From: Petra Tijmstra (NL)
Sent: 9 mei 2022
To: Ernest Ouwejan (NL)
Subject: brief

Beste Ernest,

Hoe is het met je?

Ik zag dat jij eind april bij de Rode Loper was om als gedragsdeskundige mee te praten over ‘(regulatory) Veiligheid’. Wat super leuk dat je daar voor bent gevraagd en dat je altijd zo je kennis en ervaring wil delen met onze beroepsgroep.

Echt jammer dat ik er niet was, want jouw bevlogenheid ten aanzien van dit soort onderwerpen is zo aanstekelijk en ik hoorde dat dit ook weer een heel mooi gesprek was. Net als ons gesprek n.a.v. de bouwstenen kwaliteitsgerichte cultuur en dat is ook de reden dat ik je nu via deze weg weer even benader.

Toen we de bouwstenen kwaliteitsgerichte cultuur hadden gepubliceerd, was jij één van de eersten die op ons verzoek in was gegaan om feedback te geven en contact heeft gezocht om je gedachten met ons te delen. Ik weet nog dat jouw observaties en feedback spot on waren en met name ingingen op hoe we de bouwstenen tot leven brengen en wat ons daarin nu nog te doen staat.

Het gesprek wat daarop volgde was zeer waardevol voor de fase waar we nu in zitten, namelijk: handvatten aanreiken, die accountants kunnen helpen bij het vormgeven van de bouwstenen in de eigen praktijk, met als doel het daadwerkelijk verankeren van de kwaliteitsgerichte cultuur in de sector.

In ons gesprek gaf je zulke mooie voorbeelden van de weerbarstigheid in de praktijk en wat in die weerbarstigheid behulpzaam kan zijn om de bouwstenen vorm te geven. Bijvoorbeeld hoe humor de psychologische veiligheid en groepsdynamiek kan helpen en remmen. Zou jij nog eens een aantal van die voorbeelden in meer detail met ons willen delen?

Groet

Petra

From:  Ernest  Ouwejan (NL)
Sent: 12 mei  2022
To:  Petra Tijmstra (NL)
Subject: brief

Beste Petra,

Wat leuk dat je dit aan me vraagt. Ik voel me zeer vereerd. Dank ook voor je waarderende woorden.

Ik vond en vind de bouwstenen die jullie hebben geformuleerd mooi en zinvol. Bij heel wat van die bouwstenen heb ik gedachten en ervaringen. Dus ik moest echt even zoeken tot welke bouwsteen ik me in deze mail zou beperken. Uiteindelijk heb ik gekozen voor ‘individuele mindset en gedrag’. Daar gebruiken jullie uitdrukkingen als ‘ik neem mijn verantwoordelijkheid’, ‘groeimindset’ en ‘we houden elkaar de spiegel voor’.

Dat zijn belangrijke dingen. Het betekent reflectie op jezelf. En ik beschouw reflectie op jezelf als een must voor elke professional.

Reflectie op jezelf is echter lastig. Wij mensen vinden het onprettig om waar te nemen dat we fouten maken en ons kunnen vergissen. Waar we gisteren nog dachten heel goed te zijn, blijkt dat vandaag subtieler te liggen. Dat geeft een erg onaangenaam gevoel. Dat onaangename gevoel brengt ons ertoe onszelf te rechtvaardigen. We bedenken allerlei redenen om dat pijnlijke gevoel weg te redeneren. Als ik een training heb gegeven en de evaluaties doorneem, speelt dit bijvoorbeeld. Alle positieve evaluaties begroet ik met applaus: ik ben goed. De minder positieve redeneer ik van tafel: de betreffende deelnemer snapt het gewoon niet.

Dat zie ik accountants ook doen als er fouten zijn gemaakt. Logisch, ze zijn net zo mens als ik.

Dat rechtvaardigen van jezelf is een onbewuste poging om je kwetsbare zelfbeeld te beschermen.

Alleen… dat maakt het wel moeilijk om je verantwoordelijkheid te nemen, een groeimindset te hebben en in de spiegel te kijken.

Dan heb je vaak een extern iemand nodig die jou helpt om echt te kijken naar jouw eigen aandeel.

En wat ik nu zo leuk vind Petra: ik zie in mijn praktijk (en daarbuiten trouwens ook) in toenemende mate gebeuren dat accountants willen en durven kijken naar zichzelf. In de afgelopen tijd heb ik extern assessments en oorzakenanalyses uitgevoerd en coaching sessies gedaan. In elk van die activiteiten kwam ik accountants tegen, die niet wegliepen of boos werden als ik hen de spiegel voorhield. Daarvoor heb ik veel respect, want het vraagt best wat van mensen om echt te kijken naar zichzelf.

Als ons zelfbeeld wordt bedreigd is zelfrechtvaardiging een prettige escape. Ons gevoel van eigenwaarde wordt beschermd. Het vervelende is alleen dat we dan niets meer leren. In een tijd waarin ‘de lerende organisatie’ een hot topic is, dienen we te begrijpen dat een lerende organisatie wordt gemaakt door lerende professionals. En professionals die zichzelf rechtvaardigen en/of anderen de schuld geven, zijn geen lerende professionals. De bereidheid om echt te kijken naar jezelf, is dus absolute noodzaak. Dat kan erg confronterend zijn. Het zorgt echter wel voor een blijvende cultuurverandering.

Wat dacht je van de extern accountant die bij een grote fout in het dossier zijn team samenroept en zegt: “Wat zegt deze fout over mij en mijn bijdrage/betrokkenheid rond dit dossier?” Uit het leven gegrepen dit voorbeeld. Zo iemand neemt verantwoordelijkheid, kijkt in de spiegel, leert als professional, geeft het goede voorbeeld en bouwt aan een gezonde cultuur.

Dat wens ik de accountancy toe.

Ernest

PS: Ik realiseer me, dat ik nog helemaal niet ben toegekomen aan het groepsdynamische effect van humor. Humor is heerlijk om te relativeren en ontspanning te brengen. Humor kan ook patronen in stand houden waar eigenlijk naar gekeken zou moeten worden. Mocht je er op enig moment op door willen gaan, dan weet je me wel te vinden (wat trouwens ook geldt voor de andere bouwstenen).

Gerelateerde bouwstenen

Bouwstenen:

"Individuele mindset en gedrag”:

  • Ik heb een groeimindset en ben gefocust op leren en ontwikkelen. Ik wil het beste uit mezelf halen.
  • We dagen elkaar uit en houden elkaar de spiegel voor; binnen de organisatie en ook daarbuiten, bijvoorbeeld in klantsituaties.

"Structuren en processen”:

  • We kunnen onszelf kwetsbaar opstellen en durven dit ook;
  • We kunnen alles bespreken met elkaar
  • In onze organisatie staat leren en ontwikkeling voorop. We geven en omarmen feedback in alle lagen binnen de organisatie.