Aan de andere kant speelt dan ook nog eens deadline druk mee, omdat de jaarrekening gedeponeerd moet worden en omdat het bedrijf in kwestie overgenomen gaat worden. Laat u daardoor beïnvloeden?

Het dilemma 'Beter ten halve gekeerd'

U werkt bij een middelgroot accountantskantoor. Het kantoor voert een samenstelopdracht van een klant X uit. In een dossier van een andere klant stuit u op een vermoeden van witwassen door de eigenaar van bedrijf X. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er al eerder signalen van witwassen opgemerkt hadden kunnen worden; u heeft uw poortwachtersrol daarop dus niet goed vervuld. Nu zit er tijdsdruk op, want de jaarrekening van bedrijf X moet binnen een maand worden gedeponeerd en bovendien wordt het bedrijf binnenkort overgenomen.

Vanuit onze zorgplicht bent u verantwoordelijk voor de tijdige aanlevering van stukken door de klant. U ervaart een dilemma om door te gaan met deze opdracht. Kunt u de opdracht zo kort voor de deadline nog teruggeven? U had natuurlijk al eerder moeten handelen bij de signalen van witwassen. Op grond van de regelgeving moet u het vermoeden van witwassen melden bij de FIU-NL.

Wat doet u?

  1. U geeft de opdracht terug en meldt niet.
  2. U geeft de opdracht terug en meldt het vermoeden van witwassen bij de FIU-NL.
  3. Het voortzetten van de werkzaamheden is geen enkel probleem. Het witwassen vond immers niet bij bedrijf X plaats. U meldt het vermoeden van witwassen wel bij de FIU-NL.
  4. U doet iets anders, namelijk…

Deze opties zijn ook voorgelegd aan de gasten. Vanwege de maatregelen omtrent het coronavirus, ga ik niet langs bij de gasten, maar heb ik een videocall georganiseerd. In deze video zijn te zien: Bachelor student accountancy op Nyenrode Business Universiteit en assistent accountant bij KroeseWevers Iris Bakker, Docent auditing beginselen op Nyenrode Business Universiteit en jr. controleleider bij Lansigt, Mathijs Remijn en vierdejaars voltijd student accountancy op Fontys Hogescholen, Jack Meerten.

Verschillende reacties

Iris geeft als eerste aan dat ze het vermoeden van witwassen bij de FIU-NL zou melden. Bovendien voegt ze daaraan toe: als je zoveel twijfels hebt, waarom zou je dan het risico willen nemen? Je studeert immers heel erg lang voor het behalen van de titel en die wil je niet voor een klant op het spel zetten.

Het niet melden van het vermoeden van witwassen is voor Mathijs ook geen optie. Hij benoemt hierbij ook het 'voordeel' dat je het melden zelf niet mag doorgeven aan je klant. Optie 1, waarbij de opdracht direct teruggegeven wordt, is voor hem niet de juiste aanpak. Zijn reactie komt overeen met de antwoorden die zijn gegeven in de NBA DilemmApp, waar geen enkele stem is binnengekomen voor deze eerste optie. Mathijs benadrukt hierbij dat het verder doen van gedegen onderzoek belangrijk is voordat je verder kunt gaan. Een vermoeden hebben van witwassen is één ding, maar het ook daadwerkelijk weten en verder onderzoeken is een tweede.

Jack sluit met een keuze voor optie 2 aan bij de meerderheid van de stemmen in de NBA DilemmApp, namelijk het teruggeven van de opdracht én melding maken van het vermoeden van witwassen bij de FIU-NL (64%). Hij haalt hierbij ook aan dat de deadlinedruk vanuit de klant niet het probleem zouden moeten zijn van de accountant. Dit staat los van het wel of niet melden van het vermoeden.

In de reacties op dit dilemma komt ook enkele keren terug dat voortzetting van de opdracht niet zozeer een probleem zou moeten zijn (optie 3 krijgt 16% van de stemmen). Maar vrijwel iedereen haalt aan dat dit bespreekbaar gemaakt moet worden met de klant. De bereidheid van de klant om hier open over te zijn, is van doorslaggevend belang in het verdere handelen van de accountant.

Dit bespreekbaar maken komt niet voor niets terug en is wat mij betreft dan ook een belangrijk onderdeel. Als accountants hebben we ook een eigen intuïtie. Heb je vermoedens van fraude, negeer deze onderbuikgevoelens dan niet en handel daarnaar.

Druk vanuit klanten

Ik denk dat de opgelegde deadline druk in de praktijk voor veel accountants herkenbaar is. Dat hoeft dan niet altijd te gaan over vermoedens van witwassen, maar kan ook gaan om andere controlewerkzaamheden. Deze druk zorgt er dan vervolgens voor dat we onvoldoende tijd nemen om stil te staan en er écht achter te komen wat er speelt. Hiermee maak je in feite het probleem van de klant, jouw probleem. Iets waar we, vanuit onze zorgplicht als accountants, toch vaak verantwoordelijk voor voeren.

NBA DilemmApp

De nieuwe NBA DilemmApp download u gratis (de verificatiecode is Accountant). Loopt u zelf tegen een dilemma aan en ben je benieuwd hoe andere leden hierover denken? U kunt uw dilemma insturen via de app of mail uw dilemma onder vermelding van DilemmApp naar Danie Duzant via: d.duzant@nba.nl.

Meer informatie