste inschatting, maar juist ook om helder te zijn over de gekozen uitgangspunten en de gevolgen als de uitgangspunten niet uitkomen.

Van iedere lezer van een jaarrekening mag verwacht worden dat de lezer begrijpt dat verwachtingen, ook die met betrekking tot de continuïteit, onzeker zijn. De verwachting is dat die lezer wel graag wil begrijpen hoe gevoelig de onderneming hiervoor is en hoe afhankelijk de onderneming is van bijvoorbeeld staatssteun. Daarom is de nadruk op kwalitatieve gegevens net zo belangrijk dan op kwantitatieve gegevens.

Uiteraard moet een samenstellende accountant er voor waken dat onrealistische verwachtingen worden geschapen. Er zullen ondernemingen zijn die (helaas) geen realistische kans op continuïteit hebben. Een jaarrekening zal daar dan ook helder over moeten zijn.

De accountant met een samenstellingsopdracht kan overwegen om in de verklaring te verwijzen naar de toelichting op een onzekerheid van materieel belang in de jaarrekening.

Onderzoeken van continuïteitsrisico’s bij controleren jaarrekening

Standaard 700 gaat over het vormen van een oordeel en het rapporteren over financiële overzichten. In december 2021 is Standaard 700 aangepast. Op grond van de aangepaste Standaard 700.29A dienen accountants in controleverklaringen behorend bij een volledige set van financiële overzichten voor algemene doeleinden, voortaan een sectie ‘Controleaanpak continuïteit’ op te nemen. Deze verplichting is ingevoerd voor controleverklaringen bij financiële overzichten met een rapporteringsperiode aangevangen op of na 15 december 2021. Eerdere toepassing is mogelijk en wordt aanbevolen. Wij verwijzen in dit kader ook naar de NBA Handreiking 1151 'Rapporteren over de controleaanpak continuïteit in de controleverklaring'.

In Standaard 570 (Continuïteit) zijn de vereisten voor de controle van de continuïteitsveronderstelling opgenomen. De accountant beoordeelt de schriftelijke onderbouwing van de inschatting en de positie van het bestuur/management. De gevolgen van de inschatting met betrekking tot de continuïteit voor de controleverklaring zijn opgenomen in bovenstaande tabel.

De accountant dient alert te zijn in welk scenario de organisatie zich bevindt. Als gevolg van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne mag verwacht worden dat meer organisaties in een situatie van materiële onzekerheid terecht zijn gekomen dan normaal het geval is. Deze inschatting moet op het moment van afgifte van de verklaring worden (her)overwogen op basis van alle beschikbare informatie voor ten minste een periode van 12 maanden vanaf balansdatum, waarbij het nodig kan zijn om ook een langere tijdshorizon in de beoordeling te betrekken[1].

Bij materiële onzekerheid zal de accountant een verplichte sectie materiële onzekerheid omtrent de continuïteit opnemen in de verklaring waarbij de accountant verwijst naar de onzekerheid, zoals uiteengezet in de jaarrekening. We kunnen ons voorstellen dat, gelet op de relevantie voor belanghebbenden van de impact van corona of de oorlog in Oekraïne op de continuïteit, om ook wanneer weliswaar van materiële onzekerheid geen sprake is, maar wel naarmate de schattingen van het management onzekerder zijn, eerder dan voorheen een (onverplichte) paragraaf ter benadrukking op te nemen op basis van Standaard 706 (Paragrafen ter benadrukking). Ook hier wordt verwezen naar de informatie die door de onderneming wordt gegeven. Wanneer de situatie dat rechtvaardigt zal bij toepassing van de uitgebreide controleverklaring, continuïteit een kernpunt van de controle zijn. Bij de beoordeling van de toekomstparagraaf in het bestuursverslag moet de accountant in het kader van Standaard 720 (verantwoordelijkheid van de accountant andere informatie) alert zijn op materiële inconsistenties met de jaarrekening en andere kennis die de accountant tijdens de controle heeft verkregen.

Het onderstaande schema geeft een verdergaand overzicht van de verschillende varianten van de controleverklaring in relatie tot onzekerheid van materieel belang over de continuïteit.

Visie Bestuur	Visie Accountant	Toegepaste waarderings-grondslagen	Toelichting op onzekerheid van materieel belang	Controleverklaring
Positief	Positief	Continuïteit	n.v.t.	Goedkeurend
Positief	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Positief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Toereikend	Goedkeurend met sectie materiële onzekerheid
Onzeker	Onzeker	Continuïteit	Niet toereikend	Met beperking/ afkeurend
Onzeker	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Positief of onzeker	Niet voldoende en geschikte controle informatie	Continuïteit	Niet te bepalen	Oordeelonthouding
Negatief	Negatief	Continuïteit	Niet toereikend	Afkeurend
Negatief	Negatief	Liquidatiebasis	Toereikend	Goedkeurend, eventueel met een toelichtende paragraaf

[1] In het whitepaper van de NBA over continuïteit wordt voor de toekomst voorgesteld om als startdatum voor de 12-maandsperiode de datum van opmaak jaarrekening te hanteren. Het kan goed zijn om deze te hanteren, maar dit is niet verplicht. Wat wel verplicht is om na te gaan of er extra informatie beschikbaar is na de verplichte evaluatieperiode die vragen kan op roepen over de continuïteit. Als de jaarrekening pas laat wordt opgemaakt, is het extra belangrijk om na te gaan of deze informatie er is.

Download deze FAQ als pdf

Geplaatst: 7 augustus 2023 (15:05 uur)

Sluiten

FAQ Z1

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft de definitieve versie 'Nota verwachtingen accountantscontrole SiSa 2020' gepubliceerd. Hierin is de controleprocedure voor de controlerend accountant van de betreffende medeoverheid op de specifieke uitkeringen en/of de provinciale middelen toegelicht.

In de nota wordt voor de controle 2020 speciale aandacht gegeven aan de controle-aspecten van de specifieke uitkering TOZO (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers).

Update 8 april 2021

Op 8 april 2021 is de Nota verwachtingen accountantscontrole licht aangepast. Het betreft hier verhelderingen en geen wezenlijke veranderingen van de strekking. De wijzigingen hebben uitsluitend betrekking op hoofdstuk 9 over de Tozo-regeling.

• Nota verwachtingen accountantscontrole SiSa 2020 definitieve versie 8 april 2021

 

Geplaatst: 21 januari 2021 (14:55 uur)
Update: 8 april 2021 (14:15 uur)

Sluiten

FAQ Z2

Afgelopen 3 en 5 maart waren er NBA-webinars over de TOZO-regeling. Hierbij werd de gelegenheid geboden om vragen te stellen. Zijn de antwoorden al beschikbaar?

Antwoord

Op dit moment worden de vragen en antwoorden afgestemd met het ministerie van SZW. Zodra dit proces gereed is zullen we de antwoorden op dit deel van onze website publiceren.

U kunt het webinar van 5 maart terugkijken met deze link.

Update 31 maart 2021

De antwoorden op de vragen die zijn gesteld tijdens de webinars zijn gepubliceerd, samen met de SDO-notitie 'Tozo-aandachtspunten voor de verantwoording 2020 en de accountantscontrole'. Zie voor beide documenten dit nieuwsbericht.

Geplaatst: 10 maart 2021 (09:09 uur)
Update: 31 maart 2021 (12:54 uur)

Sluiten